Europarlementariërs van ChristenUnie en SGP pleiten voor een Europees pooierverbod. De huidige Europese richtlijn voor de bestrijding van mensenhandel is op dit moment onvoldoende, stellen zij: “Iedere vorm van ronselen moet strafbaar worden. Oók als de pooier geen fysiek geweld gebruikt, maar wel psychische dwang.” Maar dat is reeds opgenomen in de huidige richtlijn.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering: Mensen ronselen voor prostitutie is volgens de huidige Europese richtlijn niet verboden als er sprake is van psychische dwang.
Oordeel: Onwaar
Bron van de bewering
Begin mei traden ChristenUnie en SGP naar buiten met een pleidooi voor een Europees pooierverbod. Op 6 mei stond in Trouw een artikel met de kop: “Er moet een pooierverbod komen in de hele Europese Unie, vinden CU en SGP”. Daarin komt ChristenUnie’/SGP-Europarlementariër Peter van Dalen aan het woord over de volgens hem ontoereikende huidige Europese richtlijn:
“Die richtlijn stelt dat het ronselen van personen voor de prostitutie verboden is, maar dan moet er bijvoorbeeld sprake zijn van geweld. In de praktijk ligt het subtieler.”
Op 9 mei verschijnt er een opinieartikel in het Algemeen Dagblad, geschreven door Peter van Dalen en Bert-Jan Ruissen, SGP-kandidaat voor het Europees Parlement. Ook daarin staat dat de Europese regels voor de bestrijding van mensenhandel op dit moment onvoldoende zijn.
“In de huidige Europese richtlijn ter voorkoming en bestrijding van mensenhandel staat dat het ronselen van personen voor prostitutie voor het persoonlijk gewin van de ronselaar verboden is, voornamelijk als er sprake is van geweld.
Deze focus op dwang gaat niet ver genoeg (…) Daarom moet iedere vorm van ronselen strafbaar worden. Oók als de pooier geen fysiek geweld gebruikt, maar wel psychische dwang.”
Hier wordt dus de suggestie gewekt dat het volgens de Europese richtlijn niet strafbaar is om mensen onder psychische dwang te ronselen voor prostitutie.
Waarom is dit onwaar?
De woordvoerder van Van Dalen stuurt ons de Europese ‘Richtlijn inzake de voorkoming en bestrijding van mensenhandel en de bescherming van slachtoffers’ [pdf] toe, waar zij hun voorstel op baseren.
Femke Eisma, woordvoerder bij de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen, refereert eveneens naar die richtlijn als wij haar vragen hoe de regelgeving nu is. Volgens de richtlijn is sprake van een strafbaar feit op het gebied van mensenhandel in geval van het opzettelijk:
werven, vervoeren, overbrengen, huisvesten of opnemen van personen, daaronder begrepen de wisseling of overdracht van de controle over deze personen, door dreiging met of gebruik van geweld of andere vormen van dwang, door ontvoering, bedrog, misleiding, machtsmisbruik of misbruik van een kwetsbare positie of het verstrekken of in ontvangst nemen van betalingen of voordelen, teneinde de instemming van een persoon te verkrijgen die controle heeft over een andere persoon, ten behoeve van uitbuiting.
Eisma vertelt dat men onder uitbuiting onder meer het gedwongen prostitueren van anderen verstaat. “Ook andere vormen van seksuele uitbuiting kunnen daaronder worden geschaard. Verder wordt uitgelegd dat er sprake is van een kwetsbare positie wanneer iemand in een gegeven situatie geen andere werkelijke of aanvaardbare keuze heeft dan het misbruik te ondergaan.”
Eisma: “Geweld is slechts één van de mogelijke middelen waarmee een slachtoffer tot uitbuiting kan worden bewogen/gedwongen. De richtlijn biedt derhalve een veel ruimere bescherming aan slachtoffers van mensenhandel.”
Psychische dwang
Van Dalen en Ruissen betogen in het Algemeen Dagblad dat iedere vorm van ronselen strafbaar moet worden, ‘dus ook als een pooier geen fysiek geweld gebruikt maar wel psychische dwang’. In de Europese richtlijn staat echter dat er sprake is van een strafbaar feit op het gebied van mensenhandel, als het bijvoorbeeld gaat om ‘dreiging met of gebruik van geweld of andere vormen van dwang’.
Marjolein Goderie, promovendus bij het Willem Pompe Instituut voor Strafrechtswetenschappen, heeft op ons verzoek de claims van Van Dalen en Ruissen bekeken: “Psychische dwang is reeds opgenomen in de richtlijn en valt onder ‘andere vormen van dwang’. Ook uit de andere termen blijkt dat ‘psychisch dwingen’ nu al strafbaar is (zoals “misbruik van uit feitelijke omstandigheden voortvloeiend overwicht” uit het wetsartikel). Er is ook voldoende jurisprudentie waaruit blijkt dat er geen fysiek geweld nodig is om te komen tot een veroordeling mensenhandel.”
De ChristenUnie heeft niet inhoudelijk gereageerd op verzoeken om commentaar.
Conclusie
In de Europese richtlijn voor de bestrijding van mensenhandel staat al dat ronselen voor prostitutie zowel bij fysieke als bij psychische dwang als strafbaar feit wordt gezien. Wij beschouwen de bewering daarom als onwaar.
Bronnen
Richtlijn 2011/36/EU van het Europees Parlement en de Raad van 5 april 2011 inzake de voorkoming en bestrijding van mensenhandel en de bescherming van slachtoffers daarvan, en ter vervanging van Kaderbesluit 2002/629/JBZ van de Raad. Geraadpleegd via deze link (PDF).
Foto: de Wallen in Amsterdam. Ben Bender (Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0)
