Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
De opwekking van zonne-energie kost 300-400 keer meer landoppervlak dan kernenergie.
Oordeel
Ongefundeerd
Bron van de bewering
“#BVNL voor een realistische kijk op energiebeleid!” Maikel de Bekker, Belang van Nederland (BVNL)-lijsttrekker in Bergen op Zoom retweet hiermee een claim dat zonneparken “300-400 keer meer landoppervlak nodig hebben dan gas of kerncentrales”.
De tweet die De Bekker retweet is afkomstig van Michael Shellenberger. Shellenberger is een Amerikaanse schrijver die al enkele decennia ageert tegen de opwekking van duurzame energie en voorstander is van nucleaire energie met fossiele brandstoffen als overbrugging tot we kunnen overstappen op kernenergie.
Hij wordt ook wel ‘ecomodernist’ of ‘ecopragmatist’ genoemd, en zijn mening over klimaatopwarming kan worden samengevat als dat het wel gebeurt maar veel minder dramatisch dan wetenschappers zeggen.
De feiten
Michael Shellenberger schrijft wel vaker dat “wind and solar projects require 300 to 400 times more land than nuclear or natural gas plants.” Zo noemde hij deze getallen ook in zijn getuigenis voor de Amerikaanse senaat – een getuigenis die ook gepubliceerd is door de mede door de olie-industrie gefinancierde denktank Heartland Institute.
In zijn nieuwsbrief citeert hij voor de uitspraak zijn eigen boek. In dat boek verwijst hij, om zijn claim te onderbouwen, vervolgens wel naar een academisch artikel uit 2018 door wetenschappers John van Zalk en Paul Behrens.
De strekking van het artikel van Behrens en Van Zalk verschilt sterk van hoe Shellenberger het doet voorkomen. Ze concluderen namelijk niet dat duurzame energiebronnen op basis van hun landoppervlak niet gebruikt moeten worden, maar enkel dat je in sommige landen slim moet plannen waar je ze plaatst.
Auteur Paul Behrens, milieu-onderzoeker aan de Universiteit Leiden, kan ons bij navraag dan ook niet vertellen waar de ‘300 tot 400’-claim vandaan komt. Die aantallen staan namelijk niet letterlijk in het artikel, dus de auteur moest zelf zijn artikel doorzoeken naar getallen waar Shellenberger mee aan het rekenen is geslagen.
In het onderzoek worden schattingen gemaakt van het benodigde landoppervlak voor verschillende soorten van energieopwekking. Mogelijk heeft Shellenberger de meest positieve schatting van nucleair (met het kleinst benodigde oppervlak) en de meest negatieve schatting van zon (met het grootste oppervlak) genomen. “Dan kom je op een schaalverschil van 350”, zegt Behrens. “Maar ik hoop niet dat hij het zo berekend heeft, want dat zou academisch totaal onverantwoord zijn.”
Het is sowieso een erg ingewikkelde vergelijking, zegt Behrens. “Maar als ik een vrij conservatieve schatting zou geven, zou ik zeggen dat zonne-energie ongeveer 30 tot 40 keer meer landoppervlak nodig heeft dan kernenergie.” Daarbij verlies je voor een kerncentrale en de benodigde delving permanent grond, voegt Behrens toe, terwijl als je zonnepanelen en windturbines plaatst je die gebieden vaak ook nog voor iets anders kunt gebruiken.
Conclusie
De uitspraak dat zonneparken 300 tot 400 meer landoppervlak nodig zouden hebben dan gas- of kerncentrales is ongefundeerd. Er is geen onderzoek waaruit dit blijkt. De wetenschapper van de enige geciteerde bron zegt zelf dat je eerder op 30 tot 40 keer zoveel landoppervlak zou uitkomen.
“De quotetweet ging om het plaatje/filmpje”, reageert BVNL-lijsttrekker Maikel de Bekker op de factcheck. “En het is een feit dat kernenergie significant minder ruimte in beslag neemt dan zonneparken.”
Deze factcheck is gemaakt in het kader van de factcheckmarathon die ANP, Pointer en Nieuwscheckers doen in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op 16 maart 2022
