Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Trekkers versus waterkanon, maar dan in Brussel in 2015
Een video gepost door voormalig Europarlementariër Martin Daubney werd bijna anderhalf miljoen keer bekeken. Het is een compilatie van beelden waarin trekkers worden ingezet om te protesteren. Daubney doet het voorkomen alsof dit om de huidige boerenprotesten gaat.
Dit klopt niet. De beelden waarin trekkers een waterkanon wegduwen, zijn terug te vinden door ze door Google Lens te halen. Dit brengt ons bij een nieuwsbericht van Business Insider uit september 2015.
In dit artikel wordt een tweet aangehaald met daarin videobeelden van boeren in Brussel die toen ook hun trekkers inzetten bij hun demonstratie tegen dalende voedselprijzen, wat nadelig was voor het boerenbedrijf. Geen recente beelden dus, maar van een demonstratie uit 2015 in Brussel.
Gepantserde trekker heeft niets te maken met huidige boerenprotesten
Een ander beeld dat rondgaat is een trekker die zogenaamd bepantserd zou zijn naar aanleiding van het schietincident bij Heerenveen dat op 5 juli plaatsvond. Journalist Keean Bexte, die speciaal naar Nederland is afgereisd om verslag te doen van de protesten, deelt de foto met zijn bijna 180.000 volgers.
Na een reverse image search met Google Images komen we veel resultaten tegen van eind 2018. Veel internetgebruikers brengen de gepantserde trekker in verband met de protesten van de gele hesjes die toen plaatsvonden. Maar als we een paar pagina’s doorklikken in de Google Images resultaten, komen we een Duitse webpagina tegen van 30 oktober 2018, ruim twee weken voordat de eerste demonstraties werden gehouden op 17 november. Een verband met de gele hesjes lijkt dus onwaarschijnlijk. Waar de gepantserde trekker wel mee te maken heeft blijft ongewis. Duidelijk is wel dat deze foto niets te maken heeft met de huidige boerenprotesten.
Boeren hebben deze tank niet gekocht
Dezelfde Keean Bexte twitterde een video waarop een tank te zien zou zijn die boeren hadden gekocht om distributiecentra te blokkeren. De tweet is inmiddels verwijderd. Bexte gebruikte de video uit deze tweet, waarin de video al ruim 1,7 miljoen keer is bekeken.
Door te zoeken naar termen als “tank” en “Nederland” op andere sociale mediaplatformen, komen we een YouTube video tegen van dezelfde tank als die van Twitter. In de comments proberen gebruikers vast te stellen om wat voor tank het gaat. Twee van hen lijken het erover eens te zijn dat er een M4 Sherman Firefly te zien is in de video. Naast deze suggestie is er ook een aantal markeringen op de tank te zien waar we verder mee aan de slag kunnen.
De M4 Sherman Firefly is een tank die door de Verenigde Staten werd geproduceerd tijdens de Tweede Wereldoorlog. De productie van nieuwe Shermans stopte hoegenaamd in 1945. Als het hier inderdaad om een M4 Sherman Firefly gaat, is het dus een behoorlijk oude tank. Na het combineren van verschillende zoektermen, komen we een website tegen waarop allerlei nog bestaande oude tanks worden gedocumenteerd.
Deze website houdt lijsten bij van “surviving” tanks, ofwel oude tanks die niet langer geproduceerd worden waarvan exemplaren nog intact zijn. Zo is er ook een lijst van M4 Sherman Firefly tanks. Daartussen staat onder andere de tank die in de video van de tweet te zien is. We zien het nummer 34 en dezelfde cijferreeks T-212598. Het lijkt hier dus te gaan om dezelfde tank.
In het onderschrift staat een hoop informatie over de tank zelf. Ook staat er onder de foto wie de foto heeft gemaakt, ene Auke Dijkstra in november 2020. Ook zien we Classic MV’s, Haaksbergen staan. Als we zoeken naar “Auke Dijkstra” en “Haaksbergen” komen we een LinkedInpagina tegen waaruit blijkt dat Dijkstra CEO is van Dijkstra Plastics in Haaksbergen.
Met Google Maps kunnen we rondkijken in de omgeving van Dijkstra Plastics om te zien of er overeenkomsten zijn tussen de gebouwen en andere aanknopingspunten met de video van Twitter. Als we een beetje rondrijden door de buurt komen we op de Industriestraat de plek tegen waar de video is gemaakt. Aangegeven met het rode en groene boxje zien we een gebouwtje en de blauwe gevel die we ook in de video van de tank kunnen zien. We weten nu waar de video is gemaakt, en dat de tank naar alle waarschijnlijkheid in ieder geval ergens in 2020 daar was.
Als we zoeken naar Classic MV’s, komen we een Facebook pagina tegen waarop een recente post is geplaatst over de video van de tank en de bijbehorende claims dat boeren deze zouden hebben gekocht. Classic MV’s heeft onder andere een M4 Sherman Firefly gerestaureerd en zet deze in bij evenementen, zoals Ommen 75 Jaar Vrijheid, wat plaatsvond van 1 tot 3 juli. In de post leggen ze uit dat de tank terug moest naar hun gebouw. Boeren protesteerden daar in de buurt bij een distributiecentrum. De video is opgenomen terwijl mensen daar een dag later nog rondhingen. Geen tank die aan boeren werd verkocht dus, maar het eigendom van een bedrijf dat zich bezighoudt met de restauratie van oude tanks.
Boeren dumpten geen hooibalen bij politieagent
Er zouden hooibalen zijn gedumpt bij de agent die betrokken was bij het schietincident bij Heerenveen. De video die in bijvoorbeeld deze tweet te zien is, gaat rond op verschillende socialemediakanalen.
De video lijkt voor het eerst te zijn gepost in een Telegramgroep rond de boerenprotesten. In die post in de Telegramgroep werd de suggestie gewekt dat het hier gaat om het huis van de politieagent.
Naar aanleiding van deze video heeft NU.nl contact opgenomen met de politievakbonden om na te vragen of dit incident bekend was bij de politie. Hoewel in eerste instantie niet duidelijk was of dit inderdaad bij een politieagent thuis was gebeurd, kon de politie later bevestigen dat dit niet het geval was. De plek waar dit gebeurd was, had niets te maken met een politieagent. Waarschijnlijk ging het hier ook niet om een gerichte actie tegen iemand anders. Wel noemde politievakbond ANPV-voorzitter Xander Simons dat agenten steeds vaker thuis worden lastiggevallen.
Conclusie
Hierboven hebben we een aantal beelden die een eigen leven gingen leiden op sociale media behandeld. Ze hebben allemaal of niets te maken met de huidige boerenprotesten, of zijn geframed op een manier die niet klopt. De trekkers die het waterkanon wegduwen, deden dat in Brussel in 2015. De foto van de gepantserde trekker stamt al uit oktober 2018. De video van de tank is recent gemaakt, maar heeft niets te maken met de boerenprotesten. Ook het verhaal dat er hooibalen in de tuin van een politieagent zouden zijn gedumpt klopt niet.
