25% van docenten heeft jaarlijks te maken met verbaal geweld van ouders

Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.

Bewering

Een kwart van de docenten heeft te maken met agressieve ouders.

Oordeel

Waar

Bron van de bewering

In het NOS Radio 1 Journaal van 21 februari van 8 uur ging het over agressie van ouders tegenover leerkrachten. Om daar iets tegen te doen heeft scholenkoepel Unicoz in Zoetermeer een training met VR-brillen en een meldpunt opgezet voor medewerkers. Volgens de presentatrice van het NOS Radio 1 Journaal heeft een kwart van de leraren te maken met agressieve ouders (1:51:31):

“Intimideren. Schelden. Bedreigen. Een kwart van de docenten heeft te maken met agressieve ouders. Dat komt voor op basis- en middelbare scholen.”
NOS Radio op 1 Journaal

Op 20 en 21 februari was er meer berichtgeving over het initiatief van de scholenkoepel, zoals bij Omroep West en de Nationale Onderwijsgids. In deze artikelen wordt de bewering ook gedaan.

Waarom is dit waar?

Waar haalt Unicoz diens cijfers vandaan? De NOS maakte een video over de VR-training die Unicoz aanbiedt, waarin het logo en de naam van het initiatief te zien zijn (0:07): Agressievrij onderwijs. Op de website van het initiatief vinden we een factsheet [pdf] waarin de bewering weer gedaan wordt, deze keer met een bron: de DUO Rapportages Sociale Veiligheid uit 2022. Volgens de website van DUO Onderwijsonderzoek zijn dit de recente onderzoeken die de organisatie verricht heeft naar sociale veiligheid.

Het gaat om twee onderzoeken van DUO onder personeel van Nederlandse scholen: één voor leerkrachten van het primair onderwijs (basisscholen en speciaal onderwijs) [pdf] en één voor leerkrachten van het voortgezet onderwijs [pdf]. 1100 leerkrachten uit het primair onderwijs en 1038 leerkrachten uit het voortgezet onderwijs hebben een vragenlijst ingevuld met vragen over sociale veiligheid: hoe veilig ze zich voelen op school en in welke mate ze te maken hebben met ongewenst gedrag.

Op pagina 20 van de rapportage over primair onderwijs staat dat 75 procent van de leerkrachten niet te maken had met verbaal geweld van ouders in de voorafgaande twaalf maanden. De overige 25 procent had daar dus wel mee te maken. Het gaat hier over zaken als schelden, beschuldigen en kleineren. Dit komt overeen met hoe ‘agressie’ in de berichtgeving beschreven werd.

In de rapportage over het voortgezet onderwijs vinden we vergelijkbare cijfers: op pagina 34 staat dat 24 procent van de docenten in de voorafgaande 12 maanden te maken had met verbaal geweld van ouders. Van ander ongewenst gedrag zoals machtsmisbruik of discriminatie, had 12 procent van de leerkrachten aan het primair onderwijs en 15 procent van docenten aan het voortgezet onderwijs last.

Zelfselectie?

De respondenten uit het primair onderwijs waren leden van een panel waarvan de leden onderwijsrelevante vragenlijsten invullen voor DUO. Hetzelfde geldt voor 783 van de respondenten uit het voortgezet onderwijs. De overige 255 zijn benaderd via e-mail door middel van de Onderwijsdatabase van DUO Onderwijsonderzoek & Advies.

Bij die laatste groep bestaat het gevaar van zelfselectie: leerkrachten die ongewenst gedrag hebben meegemaakt of zich niet veilig voelen, zijn waarschijnlijk eerder geneigd de vragenlijst in te vullen. Dit is minder van belang voor de panelleden, want zij vullen dit soort vragenlijsten vaker in en krijgen ook betaald voor dat werk.

De Rapportage Sociale Veiligheid van Docenten VO (voortgezet onderwijs) adresseert dit in een bijlage die begint op pagina 55. Daar wordt het risico van zelfselectie erkend en duidelijk gemaakt dat er geen significant verschil was tussen de antwoorden van panel en niet-panel respondenten bij de meeste vragen. In de bijlage is een lijst opgenomen met antwoorden met significante verschillen tussen beide groepen. Daar staan de vragen over hoe vaak respondenten te maken hebben met verbaal geweld van ouders niet tussen.

Lees meer

Conclusie

Dat één op de vier docenten te maken heeft met agressieve ouders, klopt. Dit komt uit de twee DUO Rapportages Sociale Veiligheid, één voor het primair onderwijs en één voor het voortgezet onderwijs. Bij beide onderzoeken hebben ongeveer 1000 leerkrachten een vragenlijst ingevuld over sociale veiligheid. Van beide groepen geeft ongeveer een kwart aan dat ze in het voorafgaande jaar te maken hebben gehad met verbaal geweld. Het gaat dan om constant bekritiseren, beschuldigen, schelden en kleineren.