Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.

Bewering

Medisch tapen voorkomt hooikoorts en kan de aandoening op den duur zelfs laten verdwijnen.

Oordeel

Onwaar

Bron van de bewering

De clickbaitsite omgquotes.nu publiceerde op 21 april een artikel waarin zij vol lof spreken over een nieuw wondermiddel tegen hooikoorts. Het zou gaan om kinesiotape: gekleurd tape dat ook wordt gebruikt bij het behandelen van bijvoorbeeld sportblessures.

Het bericht van Omg Quotes is gebaseerd op een recente Facebookpost van Fysiomore, een groep fysiotherapeuten met praktijken in onder meer Breda, Tilburg en Oosterhout. De post bevat een foto van een patiënt die haar rug laat intapen. We nemen aan dat het gaat om iemand die last heeft van hooikoorts. Boven de foto staat de volgende tekst:

“Wist je dat maar liefst 84% van de hooikoortspatiënten verlichting van de klachten ervaart door Medical Taping? Deze speciale tape heeft een kalmerende werking op het allergisch reactiemechanisme en het bindweefsel. Bovendien prikkelt de tape via de huid het neurogene stelsel. Dat is goed nieuws voor de 4 miljoen (!) Nederlanders met hooikoortsklachten.”

Maar zeker niet alleen Fysiomore beweert dat intapen werkt. Uit een snelle zoekactie op Google blijkt dat nog tientallen andere praktijken de behandeling aanbieden, en geloven in de heilzame werking ervan.

De tekst van Fysiomore blijkt overeen te komen met een uitgebreid verhaal op de website van FysioTape, een webshop waar fysiotherapeuten tape kunnen bestellen. Daar staat expliciet beschreven hoe medisch intapen een oplossing kan bieden voor hooikoorts, en hoe fysiotherapeuten de tape dienen aan te brengen. Volgens de auteurs heeft de kalmerende werking van de tape een positieve invloed op het allergisch reactiemechanisme en het bindweefsel.

Waarom klopt dit niet?

De 84 procent die wordt genoemd in het Facebookbericht van Fysiomore, is afkomstig uit een onderzoek dat FysioTape uitvoerde onder hooikoortspatiënten. Er werden evaluatieformulieren verspreid over de praktijken in 2016, waaraan 139 hooikoortspatiënten deelnamen. In 2017 gebeurde hetzelfde en deden 147 mensen mee aan de survey.

Op de formulieren gaven patiënten onder meer aan of zij hooikoortsmedicijnen gebruikten, in welke maanden zij over het algemeen last hebben van hooikoorts en of er een verandering is opgetreden in symptomen na de tapesessies.

Dat het onderzoek en dus de bewering dat de tape daadwerkelijk helpt tegen hooikoorts niet goed onderbouwd is, geeft FysioTape zelf toe. Zij vermelden op hun website geen enkele wetenschappelijke claim te doen, omdat onder andere de onderzoeksgroep beide jaren veel te klein was. Daarnaast hebben er ook patiënten aan het onderzoek deelgenomen die medicijnen tegen hooikoorts namen.

Het is dus onduidelijk of de vermindering van de klachten daadwerkelijk veroorzaakt werd door het intapen, of misschien wel voortkwam uit medicijngebruik. Bovendien is een mogelijk placebo-effect buiten beschouwing gelaten. De website noemt de uitkomsten vooral ‘hoopgevend’, en spreekt de hoop uit dat er in de toekomst degelijk wetenschappelijk onderzoek naar kan worden gedaan.

Hokus pokus

We legden de casus voor aan Raymond Ostelo, hoogleraar Evidence Based Physiotherapy aan de Faculteit Aard- en Levenswetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam. “Ik heb hier nog nooit van gehoord, en het roept meteen allerlei vragen bij mij op”, zegt hij. “Over het algemeen is er al veel discussie over of tape überhaupt effectief is. Het wordt tegenwoordig ook gebruikt om mensen met astma en COPD te helpen, maar bij rugklachten is bijvoorbeeld al gebleken dat het nauwelijks werkt.”

Pubmed, een database van wetenschappelijke medische literatuur, levert bij ons beiden geen zoekresultaten op. “Ik vind dat als je een claim doet, daar wel een goede en gecontroleerde studie onder moet liggen. Maar dit lijkt op geen enkele manier wetenschappelijk bewezen. Als ik heel eerlijk moet zijn, denk ik vooral dat het hokus pokus is.”

Ook voor Raoul Engelbert, bijzonder hoogleraar fysiotherapie aan de Universiteit van Amsterdam, klinkt dit fenomeen niet bekend in de oren. “Ik weet hier helemaal niets vanaf, maar ik kan mij niet voorstellen dat het zou werken. Het klinkt meer als een nieuw idee van een fysiotherapeut dat door anderen wordt overgenomen.”

Placebo-effect

Allergoloog Maurits van Maaren, verbonden aan het Erasmus MC, heeft nooit eerder gehoord van deze behandeling. “In het algemeen is er bij de behandeling van allergische aandoeningen, waar hooikoorts ook toe behoort, een opvallend sterk placebo-effect. Uit studies blijkt dat mensen met placebo-medicijnen vaak al snel twintig procent minder klachten hebben”, vertelt hij. “Het is daarom zeer gewenst om een placebo-gecontroleerd onderzoek te doen voordat dit soort behandelingen wordt aanbevolen.”

Voor dat effect zijn volgens Van Maaren diverse verklaringen. “Als mensen aandacht krijgen van een arts, kan dat al therapeutisch werken. Zij kunnen dan vaker op hun klachten gaan letten, hun levensstijl aanpassen en bijvoorbeeld hun medicijnen trouwer nemen dan voorheen”, stelt hij. “Bij hooikoorts is het bovendien zo dat het een sterk natuurlijk beloop heeft. Als je mensen gaat behandelen tijdens een piekmoment van hooikoorts en gaat bevragen, worden de klachten op een gegeven moment automatisch minder. De klachtenafname komt dan niet door een behandeling, maar bijvoorbeeld door minder blootstelling.”

Conclusie

Helpt medisch tapen tegen hooikoorts? Aangezien er tot op heden nog geen grondig wetenschappelijk onderzoek is uitgevoerd én daar vanuit de wetenschap weinig animo voor lijkt te zijn, concluderen wij dat de claim onwaar is.

Bovendien zijn de uitspraken van de webshop FysioTape gebaseerd op een eigen onderzoek waaruit onmogelijk kan worden vastgesteld dat het daadwerkelijk effectief was bij 84 procent van de patiënten, simpelweg omdat er ook andere factoren invloed konden hebben op die uitkomst.

fiorellaopromolla

Fiorella Opromolla

Redacteur van Nieuwscheckers 2018-2019.
Profiel-pagina