Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Dementie wordt in 2040 de grootste doodsoorzaak in Nederland.
Oordeel
Waar
Bron van de bewering
Foodlog, naar eigen zeggen ‘een onafhankelijk nieuwsplatform over voedsel, gezondheid, eten & drinken’, meldde op 6 juli 2017 dat dementie in 2040 de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland zal zijn en de meeste ziektelast zal veroorzaken. Dementie zou de sterfte door hart- en vaatziekten en kanker naar de achtergrond dringen.
Bron van het nieuws is een persbericht van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Het RIVM presenteerde begin deze maand een zogenoemd Trendscenario Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV), dat laat zien hoe onze volksgezondheid er in 2040 uit zou kunnen zien als er vanaf nu niets meer zou veranderen.
Ook belangrijke nieuwsmedia als Trouw, AD en NU.nl meldden begin deze maand dat dementie in 2040 doodsoorzaak nummer 1 zal zijn in Nederland.
Waarom klopt dit?
Volgens het persbericht van het RIVM veroorzaakt dementie, mits historische trends zich onveranderd doorzetten, in 2040 de meeste ziektelast en is het de belangrijkste doodsoorzaak. Het aantal mensen dat overlijdt als gevolg van dementie zal verdrievoudigen van 14 duizend in 2015, tot bijna 40 duizend in 2040. Dat onderschrijft onderstaande grafiek, afkomstig uit het Trendscenario van het RIVM.
Ietwat verwarrend is dat in een andere grafiek uit datzelfde Trendscenario blijkt dat in de toekomst juist kanker (in de grafiek ‘nieuwvormingen’) doodsoorzaak nummer 1 is in 2040, gevolgd door hart- en vaatziekten. Psychische stoornissen, waar dementie onder valt, staat op de vierde plaats (zie grafiek 2).
Henk Hilderink, projectleider van het RIVM-onderzoek, legt uit dat binnen het Trendscenario-onderzoek doodsoorzaken op verschillende niveaus worden beschreven. Het hoogste niveau zijn de zogeheten ICD hoofdgroepen, waarbij de internationaal gebruikte classificaties van doodsoorzaken gevolgd worden. Op dit niveau worden dus alle nieuwvormingen (kankersoorten), hart- en vaatziekten, psychische stoornissen et cetera, samengenomen, zoals te zien is in grafiek 2.
Die hoofdgroepen worden verder opgesplitst naar specifieke doodsoorzaken binnen deze hoofdgroepen, zoals is te zien in grafiek 1. Hierbij wordt een selectie van 59 aandoeningen en ziekten gevolgd, op basis waarvan de volksgezondheid in Nederland kan worden beschreven. Die selectie is gebaseerd op sterftecijfers, hoe vaak een ziekte voorkomt, preventie, kosten, beleid, de gevolgen voor individu en samenleving, het aantal ziekenhuisopnamen, en belemmeringen voor maatschappelijke participatie van mensen met een chronische aandoening.
Hilderink: “Als we naar afzonderlijke doodsoorzaken kijken, dan is dementie dus de belangrijkste doodsoorzaak. Maar als we naar ICD-hoofdgroepen kijken, dan blijven nieuwvormingen en hart- en vaataandoeningen de belangrijkste groepen.”
Overigens wórdt dementie niet de belangrijkste doodsoorzaak, want dat was het in 2016 ook al. Dat blijkt uit figuur 1 hierboven en een rapport van het CBS dat is gepresenteerd op 19 juni 2017. Maar ook hier geldt: als gekeken wordt naar de hoofdgroepen, staat kanker (nieuwvormingen) ook nu op 1.
