Twee dagen in de week geen vlees eten levert minder CO2-reductie op dan twee miljoen auto’s van de weg halen

Als alle Nederlanders twee dagen per week geen vlees eten, vermindert de uitstoot net zoveel als wanneer twee miljoen auto’s van de weg worden gehaald.

Onwaar

Op 27 oktober 2021 debatteerde de Tweede Kamer over de klimaatplannen van de Europese Unie, die de uitstoot van broeikasgassen in Europa moeten verminderen. Christine Teunissen van de Partij voor de Dieren liet weten dat ook het landbouwbeleid moet veranderen en pleitte voor vleesvermindering:

Als we bij de Partij voor de Dieren navragen waar Teunissen zich op baseerde, krijgen we als reactie dat de informatie afkomstig is uit onderzoek van de Nicolaas G. Pierson Foundation, het wetenschappelijke bureau van de partij. Op basis van dit onderzoek is in 2007 de documentaire Meat the Truth gemaakt, die gaat over de relatie tussen de veehouderij en de uitstoot van broeikasgassen.

Bij het maken van de documentaire is ook gebruik gemaakt van een ‘besparingstabel’ [pdf] die is opgesteld door het Instituut voor Milieuvraagstukken van de Vrije Universiteit Amsterdam. In deze tabel is te zien wat er gebeurt met de CO2-uitstoot als de Nederlandse bevolking een bepaald aantal dagen geen vlees eet. Als alle Nederlanders drie dagen geen vlees eten, levert dat een besparing van CO2-uitstoot op die gelijk staat aan het van de weg halen van drie miljoen auto’s, zo staat in de tabel.

Maar deze tabel is zo’n vijftien jaar oud, dus het is de vraag of die cijfers nu nog steeds gelden. Auto’s zijn met de jaren minder gaan uitstoten, onder meer doordat auto’s steeds zuiniger worden en door de toename van het aantal elektrische auto’s. Daarnaast eten Nederlanders gemiddeld al lang niet meer iedere dag vlees.

Voordat we de bewering checken, even een kanttekening. De bewering is op twee verschillende manieren op te vatten. Namelijk:

1. Twee dagen vlees eten is evenveel uitstoot als twee miljoen auto’s.
2. Als we met alle Nederlanders vanaf nu twee dagen in de week geen vlees meer eten, dan besparen we evenveel aan uitstoot als 2 miljoen auto’s.

Dit lijkt misschien hetzelfde te zijn, maar er is een belangrijk verschil. Veel Nederlanders eten namelijk al (minstens) twee dagen in de week geen vlees. In het eerste geval is het een vergelijking tussen wanneer alle Nederlanders twee dagen wél vlees eten en wanneer zij dit niet doen. In het tweede geval is het een vergelijking tussen wat alle Nederlanders nu uitstoten met hun vleesconsumptie en onze uitstoot wanneer we allemaal besluiten (minstens) twee dagen in de week geen vlees meer te eten.

Omdat het debat ging over de klimaatplannen van de Europese Unie en hoe we onze uitstoot verder kunnen verminderen, vinden wij het tweede scenario realistischer. Ofwel: Loont het voor onze uitstootvermindering meer als we met alle Nederlanders twee dagen in de week geen vlees meer eten of besparen we meer als we twee miljoen auto’s van de weg af halen?

Om de bewering te checken moeten we de uitstoot van twee miljoen auto’s en twee dagen vlees eten berekenen. Hierbij gaat het om de uitstoot van zogeheten broeikasgassen, die zorgen voor de opwarming van het klimaat. Auto’s stoten vooral CO2 uit; bij de productie van vlees komen naast CO2 nog andere broeikasgassen vrij, zoals methaan.

Niet elk broeikasgas heeft dezelfde impact op het klimaat. Zo is de impact van methaan ongeveer 25 keer zo groot als CO2. Om handig met al deze verschillende broeikasgassen te kunnen rekenen, worden ze uitgedrukt in kilogram CO2-equivalenten. Twee kilo CO2-equivalenten betekent dus een impact op het klimaat die gelijk staat aan die van twee kilo CO2. Voor de helderheid hebben we het hieronder bij de berekeningen nog louter over kilo’s CO2-uitstoot.

Om erachter te komen hoeveel CO2 twee miljoen personenauto’s in een jaar uitstoten, moeten we eerst vaststellen hoeveel één auto per jaar uitstoot. Hier is geen kant en klaar cijfer voor, maar we kunnen dit zelf berekenen met cijfers van het CBS. Hoe we die berekening gemaakt hebben, staat uitgelegd in onderstaand kader.

Volgens bovenstaande berekening stoten twee miljoen personenauto’s 4,04 megaton CO2 per jaar uit.

De vraag is nu: bespaart twee dagen per week geen vlees eten 4,04 megaton aan CO2-uitstoot? Hiervoor moeten we de uitstoot van vleesproductie berekenen.

We gebruiken hiervoor een rapport [pdf] dat onderzoeksbureau Blonk Consultant heeft opgesteld voor de Nationale Week zonder Vlees en Zuivel (2022) om de milieu-impact van verminderde vleesconsumptie te berekenen. Hoe we dit hebben berekend, staat in onderstaand kader.

Als alle Nederlanders het hele jaar wekelijks twee dagen geen vlees eten, vermindert de CO2-uitstoot met 3,46 megaton, zo blijkt uit bovenstaande berekening.

Twee miljoen auto’s van de weg halen levert volgens bovenstaande berekening een besparing op van 4,04 megaton CO2-uitstoot. Als alle Nederlanders twee dagen geen vlees eten, komen we uit op een besparing van 3,46 megaton CO2-uitstoot. Daaruit kunnen we concluderen dat twee miljoen auto’s van de weg halen meer CO2-reductie oplevert dan wanneer alle Nederlanders twee dagen geen vlees eten.

Maar er zijn wel kanttekeningen bij de vergelijking te plaatsen. Zo hebben we gerekend met de uitstoot van broeikasgassen die vrijkomen tijdens het rijden in auto’s, maar hebben we de uitstoot die vrijkomt bij de productie van brandstoffen niet meegenomen in de berekening. Als we die ook zouden meetellen, zou de CO2-uitstoot van auto’s hoger uitvallen en zouden we dus nog meer CO2-uitstoot besparen dan met twee dagen geen vlees eten.

Bovendien zullen mensen op de dagen dat ze geen vlees eten, iets anders eten, zoals vleesvervangers, om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. De productie hiervan levert ook weer CO2-uitstoot op. Dat staat ook in het rapport van onderzoeksbureau Blonk. Als mensen vlees vervangen door vleesvervangers is de besparing 11,1 kg CO2-uitstoot voor een week. Per dag is dat 1,59 kilo. Voor twee dagen kom je op 3,17. Een heel jaar twee dagen per week geen vlees eten maar wel vleesvervangers, bespaart dan 164,9 kilo CO2-uitstoot per persoon. Als we dat doorrekenen naar 17 miljoen inwoners, komen we op 2.803.300.000 kilo, oftewel 2,8 megaton CO2-uitstoot. Dat is een stuk minder uitstoot dan de 4,04 megaton die twee miljoen auto’s uitstoten.

Als alle Nederlanders elke week twee dagen geen vlees eten, is de vermindering van CO2-uitstoot lager dan wanneer twee miljoen auto’s van de Nederlandse wegen zouden worden gehaald. Dit verschil wordt nog groter als de CO2-uitstoot van de productie van brandstof niet mee wordt geteld én als mensen die twee dagen zonder vlees geen vleesvervangers gaan eten. De uitspraak van Tweede Kamerlid Teunissen van de Partij van de Dieren kwalificeren we daarom als onwaar.