De pakken groenten en fruit uit het vriesvak van de plaatselijke supermarkt zijn volgens het Algemeen Dagblad, Margriet en Vogue een goede koop. Bevroren groenten en fruit zouden beter zijn dan verse en soms zelfs meer vitaminen bevatten. Dat klopt, want als fruit en groenten na het oogsten meteen worden ingevroren, blijven meer vitaminen behouden.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering: Bevroren groenten en fruit bevatten evenveel of soms zelfs meer vitaminen dan verse groenten en fruit.
Oordeel: Waar
Op 5 juni 2019 publiceerde het Algemeen Dagblad een artikel met de kop: ‘Waarom bevroren fruit en groenten vaak beter zijn dan verse’. Onderzoek gepubliceerd door het National Center for Biotechnology Information zou hebben uitgewezen dat groenten en fruit uit de diepvries net zoveel vitaminen of soms zelfs meer bevatten dan verse.
Fruit dat na het plukken snel wordt ingevroren en verpakt onder een stikstofatmosfeer, behoudt de voedingsstoffen die normaliter worden afgebroken door zuurstof. Groenten worden voor het bevriezen geblancheerd in water tussen de 32 en 35 graden, waardoor de enzymen die voor verkleuring zorgen, worden vernietigd. Maar verderop in het artikel staat ook iets over het verlies van vitamine C:
“Door het blancheren kun je 50 procent van de vitamine C verliezen. Het goede nieuws is dan weer dat groenten die bedoeld zijn om in te vriezen, net zoals fruit, geplukt worden als ze op een piek zitten qua rijpheid en ze de meeste voedingsstoffen bevatten.”
Volgens plantenfysioloog Gene Lester, van wie deze quote afkomstig is, worden verse producten meestal geplukt als de rijpheid nog niet optimaal is. Op die manier gaan de producten langer mee tijdens het transport en de opslag:
“Met andere woorden, bevroren groenten beginnen met een voedingsvoordeel wat de verliezen tijdens het blancheren goedmaakt en waardoor ze nog steeds een hogere voedingswaarde hebben dan verse producten, vaak zelfs 10 à 50 procent meer. Verse producten verliezen immers veel voedingsstoffen door de blootstelling aan zuurstof.”
Het artikel van het Algemeen Dagblad is overigens afkomstig van de Vlaamse nieuwssite HLN.be. Die nieuwssite is onderdeel van de Persgroep en het is gebruikelijk dat het Algemeen Dagblad daar stukken van overneemt. Beide artikelen refereren naar een publicatie van CNN. Het Amerikaanse medium besteedde daar aandacht aan op 31 mei van dit jaar, zowel op de website als op televisie. Ook de Margriet en Vogue schreven een bericht over bevroren en vers fruit.
Waarom is dit waar?
Het onderzoek waar de nieuwsmedia hun berichtgeving op baseren, is in 2015 gepubliceerd door het Journal of Agricultural and Food Chemistry. Wetenschappers hebben vier soorten vitaminen (ascorbinezuur, vitamine B2, vitamine E en provitamine A) geanalyseerd van zowel bevroren als verse mais, wortels, broccoli, spinazie, erwten, sperziebonen, aardbeien en blauwe bessen.
Uit de resultaten blijkt dat de hoeveelheid vitaminen van de ingevroren varianten vergelijkbaar met of soms hoger was dan die van de verse varianten van de onderzochte groente- en fruitsoorten. Zo bleek geen enkele soort vitamine C te verliezen na het invriezen. Aardbeien, wortels, spinazie, erwten en broccoli bevatten zowel in ingevroren als verse toestand evenveel vitamine C. Mais, sperziebonen en blauwe bessen bevatten zelfs meer van die vitaminen na het invriezen.
Maar in sommige condities werd de hoeveelheid provitamine A (ook wel bètacaroteen genoemd) drastisch lager. In blauwe bessen, aardbeien en bessen werd zowel in de ingevroren als verse toestand, geen provitamine A aangetroffen. Door het invriezen verloren erwten, spinazie en wortels meer dan 50 procent van hun oorspronkelijke hoeveelheid provitamine A, maar diezelfde groenten verliezen ook 15 procent van die vitaminen als ze vers worden opgeslagen.
Aardappelen, mandarijnen en (eetbare) sierkool
In 2010 is er onderzoek gedaan naar de hoeveelheid vitamine C in bevroren aardappelen, mandarijnen en eetbare sierkool. De onderzoekers constateerden dat de hoeveelheid vitamine C in de rauwe groenten en fruit stabiel bleef voor een bepaalde periode. Voor mandarijnen was dat een jaar, maar bij de aardappelen en sierkool was er sprake van een afname na een maand, zelfs als de groenten werden bewaard in -60 graden Celsius en uit het licht.
‘Efficiënte productie’
Ingeborg Brouwer, hoogleraar Voeding voor Gezond Leven aan de Vrije Universiteit Amsterdam, stelt allereerst dat groenten en fruit natuurlijke producten zijn die onder meer per soort, stuk en seizoen kunnen verschillen. “Het is tegenwoordig wel zo dat de productie van diepvriesgroenten heel efficiënt gebeurt. De groenten worden geoogst en heel snel verwerkt. Dat zorgt ervoor dat er tijdens het proces zo min mogelijk vitaminen verloren gaan”, vertelt Brouwer.
“De groenten zitten letterlijk binnen enkele uren van het land in de verpakking en zolang ze diepgevroren blijven, is het verlies aan vitaminen zeer gering. Daardoor is de hoeveelheid vitaminen in diepvriesgroenten stabieler dan bij verse groenten”, aldus de hoogleraar. Volgens Brouwer kunnen verse groenten goede vitaminegehaltes hebben, maar kunnen ook veel vitaminen verloren gaan. “Bij verse groenten kun je niet zien hoe lang ze al in de winkel liggen, en hoe langer dat is hoe meer vitaminen verloren gaan. Als mensen ze dan ook thuis nog een tijdje laten liggen kunnen de vitaminegehaltes behoorlijk afnemen.”
Brouwer concludeert ten slotte dat het goed mogelijk is dat de gehaltes in diepvriesgroenten en fruit hoger zijn dan in verse producten. “De hoeveelheid vitaminen gaat niet omhoog door het invriezen, maar neemt hooguit minder af.”
‘Goed alternatief’
Het Voedingscentrum beaamt dat de vitaminegehaltes in bevroren groenten en fruit vaak hoger zijn dan in verse groente en fruit die bijvoorbeeld al even in de supermarkt liggen. “Dat komt doordat diepvriesfruit en groenten op het moment dat ze rijp zijn worden geoogst en vrijwel direct worden ingevroren. De samenstelling van verse groenten en vers fruit verandert normaal gesproken al een paar uur na de oogst. Ook de smaak en structuur gaan dan achteruit.” Hoe snel de kwaliteit achteruitgaat, hangt af van de soort. “Invriezen direct na het oogsten helpt in ieder geval om vitamineverlies tegen te gaan”, aldus het Voedingscentrum.
Conclusie
Het direct invriezen van groenten en fruit na het oogsten, kan bijdragen aan het behoud van vitaminen. Verse fruit en groenten bevatten na het plukken evenveel vitaminen, maar die kunnen afnemen naarmate ze langer blijven liggen voordat ze worden geconsumeerd. De hoeveelheid vitaminen gaat niet omhoog door het invriezen, maar wordt juist behouden. Het invriezen van groenten en fruit is dan ook een goede manier van bewaren. We beoordelen de claim als waar.
Bronnen
Bouzari A, Barrett, D.M., Holstege, D. (2015) Vitamin retention in eight fruits and vegetables: a comparison of refrigerated and frozen storage. Journal of Agricultural and Food Chemistry, vol. 63, p. 957-962.
Phillips, K.M., Tarrago ́-Trania, M.T., Gebhardt, S.E., Exler,J., Patterson, K.Y, Haytowitz, D.B., Pehrsson, P.R. & Holden, J.M. (2010) Stability of vitamin C in frozen raw fruit and vegetable homogenates. Journal of Food Composition and Analysis, vol. 23, p. 253-259.
Wil je geen enkele factcheck van ons missen? En wil je op de hoogte blijven van nieuws en onderzoek naar nepnieuws, desinformatie en factchecken? Meld je dan aan voor de wekelijkse nieuwsbrief van Nieuwscheckers.
