Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Criminelen proberen mensen te beroven door hen een mondkapje aan te bieden met een verdovend middel erin.
Oordeel
Onwaar.
Bron van de bewering
De waarschuwing tegen de overvallers die verdovende maskers uitdelen circuleert sinds 15 april op Facebookpagina’s van Nederlanders en Vlamingen. Het oudste bericht dat we konden vinden is van een Vlaamse. Het werd bijna 30.000 keer gedeeld en circuleert ook als screenshot.
Waarom klopt dit niet?
De waarschuwingen noemen geen bron en verwijzen niet naar concrete gevallen. Nieuwsberichten over deze vorm van criminaliteit ontbreken. Ze worden niet verspreid door de politie. Politiewoordvoerder Bobby Markus is er tegenover Nieuwscheckers heel stelig over: ‘Dit betreft een HOAX en is door ons onderzocht.’
[update, 2/4/2020] Ook de politie van Antwerpen heeft inmiddels laten weten dat het om een hoax gaat. Wij spraken de vrouw die – voor zover na te gaan – de eerste Nederlandstalige versie op Facebook postte. De waarschuwing berustte niet op eigen ervaring of op die van een bekende; ze kon zich niet herinneren wat de bron van het bericht was.
De waarschuwing tegen criminelen die slachtoffers in de val lokken door hen een mondkapje aan te bieden waar een verdovend middel in zit, deed eerder al de ronde in de VS, Engeland, Taiwan en India. [update, 2/5/2020] De waarschuwing heeft ook Frankrijk en Duitsland bereikt. uit de (Duitsaige) factcheck van Mimikama blijkt dat de Duitse, Nederlandse en Franse versies vermoedelijk automatische vertalingen zijn van een Engels origineel. De opmaak (met de twee rode uitroeptekens die ook in het screenshot hierboven te zien zijn) en de woorden komen overeen.
Het is bovendien een oud broodje aap, dat al dateert van lang voor de coronapandemie. Vanaf 2008 circuleerde in Nederland en Vlaanderen al een waarschuwend verhaal over criminelen die bij een benzinestation een vrouw een visitekaartje aanbieden dat is geïmpregneerd met de drug burundanga. In 2018 dook een versie op over zogenaamde parfumverkopers ‘op de parkeerplaats van de ALDI in Veghel’.
Conclusie
De waarschuwing tegen criminelen die door gratis mondkapjes aan te bieden hun slachtoffers verdoven, is een internationaal verbreid broodjeaapverhaal dat in andere versies ook al voor de coronacrisis circuleerde.
