Dit is een foto van een filmset in Sofia (Bulgarije), niet een Oekraïens straatbeeld

Er hangen Nazivlaggen in een straat in Kiev/Lviv.

Onwaar.

Op 31 maart verscheen in verschillende tweets een foto van een straat volgehangen met Nazivlaggen. Volgens het onderschrift in deze tweet gaat het hier om een straat in Lviv. De Nederlandse twitteraar beweert dat het een straat in Kiev is.

Er lijkt al onduidelijkheid te zijn over of de foto in Kiev of Lviv zou zijn genomen. Een eerste stap is om met reverse image search tools te kijken of de foto al eerder ergens is opgedoken.

Door te zoeken met Google Lens komen we er in ieder geval al snel achter dat de beelden al jaren geleden opdoken op het internet en dus geen recente foto’s uit Oekraïne zijn. Als we door de resultaten scrollen komen we ook een Italiaanse factcheck uit maart 2017 tegen. Volgens deze factcheck werd toen al dezelfde suggestie gedaan over nazisme in Oekraïne. De factcheck behandelt verschillende foto’s van Nazivlaggen die in het Oekraïense straatbeeld zouden hangen.

Volgens de factcheck is het een straat in Sofia, Bulgarije. De factcheck refereert naar een adres, “29 ул. “Веслец””, waar de foto zou zijn genomen. Als we een Streetview-beeld van Google Maps naast de foto met de Nazivlaggen leggen, zien we dat ze inderdaad overeenkomen. Omcirkeld in groen zien we hetzelfde dak, in het rood de paaltjes aan de andere kant van de straat.

Maar wat doen die Nazivlaggen daar dan? Volgens een blogpost uit februari 2017 zijn die daar opgehangen in het kader van de Lukov Mars, een herdenking van Hristo Lukov, een Bulgaarse nazisympathisant tijdens de Tweede Wereldoorlog. De mars wordt ieder jaar in februari georganiseerd door de ultranationalistische politieke partij “Bulgaarse Nationale Unie – Nieuwe Democratie”. De mars is inmiddels verboden. De foto met de Nazivlaggen uit de tweet lijkt voor het eerst rond te zijn gegaan op Twitter in de periode februari/maart 2017. De Lukov Mars vond plaats op 18 februari in dat jaar. Vandaar dat de factcheck het verband legt. 

Maar de mars loopt van het Nationale Paleis van Cultuur naar de woning waar Lukov heeft gewoond. De straat die we met Google Maps hebben bekeken ligt niet echt op de route. Dat de Nazivlaggen iets te maken hebben met de Lukov Mars lijkt hierdoor enigszins onzeker.

Een andere hint dat er geen verband is, is dat op foto’s van de mars geen vlaggen met hakenkruizen te zien zijn. In dit videoverslag van de Associated Press zijn vlaggen van allerlei extreemrechtse organisaties te zien, maar geen Nazivlaggen.

Een derde hint waardoor het twijfelachtig is of er wel een verband bestaat met de Lukov Mars is dat het sneeuwt op de foto met de Nazivlaggen. Als we de zoekopdracht ‘snowfall sofia 18 february 2017’ in datazoekmachine Wolfram Alpha tikken, krijgen we de volgende resultaten. Volgens deze gegevens begon het pas voor het eerst in een week te sneeuwen in Sofia in de loop van zondag 19 februari 2017. De Nazivlaggen zouden dus bijna een dag of langer in de straat hebben gehangen. Het is moeilijk voorstelbaar dat zowel media als andere mensen op sociale media geen foto’s zouden hebben genomen of verslag zouden hebben gedaan van een straat vol Nazivlaggen.

Een doodlopend einde, zo lijkt het. Totdat oplettende twitteraar Mark Sikkema, die al sinds 2010 in Sofia woont, reageerde op de oproep van Nieuwscheckers of iemand meer wist van het tafereel. Toen Sikkema in het Bulgaars zocht naar de straatnaam in combinatie met swastika kwam hij dit artikel uit 2013 tegen. Het artikel gaat over opnames voor Victor Young Perez, een Franse film uit 2013 over de Tunesisch-Franse boxer Victor Perez die leefde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Volgens de IMDB-pagina is de film inderdaad onder andere in de Bulgaarse hoofdstad opgenomen. De foto uit het artikel is uit de tegengestelde richting genomen als de foto die we op Twitter tegenkwamen. De weersomstandigheden zijn hetzelfde. In groen omcirkeld zien we weer het dakje, en in het rood weer de paaltjes aan de overkant van de straat.

Geen recente beelden van een straat vol Nazivlaggen in Kiev of Lviv dus. De foto is gemaakt in de Bulgaarse hoofdstad Sofia op de filmset van de Franse film Victor Young Perez uit 2013.