Vrouwen die in Nederland bevallen hebben twee keer zo veel kans op ernstige zwangerschapsvergiftiging als vrouwen in Groot-Brittannië, schrijft het AD op vrijdag 11 september. Dat komt, zo vertelt de Leidse onderzoeker Joost Zwart tegen de krant, doordat Nederlandse gynaecologen te terughoudend zijn in het voorschrijven van medicatie en het inleiden van bevallingen. In werkelijkheid ligt de zaak iets genuanceerder.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Aanleiding voor het bericht, dat AD overnam van het ANP, is het onderzoek van Zwart naar complicaties tijdens de zwangerschap waarop hij afgelopen september promoveerde. Uit de samenvatting van het proefschrift blijkt dat dit onderzoek niet gaat over zwangerschapsvergiftiging. Zwart beaamt dit: “mijn onderzoek gaat over eclampsie”. De vergelijking met Groot-Brittannië gaat over deze complicatie, die ernstiger is dan zwangerschapsvergiftiging en veel minder vaak voorkomt: volgens de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie, NVOG, bij een op de tweeduizend zwangerschappen tegenover een tot zeven op de honderd voor zwangerschapsvergiftiging.
Etniciteit
Bovendien: het onderzoek van Zwart gaat vooral over de rol van etniciteit bij complicaties van zwangerschap. Vrouwen van niet-Westerse komaf hebben een 30% hogere kans op ernstige complicaties dan Nederlandse vrouwen, zo concludeert hij. Tijdens het onderzoek, dat plaatsvond in de periode 2004 tot en met 2006, viel het op dat in een bepaalde groep (vrouwen met een sterk verhoogde bloeddruk) gynaecologen soms inderdaad te lang wachten met het inleiden van een bevalling of het toedienen van medicijnen.
De terughoudendheid gold dus vooral in een specifieke onderzoeksgroep. “Het ging om een van de vijf onderzochte groepen. De journalist heeft dit onderdeel waarschijnlijk benadrukt, omdat het nogal pakkend is” aldus Zwart.
Naar aanleiding van zijn observaties trok Zwart bij collega’s aan de bel. Daardoor is het beleid aangepast, zo zegt hij in een persbericht van het LUMC: “De bevalling wordt in deze situatie tegenwoordig eerder ingeleid, en hoge bloeddruk en dreigende insulten worden eerder met medicatie behandeld.” Deze nuancering staat ook in het oorspronkelijke ANP-bericht maar is in het AD niet meer terug te vinden. Daarmee krijgt het bericht veel meer lading.
Persaandacht
Kortom: het nieuwsbericht gaat over een onderzoek naar een andere aandoening en richtte zich vooral op allochtone vrouwen. Bovendien is het beleid sinds de onderzochte periode aangepast. Vindt de onderzoeker zelf dat het nieuws uit z’n verband is gerukt? “Het bericht is ongenuanceerd, maar ik denk dat dat al gauw gebeurt bij korte berichten,” zegt Zwart. De onderzoeker is geïntrigeerd door alle persaandacht rondom zijn promotieonderzoek. Hij vertelt dat hij door de meeste kranten is benaderd. “Het ANP heeft keurig bij de bron geïnformeerd, maar voor sommige kranten was dat wel anders”.
Heeft het AD het onderzoek zelf opgevraagd of de onderzoeker geraadpleegd? Nee, zo laat een woordvoerder weten: “Het gaat om een kort bericht en bovendien hebben wij als krant niet voor niets een abonnement op het ANP. Het is natuurlijk een gerenommeerd persbureau dat in de afgelopen jaren een goede naam heeft opgebouwd”.