Haai op parkeerplaats in Schotland is een hoax

Reuzenhaai gesignaleerd op de parkeerplaats van Tesco in Oban, Schotland

Onwaar

Dinsdagochtend 9 oktober verschenen diverse berichten over hevige regenval en overstroming van rivieren in Schotland. Vooral de kustplaats Oban werd getroffen; delen van de stad hadden last van forse overstromingen. Diverse Britse media besteedden aandacht aan de gevolgen. Vooral beelden van het parkeerterrein bij de Tesco-supermarkt in Oban verschenen online. Enkele achtergebleven auto’s stonden tot aan de ramen in het water.

Dezelfde ochtend tweette het account van Basking Shark Scotland rond elf uur een foto van een rugvin van een reuzenhaai, genomen op het ondergelopen parkeerterrein van de Tesco in Oban.

Basking Shark Scotland organiseert dagtrips waarbij deelnemers op zee reuzenhaaien (basking sharks) kunnen spotten, en zelfs duikexcursies behoren tot de mogelijkheden. Schotland is volgens de organisatie ‘the world’s No. 1 basking shark hotspot’. Reuzenhaaien zijn overigens ongevaarlijke planktoneters.

Oban grenst aan wateren met reuzenhaaien, dus ze zwemmen in de buurt. En waarom zou een reuzenhaai geen nieuw terrein verkennen tijdens een overstroming? Toch is dat niet logisch: de meeste zoutwatervissen mijden het zoete water; vaak kunnen ze er niet langere tijd overleven. Zou de haai op de parkeerplaats dan toch het product zijn van Photoshop?

Reverse search met Google Image Search leverde geen resultaat: er wordt geen enkel overeenkomstig beeld gevonden. Toch klopt de achtergrond van de foto: dezelfde grijswitte pickup uit de haaienfoto is ook op enkele andere nieuwsfoto’s van de overstroming in Oban terug te zien.

Met google maps lukt het om de plek op de Tesco parkeerplaats terug te vinden. Op streetview zijn de lantaarnpaal en verkeersborden te zien, waar de reuzenhaai voorlangs zwemt.

Wie goed kijkt, ziet dat het water tijdens de overstroming op dit deel van de parkeerplaats hooguit twintig of dertig centimeter diep stond. En een reuzenhaai is een fors beest. Als je de rugvin ziet, zit tachtig procent van de haai onder water. De haai op de video hieronder laat zien om hoeveel vis er nog onder water steekt. Op het ondergelopen parkeerterrein was te weinig ruimte om rond te zwemmen.

De Chrome extensie inVID kan meer vertellen over op het eerste gezicht onzichtbare sporen van fotobewerking. De analyse door inVID toont verdachte sporen op Double JPEG quantization inconsistencies (DQ).

Sterke roodkleuring in een overwegend blauwe afbeelding verraden een historie van fotobewerking. Dat blijkt vooral het geval in het golvende water rond de haai. Dat is een sterke aanwijzing dat een oudere afbeelding van een reuzenhaai op zee aan het nieuwsbeeld van parkeerplaats in Oban is toegevoegd.

Een search naar afbeeldingen van de overstroming op Twitter met zoektermen Oban en flooding levert toevallig de bevestiging: er duikt een tweet op met een identiek beeld van de parkeerplaats, zónder haai. De foto is oorspronkelijk afkomstig van The Oban Times.

Basking Shark Scotland blijkt zelf verantwoordelijk voor verspreiding van de gemanipuleerde foto. In de ochtend van 11 oktober gaf de organisatie op Twitter toe de bron te zijn van het beeld: het was blijkbaar bedoeld als grap (waar veel kranten serieus meer over wilden weten).

Overigens is dit niet de eerste hoax met haaien na overstromingen. Deze reconstructie van Mashable gaat in op een beeld dat regelmatig opduikt.

De foto van een reuzenhaai op de ondergelopen parkeerplaats van Tesco in het Schotse Oban is een hoax. Het is een combinatie van een bonafide nieuwsfoto van een recente overstroming met een ander beeld van een haaiwaarneming op zee.