De Gazastrook is niet net zo groot als Vlieland, maar negen keer groter

De Gazastrook is net zo groot als Vlieland.

Onwaar.

Zaterdag 7 oktober, de dag dat de Palestijnse tereurbeweging Hamas Israël op gewelddadige wijze binnenviel, besteedde actualiteitenrubriek Nieuwsuur aandacht aan de historie van het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Peter Malcontent, specialist Israelisch-Palestijns conflict aan de Univeristeit Utrecht, vertelt over de afwegingen die Israël zal moeten maken. Hij begint ermee dat Gaza klein is en dichtbevolkt. Vervolgens zegt hij:

Eerder die dag schreef ook Joop (een website van BNNVARA) in een verslag (gearchiveerde versie) over de tragische gebeurtenissen dat de Gazastrook ongeveer net zo groot is als Vlieland.

Op zondag 8 oktober publiceerde de Volkskrant een artikel (gearchiveerde versie) over de penibele situatie van Palestijnse burgers in de Gazastrook. Ook daarin wordt de vergelijking met Vlieland gemaakt. De journalisten schrijven:

Media maken ook andere vergelijkingen. Nadat lezers kritiek gaven, verving Joop Vlieland door “een gebied dat ongeveer half zo groot is als Zeeuws-Vlaanderen”. 

Deze vergelijking werd ook gemaakt door Het Parool. Andere media, zoals NOS en BNR, hielden het op twee keer zo groot als Texel.

Het klopt dat in de Gazastrook zo’n twee miljoen mensen wonen. Het World Factbook van de Amerikaanse overheid komt tot een schatting van ongeveer 2,1 miljoen inwoners in 2023. De VN bevestigt dit. Maar het klinkt wonderlijk: twee miljoen mensen op een gebied dat zo groot is als Vlieland, het kleinste Nederlandse Waddeneiland dat bewoond is.

Volgens het eerder genoemde World Factbook is de Gazastrook 360 vierkante kilometer groot. De VN houdt het ook op 360. De encyclopedieën Britannica en Wikipedia zeggen 365 vierkante kilometer. Aan die orde van grootte moeten we dus denken.

Het CBS heeft cijfers over de omvang van Nederlandse gemeenten. De recentste cijfers, uit 2019, zeggen dat de gemeente Vlieland een oppervlakte heeft van 316 vierkante kilometer. Maar het grootste deel daarvan is water: 277 vierkante kilometer. De vergissing is voorstelbaar: wie snel in de tabel kijkt, realiseert zich niet dat de gemeente grotendeels uit water bestaat.

Hoe dan ook, 88% van de gemeente Vlieland bestaat uit (zee)water. Het eiland zelf beslaat slechts 39 vierkante kilometer. En is daarmee meer dan negen keer zo klein als de Gazastrook.

Twee keer Texel blijkt beter te kloppen. Volgens de gegevens van het CBS is Texel 162 vierkante kilometer groot (exclusief water). Maal twee kom je op 324, iets minder dan het oppervlak van de Gazastrook.

Ook de vergelijking met de helft van Zeeuws-Vlaanderen snijdt hout. Volgens Wikipedia beslaat Zeeuws-Vlaanderen 733 vierkante kilometer (exclusief water). Gedeeld door twee is dat 367 vierkante kilometer.

Met visuele hulpmiddelen kan je goed zien hoe de Gazastrook zich verhoudt tot Nederlandse gebieden.

Op de website joshuahhh.com kan je gebieden op dezelfde schaal met elkaar vergelijken (tip van Josse de Voogd). Als we dat doen met de Gazastrook en Vlieland, zie je in een oogopslag dat het Waddeneiland een heel stuk kleiner is.

Met de website thetruesize.com kan je de omvang van landen met elkaar vergelijken door ze op elkaar te leggen (tip van Olivier Grauss). Als we de Gazastrook over het kustgebied van Haarlem (waar ik woon) en Leiden (waar ik werk) leggen, krijgen we een gebied dat loopt van het Noordzeekanaal bij IJmuiden tot aan Den Haag.

De Gazastrook is 360 vierkante kilometer, terwijl Vlieland slechts 39 vierkante kilometer meet. Derhalve is de Gazastrook meer dan negen keer zo groot als het eiland Vlieland. Het Palestijnse gebied valt wel te vergelijken met de helft van Zeeuws-Vlaanderen of twee keer het eiland Texel.