‘Drop tijdens zwangerschap vergroot kans op gedragsprobleem bij kind’, waarschuwde de nieuwssite psycholoog.net in januari. Snel daarna verschenen ook op Nu.nl en Gezondheidsnet koppen als ‘Veel drop slecht tijdens zwangerschap’. Fins onderzoek had namelijk resultaten opgeleverd waar Nederlandse vrouwen voor gewaarschuwd moesten worden: 100 gram drop eten tijdens de zwangerschap zou al ernstige gevolgen hebben voor IQ en gedrag van het kind. Nieuwscheckers ontdekte echter dat drop pas schadelijk is wanneer zwangere vrouwen er meer van eten dan 250 gram per week.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Fins onderzoek
Het onderzoek van Katri Räikkönen en acht collega’s verscheen al in juli 2009 in het American Journal of Epidemiology. 321 acht-jarige kinderen werden neuropsychologisch onderzocht op gedragsproblemen en IQ. Van al deze kinderen was bekend hoeveel drop hun moeders hadden gegeten tijdens de zwangerschap. De resultaten waren zorgwekkend: hoe meer drop, hoe groter de kans op vermindering van de capaciteiten op visueel-ruimtelijk en verbaal gebied. Tevens zou het de kans op normoverschrijdend gedrag en aandachts- en agressieproblemen vergroten. De verklaring zoeken de Finse onderzoekers in het natuurlijke bestanddeel glycyrrhizinezuur: 500 milligram van deze stof zou al voldoende zijn om schade toe te brengen aan de ontwikkeling van een kind. Doordat deze stof de functie van de placenta verzwakt, krijgen stresshormonen toegang tot de foetus en beschadigen de hersenen.
Reden genoeg om ook in Nederland de alarmbel te luiden, vond Frank Ruiters, hoofdredacteur van psycholoog.net, die op zijn nieuwssite een breed scala aan informatie aanbiedt over psychische en lichamelijke problemen. Zoals het nieuws over de schadelijke effecten van drop. De hoeveelheid van 500 milligram glycyrrhizine staat gelijk aan 100 gram drop, aldus het artikel van Ruiters. Nieuwscheckers fronste verbaasd. Dit zou dus betekenen dat het eten van 4 à 5 dropjes gedurende negen maanden zwangerschap al grote gevolgen heeft. De waarschuwing dat ‘veel’ drop eten onverstandig is, lijkt dan bij lange na niet alarmerend genoeg.
Cijfers in het nieuws
Bij het raadplegen van het originele onderzoek uit het American Journal of Epidemiology werd al snel duidelijk dat de schrik niet nodig was. 500 mg. glycyrrhizine is inderdaad niet goed voor zwangere vrouwen, maar het gaat hier om 500 mg. per week. De onderzoeksgroep van 321 kinderen was daarbij als volgt ingedeeld: 211 kinderen die blootgesteld waren aan een laag glycyrrhizineniveau (0-249 mg/week), 46 kinderen die blootgesteld waren aan een gemiddeld glycyrrhizineniveau (250-449 mg/week) en een groep van 64 kinderen die waren blootgesteld aan een hoog glycyrrhizineniveau (>500 mg/week). Bij de laatste groep werden de effecten geconstateerd.
Uit een informatiepakket van Venco Leaf Holland BV blijkt dat de gemiddelde Nederlander zo’n 2 kilo drop per jaar eet. Dit komt neer op 38,46 gram per week. Om een gevaar te vormen voor het eigen kind, moet een zwangere vrouw dus 2,6 keer meer drop eten dan het gemiddelde. Dit lijkt het advies om niet ‘veel’ drop te eten, al redelijk recht te trekken.
Maar de zwangere snoepers onder ons hebben nog meer geluk. Om 500 milligram aan glycyrrhizine binnen te krijgen, is namelijk veel meer drop nodig dan psycholoog.net beweert. Het Finse onderzoek is een voortzetting van het eerdere onderzoek ‘Birth outcome in relation to licorice consumption during pregnancy’. Hierin wordt gesteld dat drop voor 0,2 procent bestaat uit glycyrrhizine. Op deze manier is er ook in dit onderzoek gerekend. Nieuwscheckers rekende het zelf na en kwam tot de conclusie dat 0,2 procent aan glycyrrhizine gelijk staat aan 200 milligram per 100 gram drop. Dit betekent dat vrouwen 250 gram drop moeten eten om 500 mg. aan glycyrrhizine binnen te krijgen. Het Voedingscentrm rapporteerde ook over dit onderwerp en bevestigde onze berekening.
De berichten van Nu.nl en Gezondheidsnet lijken zonder enige controle te zijn overgenomen van psycholoog.net. Ilona Meernik, nieuwsredacteur van Gezondheidsnet, beaamt: ”Onze bron is het artikel op psycholoog.net geweest. Of wij dergelijke artikelen factchecken is puur afhankelijk van tijdsdruk en verschilt dus per bericht.” Ook Frank Ruiters van psycholoog.net heeft er natuurlijk niet bewust voor gekozen om de cijfers zo te presenteren dat ze anders geïnterpreteerd zouden worden: ”Ik werd toevallig laatst ook over dit artikel gemaild en kon toen ook niet meer zeggen dan dat het onzorgvuldig is geweest. Ik vind het natuurlijk wel belangrijk om alsnog de juiste feiten aan te bieden dus ik ga er zeker ook nog naar kijken.” Ruiters heeft het bericht inmiddels verwijderd.
Zoethoutthee is gevaarlijker
Drop eten tijdens de zwangerschap is dus veel minder gevaarlijk dan ons in eerste instantie is verteld. Om haar ongeboren kind neuropsychologische schade toe te brengen, moet een zwangere vrouw per week 500 mg. aan glycyrrhizine binnen hebben gekregen: minimaal 250 gram drop per week. Terugdenkend aan het Nederlandse gemiddelde van 38,46 gram drop per week, is het nieuws dus absoluut minder zorgwekkend. ‘Veel’ drop eten is volgens de Finse onderzoekers een gevaar voor het kind en dat klopt. Maar het eten van een paar dropjes per maand, per week of zelfs per dag, is ook voor zwangere vrouwen geen verslaving waar ze van af moeten kicken. Dus ‘Nederlanders en Venco’ mogen blijven.
Wel is het belangrijk om ook even stil te staan bij het drinken van zoethoutthee. Hoewel over de consumptie van deze thee in Nederland weinig bekend is, staat wel vast dat de thee ook glycyrrhizine bevat. Vrouwen kunnen uitgaan van 112,5 milligram per mok van 250 milliliter. Ter vergelijking: een rol topdrop bestaat uit tien dropjes van 47,9 gram. Eén zo’n dropje staat gelijk aan 95,8 milligram glycyrrhizine. Als één klein dropje bijna net zo veel schade kan toebrengen als een hele mok thee, klinkt dat niet zo ernstig. Maar bent u toevallig een zwangere vrouw die niet van drop houdt maar wel van een lekkere mok zoethoutthee per dag, pas dan toch maar op!