In het Nationaal Zorgdebat van omroep Max op 23 januari jongstleden stelt presentatrice Elles de Bruin: “Langer thuis blijven wonen is een bezuinigingsmotto van dit kabinet. De keerzijde: ruim 100.000 ouderen belandden het afgelopen jaar op de Spoedeisende Hulp.” De Bruin suggereert een verband tussen ‘langer thuis wonen’ en ‘Spoedeisende Hulp-bezoeken’. Klopt dit?
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Op 3 december 2014 wordt de Wet Langdurige Zorg (WLZ) aangenomen, die ouderen moet stimuleren langer thuis te blijven wonen. De wet maakt het gemakkelijker om maatregelen aan huis te treffen die het voor ouderen mogelijk maken langer in hun eigen huis te blijven wonen. Wie zijn nu eigenlijk die ouderen waar het om gaat? Over wanneer je ‘oud’ bent valt te twisten, maar hier houden we de grens van omroep Max aan: wie de 65 is gepasseerd, hoort bij de ouderen.
De cijfers
Een nieuwsbericht in de Volkskrant over ouderen op de eerste hulp is de oorsprong van de stelling van Omroep Max. “Naar aanleiding van dat bericht heb ik contact opgenomen met VeiligheidNL[[VeiligheidNL is een organisatie die ervaren is op het gebied van effectieve programma’s die veilig gedrag in Nederland stimuleren.]]”, stelt Omroep Max-redacteur Jos Krediet, “de meest recente cijfers die zij publiceerden gaan over 2015.”
In het onderzoek ‘Vallen 65 jaar en ouder’ van VeiligheidNL is te lezen dat 97.400 65-plussers in 2015 na een val in hun woning op de Spoedeisende Hulp (SEH) belandden. Krediet stelt: “Als we de trend doortrekken op de cijfers van 2015, dan kom je in 2016 boven de 100.000 uit.”
Op grond van de cijfers van het onderzoek van VeiligheidNL, spreekt presentatrice Elles de Bruin de waarheid als het gaat om het aantal ouderen dat door een val thuis op de spoedeisende hulp is beland.
Belanden thuiswonenden eerder op de spoedeisende hulp?
Aangezien het twee jaar geleden is dat de WLZ werd aangenomen, in 2014, is het plausibel dat de stijging van het aantal SEH-gevallen onder ouderen in 2015 hiermee zou kunnen samenhangen (zie figuur).
Saskia Kloet van onderzoeksbureau VeiligheidNL geeft aan dat het nog te vroeg is om harde conclusies te trekken over het risico van langer thuis wonen. Het onderzoeksbureau deed onderzoek naar het aantal thuiswonende ouderen dat op de spoedeisende hulp belandde.
Gedurende twee weken in september 2016 werd op zeven SEH-afdelingen in Nederland informatie verzameld over patiënten van 65 jaar en ouder, die op de afdeling belandden na een valongeval. Er werden onder andere vragen gesteld over de woonsituatie en het medicijngebruik van de ouderen.
Uit het onderzoek blijkt dat het aantal ouderen dat thuis valt sneller stijgt ten opzichte van vorige jaren dan het aantal overige ongevallen van ouderen. “Het is de eerste keer sinds de Wet Langdurige Zorg is aangenomen dat dit onderzoek heeft plaatsgevonden, dus we kunnen nog geen harde conclusies trekken,” aldus Kloet, “maar het is wel een duidelijke eerste indicatie”.
Conclusie
Al met al kloppen de cijfers van De Bruin, maar ze had de uitspraak iets genuanceerder kunnen doen. De conclusie dat de stijging van het aantal ouderen dat op de SEH belandde de ‘keerzijde’ is van het feit dat ouderen langer thuis blijven wonen, is overhaast getrokken. Het is weliswaar aannemelijk dat er een samenhang zou kunnen zijn, maar het is te vroeg om harde conclusies te trekken.
