Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Moslims veroorzaken overlast door in Nederlandse steden in grote groepen op straat te bidden, ook op andere dagen dan islamitische hoogtijdagen.
Oordeel
Onwaar
Bron van de bewering
In het eerste verkiezingsprogramma van de BBB, uit 2021, kwam het woord islam één keer voor, in een voorstel om ouders en kinderen een strippenkaart te geven waarmee ze op hun eigen religieuze feestdagen vrij konden nemen van school. Inmiddels waait er een andere wind. Op 15 oktober publiceerde de BBB het document Een antwoord op islamitisch extremisme. Een van de punten daarin luidt: ‘De openbare weg is onderdeel van onze vrije, westerse samenleving: geen versterkte gebedsoproepen, straatgebeden of religieuze afsluitingen, behalve bij uitzonderlijke hoogtijdagen.’
Op 23 oktober lichtte lijsttrekker Caroline van der Plas in een interview in Trouw deze ‘spelregel voor een weerbare democratie’ toe. Op de vraag: ‘Een van jullie plannen is een verbod op “straatgebeden of religieuze afsluitingen”. Geldt dat voor alle religies?’ antwoordt ze:
Ja. Wij krijgen natuurlijk ook vragen als: mag de katholieke processie dan ook niet meer en kan The Passion niet meer worden uitgezonden? Jawel, we schrijven erbij dat hoogtijdagen een uitzondering vormen.
Het gaat ons om wat er in sommige wijken gebeurt. Moslims moeten vijf keer per dag bidden. Dat kunnen ze in de moskee doen of in een stilteruimte op werk. Maar je ziet in bepaalde steden dat er buiten grote bidmanifestaties worden gehouden. Dat moslims op straat in een grote groep bidden. Daar gaat het om, want dat levert overlast op, het levert geluidsoverlast op.
Trouw, 23 okt. 2025
In de printeditie van Trouw verscheen het interview onder de kop: ‘“Moslims die op straat in een grote groep bidden, dat levert overlast op.”’
De tweede voorvrouw van de BBB, minister Mona Keijzer, zei in een interview met nieuwssite NieuwRechts: ‘Als een stadsdeel wordt platgelegd voor een gebed op straat, weegt dat minder zwaar dan de vrijheid van anderen om zich vrij te bewegen.’ Keijzer omschreef het tegenover het ANP als ‘een soort machtsvertoon’ waarbij de openbare ruimte ‘geclaimd wordt’.
Maar komen dergelijke ‘bidmanifestaties’ op straat in Nederland wel voor buiten de islamitische hoogtijdagen?
Waarom dit onwaar is
De praktijk die het BBB-document tegen islamitisch extremisme beschrijft, komt in Nederland niet of nauwelijks voor. Sjiitische moslims herdenken tijdens Asjoera een keer per jaar met processies waarbij mannen zich met de vuist op de borst slaan de slag bij Karbala en de dood van Imam Hoessein in het jaar 680. Bij het Suikerfeest (Eid al-Fitr) en het Offerfeest (Eid al-Adha) kan de toeloop naar de moskee zo groot zijn dat moslims op straat bidden. Maar dit valt allemaal onder de hoogtijdagen die Van der Plas ongemoeid wil laten.
Gemeenten verlenen meestal tijdelijke toestemming om op buitenterreinen of parkeerplaatsen bij moskeeën te bidden als de beschikbare binnenruimte te klein is voor het aantal bezoekers, aldus een woordvoerder van koepelorganisatie SPIOR (Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond). Buiten deze feestdagen is bidden op straat door groepen moslims geen gangbare praktijk. ‘In uitzonderlijke gevallen kan het gaan om een gebed bij een overlijden in de gemeenschap, maar ook dat zijn incidentele situaties.’
Ook antropoloog Martijn de Koning (Radboud Universiteit), gespecialiseerd in onderzoek naar religieuze praktijken van moslims in Nederland, verbaast zich over het voorgestelde BBB-verbod: ‘In het boek Islamic Militant Activism in Belgium, The Netherlands and Germany uit 2020 beschrijven Carmen Becker, Ineke Roex en ik een paar voorvallen, maar die zijn klein en als onderdeel van protesten.’
Ook als er op feestdagen in de moskee geen plaats meer is, bidden moslims liever niet op straat, zegt De Koning, ‘maar bijvoorbeeld op het terrein van een sportclub die daar alle medewerking aan geeft. Maar ook dan gaat het niet eens om zoveel plekken. De meeste mensen bidden gewoon thuis, bij familie of, als het niet te druk is dus, in de moskee. Tijdens de coronabeperkingen zagen we het misschien iets vaker, omdat op die manier het gebed kon plaatsvinden zonder dat het tegen de beperkende maatregelen in ging.’
De Koning: ‘Moslims zijn over het algemeen erg terughoudend met het bidden in het openbaar omdat men de reacties vanuit de omgeving vreest en bang is voor de veiligheid en het welzijn van de mensen die meedoen. Dat is juist een reden voor veel organisaties om dit soort manifestaties niet te houden. Dit idee van de BBB kan zo ook indirect bijdragen aan een inperking van de rechten van moslims (naast dat het dus ook een directe inperking is).’
‘Wij vinden het jammer’, zegt de SPIOR-woordvoerder, ‘dat er politieke uitspraken worden gedaan die suggereren dat dit een wijdverspreid of structureel probleem zou zijn. Daarmee wordt feitelijk een niet-bestaand probleem op de kaart gezet, wat bijdraagt aan stigmatisering van moslims in Nederland.’
Reactie BBB
Ook Caroline van de Plas heeft geen voorbeelden paraat van de praktijk die ze wil bestrijden, bleek in WNL-talkshow Goedemorgen Nederland op 23 oktober. De BBB-lijsttrekker werd negen minuten lang doorgezaagd over haar plan om ‘bidmanifestaties’ aan banden te leggen, maar kon de terugkerende vraag naar voorbeelden en frequentie niet beantwoorden.
Ook Nieuwscheckers vroeg Caroline van de Plas in welke Nederlandse steden deze ‘bidmanifestaties’ volgens haar voorkomen, maar kreeg tot op heden geen reactie.
Conclusie
Het BBB-plan om bidden in de openbare ruimte door groepen moslims te verbieden buiten hoogtijdagen maakt moslims verdacht op basis van beschuldigingen zonder bewijs.
