“Ruim een kwart Nederlanders overweegt emigratie”, luidde de kop van een ANP-bericht dat op 3 maart onder andere te lezen was op de sites van De Telegraaf en het Algemeen Dagblad. De bron was een persbericht van de Emigratiebeurs. Volgens ANP-chef binnenland Rennie Rijpma was dit een mooie gelegenheid om deze beurs, die werd gehouden in het weekend van 7 en 8 maart, aan te kondigen. “Wel hebben we alle uitspraken en conclusies in het bericht aan de beursorganisatie gelaten.” Het ANP had nog voorzichtiger moeten zijn, want na wat dieper graven blijkt dat de cijfers uit het persbericht voor een groot deel onbetrouwbaar zijn.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Volgens de organisatie van de Emigratiebeurs is het aantal Nederlanders dat emigratie overweegt gestegen. Dit leidt zij af uit een stijging van het aantal bezoekers van de website www.emigratiebeurs.nl. Volgens het ANP-bericht bedroeg deze stijging ruim veertig procent. Na een telefoontje met beursorganisator Frans van Houten blijkt inderdaad een stijging, maar wel een met heel andere cijfers: het aantal bezoekers van de site was gestegen van 340.000 in februari 2008 naar 410.000 in februari 2009, aldus Van Houten. Geen stijging van veertig procent dus, maar slechts 20,6 procent. Van Houten: “De media halen sommige cijfers door elkaar, maar de strekking ervan klopt: er zijn steeds meer mensen die overwegen te emigreren.”
Visaspecialist
Dat ‘ruim een kwart’ van de Nederlanders emigratie overweegt, zoals het ANP meldt, klopt ook niet. Om te beginnen blijkt uit het onderzoek waar de Emigratiebeurs de cijfers op baseert dat zelfs meer Nederlanders dit koude kikkerlandje zouden willen verlaten. De Emigratiemonitor 2009 van Buysse Immigration en RM Interactive (respectievelijk de opdrachtgever, een visaspecialist voor Canada, de VS en Australië, en de uitvoerder van het onderzoek, een marktonderzoekbureau) geeft nauwelijks verandering te zien: in februari 2009 zou nog 37 procent van de Nederlanders serieus overwegen te emigreren, terwijl dit in februari 2008 nog 38 procent was.
Maar is een visaspecialist wel de betrouwbaarste bron voor emigratiewensen? Rosita Setz van Buysse Immigration: “Om deze twijfel tegen te gaan voeren wij zelf het onderzoek ook niet uit, maar zijn wij slechts de opdrachtgever. Wij laten het onderzoek verder aan RM Interactive, waar ze bedreven statistici hebben die een goed onderzoek met een goede vragenlijst in elkaar zetten en de uitkomsten berekenen.”
Een medewerker van RM Interactive legt uit hoe de cijfers tot stand komen: “Wij hebben een vast internetpanel van 25.000 personen, hieronder versturen wij de enquêtes en uit de teruggestuurde vragenlijsten nemen wij dan een representatieve steekproef van duizend personen.” Van deze duizend zei bij de laatste enquête 37 procent dat zij ‘erg serieus’ of ‘serieus’ aan emigratie hebben gedacht.
Dat lijkt een hele grote groep. Toch is dit de waarheid, zegt Rosita Setz van Buysse Immigration: “Mensen willen hun droom najagen. Ze vertrekken niet uit onvrede over Nederland, maar vanuit een klik met het andere land. Men heeft tegenwoordig steeds meer geld en gaat veel op vakantie. In deze landen zien ze toekomstmogelijkheden die ze in Nederland niet zien. Zo zijn er bijvoorbeeld redelijk wat mensen die een eigen bedrijfje op zouden willen zetten, maar in Nederland zijn ze te gebonden aan regeltjes, dus willen ze het proberen in bijvoorbeeld Frankrijk.”
Het komt (alweer) door de recessie
Veel mensen zetten hun emigratieplannen nu echter in de ijskast vanwege de recessie, aldus Setz. “Omdat er steeds meer mensen zijn die emigreren en reizen horen andere mensen ook weer meer verhalen en worden er steeds meer mensen geïnspireerd om te vertrekken. Nu met de economische crisis willen mensen nog steeds, maar is het vanwege tekort aan geld minder gemakkelijk om te vertrekken en is een daling van het aantal werkelijke emigraties niet gek.”
Maar volgens beursorganisator Van Houten is het juist andersom: mensen willen emigreren vanwege de recessie. “Er zijn geen andere negatieve beïnvloedingsfactoren te bedenken”, zegt van Houten in het ANP- bericht. Dat valt wel mee: in de eerder genoemde Emigratiemonitor 2009 staat de beweegreden ‘economische vooruitzichten’ echter met 3 procent pas op de tiende plaats. Met stip op één staat ‘het (wisselvallige) klimaat’, met 22 procent van de stemmen.
De Emigratiemonitor gaat over gedachten over emigratie. Maar hoeveel mensen zetten die stap eigenlijk écht? Volgens gegevens van het CBS waren dit er in 2006 132 470 en in 2007 122 576. het verlangen was volgens de Emigratiemonitor veel sterker: in februari 2006 wilde nog 26 procent van de Nederlandse bevolking emigreren, terwijl dit in februari 2007 gestegen was naar 32 procent. Het aantal daadwerkelijke emigraties daalde toen met ongeveer tienduizend. Of de Emigratiemonitor dus een echt goede graadmeter is voor het aantal emigraties blijft de vraag.
Afgelopen weekend was ook de Emigratiebeurs en in tegenstelling tot de stijging van bezoekers op de internetpagina werd de beurs zelf iets minder druk bezocht dan vorig jaar. Vorig jaar trok de beurs nog ongeveer 11.800 bezoekers, dit jaar waren het er ongeveer 10.300. Volgens Van Houten is dit echter niet gek “maar in lijn met de jaarlijkse fluctuaties”.
Cijfers en journalisten
De Nieuwscheckers concluderen: de media hebben onnauwkeurig bericht over de emigratieverlangens van Nederlanders. Rennie Rijpma van het ANP betreurt dit. “Cijfers en journalisten zijn vaak geen gelukkige combinatie, maar dat is natuurlijk geen excuus. Het zou goed zijn geweest om het percentage even na te rekenen. Dat is in dit geval niet gebeurd, jammer. Zoals ik je eerder al zei vind ik de conclusie van de organisatie van de Emigratiebeurs kort door de bocht, nu blijken de cijfers ook nog niet te kloppen. Jammer dat er niet kritischer is gekeken. Dat had zeker gemoeten in dit geval!”
