Bedreigers van Wilders worden vervolgd, maar meestal niet – dit is waarom

Er wordt nooit iemand vervolgd voor doodsbedreigingen aan het adres van Geert Wilders.

Onwaar.

Op maandag 31 juli 2023 veroordeelde een politierechter een man tot een werkstraf, omdat hij een doodsbedreiging voor Jesse Klaver (GroenLinks) op Twitter had gepubliceerd. “Klassenjustitie”, twitterde (gearchiveerde versie) presentatrice van Ongehoord Nieuws Raisa Blommestijn als reactie op dit nieuws, omdat in haar ogen politie en justitie bedreigingen van politici niet allemaal op dezelfde manier behandelen.

Ze noemde als voorbeeld de dreigers van Jesse Klaver (GroenLinks) en Sigrid Kaag (D66), die werden veroordeeld tot een taakstraf en celstraf, terwijl de indringer van het huis van Wybren Van Haga (Belang van Nederland) snel weer op vrije voeten kwam. Ook stelde ze dat justitie dreigementen aan het adres van Geert Wilders (PVV) niet aanpakt:

Haar tweet werd meer dan 285 duizend keer bekeken, kreeg bijna 8500 likes en werd ruim 2300 keer gedeeld.

Om te beginnen: het klopt dat een man die Klaver in een tweet bedreigde een taakstraf kreeg en dat de man die met een brandende fakkel het huis van minister Kaag opzocht, tot een celstraf werd veroordeeld. Een man die het huis van Van Haga binnendrong, werd inderdaad niet gearresteerd. De politie droeg hem over aan een zorginstelling, omdat hij een verwarde indruk maakte.

Maar hoe zit het met Wilders, van wie bekend is dat hij al jarenlang veel ernstige bedreigingen ontvangt? Is daar nooit iemand voor vervolgd en veroordeeld?

Na de aanslagen in de VS op 11 september 2001, ontwikkelde Geert Wilders zich in het publieke debat tot felle criticus van de islam. Dat leverde hem legio ernstige bedreigingen op, die hij ook wel eens publiceerde op Twitter. Sinds de moord op Theo van Gogh op 2 november 2004, heeft Wilders daarom 24 uur per dag bewaking.

Daarvoor al, eind 2003, pakte de politie een man op, omdat hij Wilders online met de dood had bedreigd. Eind 2004 volgde een veroordeling tot een werkstraf.

Wie op de website rechtspraak.nl gaat zoeken, vindt meerdere andere veroordelingen wegens het bedreigen van Wilders. Ook in de afgelopen jaren.

• Zo werd in februari 2023 iemand veroordeeld wegens bedreiging met zware mishandeling, omdat hij een injectiespuit met bloed naar Wilders stuurde.
• In 2021 werden twee personen in twee afzonderlijke rechtszaken veroordeeld tot gevangenisstraf (deze en deze).
• In 2018 kreeg iemand gevangenisstraf na het plaatsen van tweets met dreigende teksten.
• In 2014 kreeg de rapper Hozny een werkstraf van 80 uur en twee maanden voorwaardelijke celstraf omdat hij Wilders met de dood had bedreigd in een videoclip op YouTube.

Deze voorbeelden laten zien dat er wel degelijk mensen zijn vervolgd en veroordeeld voor doodsbedreigingen aan het adres van Wilders. Maar dat is niet het hele verhaal, want er zijn veel meer bedreigingen die niet tot een veroordeling leiden.

In onderstaande grafiek is te zien dat het aantal meldingen van politici die bedreigd worden, de afgelopen jaren flink is gestegen. Deze meldingen komen terecht bij het Team Bedreigde Politici van de politie-eenheid Den Haag. Dit team beoordeelt of er sprake is van een mogelijk strafbaar feit. De grafiek laat zien dat het aantal meldingen van strafbare bedreigingen ook is toegenomen.

Hoewel het Openbaar Ministerie (OM) vanwege de privacy niets zegt over individuele politici, is algemeen bekend dat een groot aantal meldingen afkomstig is van Geert Wilders. Het OM schrijft bij de jaarcijfers over 2022: “De stijging van het aantal meldingen komt doordat er veel mogelijk strafbare bedreigingen worden gedaan tegen één Tweede Kamerlid.” Media meldden in mei dit jaar dat minimaal de helft van de 1125 meldingen in 2022 kwam van de PVV-leider.

De grafiek laat ook zien dat het aantal meldingen dat komt tot een rechtszaak in verhouding vrij klein is (de jaarberichten van het Team Bedreigde Politici van voor 2019 noemden geen aantallen rechtszaken). Hoe kan dat?

Als het Team Bedreigde Politici heeft vastgesteld dat er sprake is van een strafbare bedreiging, wordt er verder onderzoek gedaan. Het doel is om de dader te vervolgen. Dat het vaak niet tot een rechtszaak komt, heeft volgens het OM vier oorzaken:

1. Veel bedreigingen worden anoniem gepost op sociale media. Het is tijdrovend om te achterhalen wie achter een anoniem account zit. Hiervoor moeten socialemediabedrijven gegevens verstrekken, maar die werken niet altijd mee. Daarna moet ook nog bewezen worden dat de betreffende persoon het bedreigende bericht heeft verzonden.
2. De bedreigingen aan het adres van Wilders zijn vaak afkomstig uit landen waarmee Nederland geen rechtshulpverdrag heeft (zoals Pakistan), en dus niet mee willen werken aan Nederlands politieonderzoek. Daardoor kunnen verdachten niet worden achterhaald en strandt het onderzoek. Het OM meldt dat in 2022 bijna 600 van de 889 strafbare bedreigingen kwamen uit landen waarmee Nederland geen rechtshulpverdrag heeft.
3. Een deel van de bedreigingen is afkomstig van minderjarigen. Die zaken komen in de regel niet voor de rechter. Vaak gaat de politie langs om, in bijzijn van de ouders, een berispend gesprek te voeren.
4. Doordat het aantal meldingen sterk stijgt, heeft het Team Bedreigde Politici per zaak minder tijd voor onderzoek en kan daardoor dus minder zaken voor de rechter krijgen.

Dat veel meldingen van Wilders niet leiden tot een strafzaak is dus geen kwestie van klassenjustitie, maar van praktische belemmeringen.

Het klopt niet dat ‘nooit niemand’ vervolgd wordt voor doodsbedreigingen tegen Wilders. In de afgelopen decennia zijn meerdere daders veroordeeld. Maar de meeste bedreigingen komen niet voor de rechter, doordat het niet lukt om de identiteit van de verdachten vast te stellen.