Bloedstolsels bij balsemen geen gevolg vaccinatie

Bloedstolsels die bij balseming uit aderen worden gehaald zijn het gevolg van covid19-vaccinaties

Onwaar

Begin september publiceerde de invloedrijke complotsite de Epoch Times een artikel, dat twee dagen later integraal werd vertaald in het Nederlands. Het Nederlandse bericht werd door ruim twintig Twitter-accounts getweet, maar die hadden een klein bereik.

De versie van Epoch Times is invloedrijker, via het account Jan Bonte, waar een tweet ruim 600 retweets verzamelde. Bonte is opgeleid als neuroloog, maar raakte door zijn felle kritiek op het coronabeleid in diskrediet. Het artikel van Epoch Times is op zijn beurt grotendeels gebaseerd op een podcast en blog van Mike Adams, de oprichter van Natural News, een extreemrechtse complot- en antivax-website.

Adams heeft chemisch laboratoriumonderzoek laten verrichten op een aantal bloedstolsels. Uit de meetresultaten trekt hij vergaande conclusies: “The clots are NOT blood clots.” De bloedstolsels zijn volgens Adams “covid-vaccin geïnduceerde biostructuren die specifieke metalen oogsten uit het lichaam”.

Zulke fantasievolle mechanismen passen ook in een patroon: in vaccin-sceptische kringen circuleren meer ongefundeerde verklaringen, bijvoorbeeld over grafeen in vaccins, dat na activatie door 5G-straling enorme schade zou aanrichten in de hersenen.

Van alle geruchten rond covid19-vaccinatie zijn anekdotes over bloedstolsels het meest hardnekkig. Dergelijke verhalen worden al sinds de introductie van covid19-vaccins gerecycled en bewerkt. Wie zoekt  in de complot- en junknieuws-site Frontnieuws met de zoektermen ‘vaccin’ + ‘bloedstolsels’ krijgt bijna vierhonderd artikelen geserveerd.

Bloedstolselbeweringen zijn afgelopen jaren dan ook regelmatig gecheckt. Zo besteedde Reuters er langer geleden al aandacht aan, net als Politifact. Beweringen over de betekenis van de vondst van grote stolsels tijdens balseming werden recenter gecheckt door Poynter en Politifact. Die exercities eindigen bij gebrek aan wetenschappelijk bewijs met het oordeel onwaar.

De kern van veel anekdotes over bloedstolsels draait om getuigenissen van begrafenisondernemers die balseming uitvoeren. Zij stellen dat ze plotseling veel vaker en meer bloedstolsels zien bij overledenen, en koppelen dat aan de vaccinatiestatus (terwijl ze vaak geen toegang hebben tot vaccinatiegegevens van de overledene). Dat patroon is ook te zien in het verhaal over bloedstolsels in de Epoch Times.

Verhalen over de vondst van grote bloedstolsels bij balseming zijn uitsluitend afkomstig van buitenlandse artsen en begrafenisondernemers. Dat is verklaarbaar, want balseming is in Nederland verboden. Een lichtere vorm van kortdurende conservering zonder koeling – thanatopraxie – is wel toegestaan, maar ook dat is in Nederland geen gemeengoed. Het openen van het lichaam in hals en been om via slangen bloed te vervangen door conserveringsvloeistof is dan ook geen lichte ingreep.

Dat bij balseming regelmatig bloedstolsels worden gevonden is al sinds mensenheugenis bekend. Bij het aftappen van bloed na overlijden is veel variatie te zien: geheel of halfvloeibaar bloed, met rode klonten of witte stolsels, en alle combinaties daartussen. Hoe en onder welke omstandigheden verschillende soorten bloedstolsels precies ontstaan, en wanneer juist niet, is nog niet volledig opgehelderd, stelt deze onderzoeker na een uitgebreide analyse.

Dat onderstreept dat eenvoudige verklaringen voor de vondst van grote stolsels na overlijden, en verbanden met ziekte of vaccinatie voorbarig zijn. Eén ding is wel zeker: stolsels in bloedvaten van overleden personen zijn niet nieuw. Er zijn alleen geen publicaties die systematisch beschrijven hoe vaak en in welke vorm ze voorkomen. Dat gebrek aan data laat ruimte voor anekdotes en speculaties over een toename van bloedstolsels sinds de komst van covid19-vaccinatie.

De relatie tussen covid-vaccinatie en het risico op bloedstolsels heeft in de verte een link met de wetenschap. Analyse van medische gegevens van miljoenen Britse gevaccineerden in 2021 liet bijvoorbeeld een licht verhoogde kans op stolsels zien, waarvan een deel leidde tot ziekenhuisopname en sterfte. Het risico daarop is overigens bij een covid19-infectie nog altijd een factor tien hoger.

“Dat is een beetje het probleem; er zit een kleine kern van waarheid in de verhalen over bloedstolsels na vaccinatie”, zegt moleculair-immunoloog Marc Veldhoen, groepsleider bij het Instituto de Medicina Molecular (IMM) en hoogleraar immunologie aan de faculteit geneeskunde van de Universiteit in Lissabon. “In 2021 was er een zeldzaam bloedstolselprobleem met het AstraZeneca vaccin en het vaccin van Janssen. In de Verenigde Staten zijn als gevolg daarvan negen mensen overleden op negen miljoen gevaccineerden.”

Dit type bloedstolsels was zo zeldzaam, dat ze niet in de klinische trials werden opgemerkt, maar pas in de bijwerkingenregistratie na markttoelating, zegt Veldhoen. “Dat werd toen snel opgepikt. Rond die tijd staken ook de eerste horrorverhalen de kop op over bloedstolsels bij overledenen, en die worden sindsdien eindeloos gerecycled.”

Veldhoen wijdde een Twitter-draad aan het bloedklonterverhaal in de Epoch Times, met uitleg over bloedstolling en vaccinbijwerkingen. Hij tweet vaker over misverstanden en complotverhalen rond covid19 en vaccinatie.

“Ik werd door een aantal mensen via DM op dit artikel gewezen. Het is inmiddels een uitgekauwd verhaal, maar het werd geretweet door nota bene een arts, die gewoon beter moet weten. Dat was voor mij een reden om er toch aandacht aan te besteden.”

Grote bloedstolsels komen soms tevoorschijn bij balseming van overledenen. Zulke bloedklonters werden al aangetroffen voor de komst van covid-vaccins en er zijn geen aanwijzingen dat vaccinatie daarop van invloed is.