In Griekenland reikt de VN aan asielzoekers debit cards uit met een maandbedrag om eerste levensbehoeften van te betalen. En in 2017 kondigden Mastercard en miljardair George Soros een samenwerking aan om vluchtelingen te helpen. Tot zover de feiten. Op basis daarvan promoten complotsites en hyperpartijdige nieuwssites het verhaal dat de VN en George Soros met anonieme prepaid bankkaarten de reis naar Europa financieren voor migranten, die er luxe spullen en wapens van kopen.
Zowel internationale als Nederlandse websites publiceerden begin deze maand artikelen waarin wordt beweerd dat ‘gelukszoekers’ creditcards krijgen van UNHCR – de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties – om hun reis naar Europa mee te betalen. Zo schrijft Geen Nieuws:
“Volgens politiebronnen zijn deze migranten goed uitgerust met nieuw aangeschafte, kwalitatief hoogwaardige laarzen en wandelkleding, smartphones en zelfs wapens. Tijdens de tussenstop in de Oost-Europese landen pinnen ze via de UNCH prepaid card contant geld via de geldautomaten af om de benodigde zaken voor hun reis op peil te houden.”
Volgens het extreem-rechtse Fenixx zijn de creditcards anoniem en kunnen migranten daarmee een valse identiteit aanvragen:
“De prepaid creditcards zijn voorzien van zowel het EU- als het VN-vluchtelingenorganisaties UNHCR-logo. De derde wereldlander heeft geen identiteitsdocumenten nodig om de bankkaart te krijgen of te gebruiken. Om de anonimiteit van de asielklant te bewaren, staat er in plaats van de naam van de kaarthouder de tekst “UNHCR” en een nummer op de kaart afgedrukt. Dit kan nuttig zijn als de illegale immigrant ervoor kiest om tijdens de asielprocedure valse of andere identiteiten te verstrekken.”
Beweringen over deze bankkaarten zijn ook gepubliceerd door De Dagelijkse Standaard en Voice of Europe. (Update, 7/11/2018: DDS heeft het artikel inmiddels verwijderd.)
Sloveense bron
Als bron noemen veel sites een artikel op de Sloveense nieuwssite Nova24, dat (automatisch vertaald) opent met: ‘We vragen ons vaak af hoe de illegale moslimmigranten in Bosnië en Herzegovina hun reis naar de Europese Unie voortzetten, met zakken geld en de nieuwste smartphones. We hebben het antwoord nu gevonden!’
Nova24 verwijst naar onderstaande tweet van een televisieproducent uit Montenegro, die de politicus Nebojsa Medojevic wil attenderen op het feit dat die cards zomaar worden uitgedeeld, zonder dat daar gegevens voor nodig zijn.
Ook beweren verschillende websites dat miljardair George Soros verantwoordelijk is voor het verstrekken van die bankkaarten. Hij zou in 2016 een samenwerking zijn aangegaan met Mastercard en 500 miljoen hebben gereserveerd om vluchtelingen op die manier te helpen.
We onderzoeken twee dingen: klopt het dat er anonieme creditcards worden gegeven aan vluchtelingen waarmee zij alles kunnen kopen, en is George Soros betrokken bij dit project?
Beperkt bruikbaar en niet anoniem
UNHCR heeft diverse projecten lopen waarbij vluchtelingen financiële steun krijgen middels bankpasjes die iedere maand worden opgewaardeerd. Volgens de factcheckers van Snopes werden de eerste in 2011 uitgegeven in Moldavië en is het project in 2016 uitgebreid.
Een voorbeeld van zo’n project met creditcards is The Greece Cash Alliance. Het is een samenwerking tussen UNHCR en vijf NGO’s, waaronder het Rode Kruis, het International Rescue Committee en Mercy Corps. Asielzoekers krijgen een bankkaart overhandigd waar maandelijks geld op wordt gestort. Het geld is bestemd voor zaken als voedsel, vervoer, kleding, schoolbenodigdheden en medicijnen.
Het doel van het project is dus zeker niet geld ‘uitdelen’ voor dure spullen; het gaat vooral om de basisbehoeften. Niet iedereen heeft recht op zo’n bankpasje en de kaarten zijn niet anoniem. Kaarthouders moeten in het bezit zijn van een officieel document en geregistreerd zijn in Griekenland. Bovendien hebben zij iedere maand een afspraak met een contactpersoon van The Greece Cash Alliance, om aan te tonen dat zij nog in het land aanwezig zijn. Ook krijgen ze een registratienummer, worden alle uitgaven geregistreerd en heeft iedere kaart een unieke pincode. Verlaten asielzoekers het land en proberen zij elders geld op te nemen, dan wordt de kaart automatisch geblokkeerd.
De woordvoerder van UNHCR Nederland laat ons het volgende weten over de projecten met creditcards:
“De betaalkaarten geven we aan de meest kwetsbare mensen. Iedereen wordt van tevoren gescreend. We zien dat het werkt bij die mensen en die hebben ook geen hele dure spullen nodig. Tot op heden hebben wij nog geen signalen van misbruik van de kaarten gehad.”
Dus nee, asielzoekers kunnen niet anoniem een creditkaart aanvragen en de UNHCR controleert zorgvuldig wie er wel of geen recht op hebben.
Soros geeft geen bankpasjes aan asielzoekers
George Soros, een Hongaars-Amerikaanse zakenman die met zijn geld maatschappelijke en politieke doelen steunt, zou volgens Voice of Europe en andere sites ook verantwoordelijk zijn voor het uitdelen van de betaalpassen aan vluchtelingen en daar miljoenen aan hebben uitgegeven. Soros heeft veel tegenstanders. Recent ontving hij nog een pijpbom in de brievenbus van zijn huis in New York. Een deel van de kritiek op Soros is antisemitisch, zoals in het Fenixx-artikel onder de kop: ‘De Joodse multimiljonair George Soros werkt samen met MasterCard om de omvolking in het Westen te versnellen.’
In januari 2017 kondigden Mastercard en Soros aan een samenwerking aan te gaan, genaamd Humanity Ventures. Soros gaf aan 500 miljoen dollar beschikbaar te stellen om vluchtelingen mee te helpen. In het persbericht staat onder meer:
“Humanity Ventures intends to focus initially on healthcare and education, with a goal of fostering local economic development and entrepreneurship.”
Hoe de samenwerking precies vorm krijgt, is niet duidelijk. De vraag is echter: is die 500 miljoen dollar die Soros wil investeren, daadwerkelijk gebruikt voor het financieren van de bankpasjes voor vluchtelingen? Michael Vachon, de voorzitter van het Soros Fund Management, mailde ons:
“With regard to Humanity Ventures, MasterCard en Soros have been in discussions about joint investment opportunities. None has reached fruition so far, although MasterCard may be making some related investment with other partners in the near feature – you should consult with them about this. Soros continues to look for impact investment opportunities that will help ease the plight of refugees.”
MasterCard antwoordde op de vraag of Soros, dan wel zijn Open Society Foundations, betrokken zijn bij het project van UNHCR:
“Voor de duidelijkheid: onze programma’s en producten op dit terrein zijn gericht op het ondersteunen van humanitaire hulpverlening en ontwikkeling. We werken samen met NGO’s als het International Rescue Committee, Mercy Corps, Save the Children en World Vision. Tot op heden hebben we met onze ondersteuning van hun hulpprogramma’s 2,5 miljoen mensen over de hele wereld bereikt. Er lopen momenteel geen programma’s of activiteiten met de Open Society Foundation.”
Conclusie