‘E-sigaret is 95 procent minder schadelijk dan normale sigaret’, kopte NU.nl op 19 augustus 2015. Bron: een recent onderzoek van Public Health England (PHE). Tegenstrijdige beweringen en onderzoeken veroorzaken verwarring onder consumenten en beleidsmakers: is de e-sigaret daadwerkelijk 95 procent minder schadelijk? Nieuwscheckers concludeert dat deze bewering te stellig is.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Het onderzoek van PHE – een adviesorgaan van het Britse Ministerie van Volksgezondheid – is uitgevoerd door een samenwerkingsverband van King’s College Londen en de Universiteit van Londen. Zij vergeleken de conclusies van verschillende studies over de gevaren van e-sigaretten. Hieruit bleek dat de conclusie van een onderzoek uit 2014, dat e-sigaretten 95% minder schadelijk zijn dan normale sigaretten door nieuwe inzichten in de wetenschap nog steeds wordt bevestigd.
Tegenstrijdige berichten
In tegenstelling tot Public Health England is het RIVM kritisch over het gebruik van e-sigaretten. In een factsheet uit maart 2014 stelt het instituut: “Bij sommige navulpatronen staat op de verpakking dat ze nicotinevrij zijn, terwijl dat niet het geval is.’’ Het RIVM baseert dit op een onderzoek van het German Cancer Research Center (DKFZ). Het DKFZ concludeert, na onderzoek naar verschillende chemicaliën in e-sigaretten, dat deze nicotinewaarden tussen 0 en 36 mg bevatten. Volgens het DFKZ is ook nicotine in e-sigaretten verslavend en potentieel kankerbevorderend, maar er is volgens het Duitse instituut niet genoeg onderzoek gedaan naar de gevaren op de lange termijn. Daarnaast bestaat er geen specifieke regelgeving voor de kwaliteitscontrole en verkoop van e-sigaretten.
De conclusies van PHE en DFKZ staan lijnrecht tegenover elkaar. Hoe komt het dat zulke toonaangevende gezondheidsinstellingen drastisch van analyse verschillen? De tegenstrijdigheid komt volgens onderzoekers vanwege het geringe onderzoek naar de gevaren van nicotine in e-sigaretten op de lange termijn. De vraag is dus: is het roken van een e-sigaret op lange termijn ook nog 95 procent veiliger? Volgens longarts Wanda de Kanter is nicotine in e-sigaretten op de lange termijn wel degelijk kankerbevorderend. “Cellen die versleept zijn en elders in het lichaam ‘slapend’ aanwezig zijn, kunnen eerder gaan uitgroeien. En dat kan dan leiden tot uitzaaiingen.’’
Publieke opinie
De discussie rond de voor- en nadelen van de e-sigaret wordt verder gecompliceerd door het frame waarin de e-sigaret zich bevindt. Zo stelt PHE dat bijna de helft van alle Britten zich niet realiseert dat e-sigaretten vele malen minder gevaarlijk zijn dan normale sigaretten. Dit terwijl er jaarlijks 100.000 Britten overlijden aan het roken van tabak. PHE adviseert beleidsmakers te “publiceren dat de e-sigaret 95% minder gevaarlijk is dan roken.” Dit maakt het steeds lastiger voor burgers, maar ook beleidsmakers om de zin van de onzin te scheiden.
Trimbos-instituut
Esther Croes van het Trimbos-instituut stelt dat het niet mogelijk is om de schade die een e-sigaret veroorzaakt samen te vatten in één cijfer zoals PHE heeft gedaan.“Er is overeenstemming binnen de medische wereld dat e-sigaretten minder schadelijk zijn dan normale sigaretten, maar door het grote aantal variabelen is dit niet in één cijfer uit te drukken.Er zijn meer dan 8000 verschillende vloeistoffen die gebruikt worden in navulpatronen en er zijn honderden verschillende e-sigaretten. Hiernaast is een grote variatie in de giftigheid van deze vloeistoffen.” Voor een nauwkeurig onderzoek zouden alle combinaties van vloeistoffen en e-sigaretten getest moeten worden.
Een opmerkelijk deel van de e-sigaret is de damp (rook) die gebruikers uitademen. De stof die dit mogelijk maakt is propyleenglycol. Dit is dezelfde stof die ook in rookmachines op festivals zit. Een matige blootstelling aan deze stof is niet gevaarlijk. “Maar we kennen de gevolgen niet als het voor een langere periode diep in je longen terecht komt, daar bestaat de e-sigaret gewoon nog niet lang genoeg voor”, aldus Croes.
Oordeel
Binnen de medische wereld is er overeenstemming dat het roken van een e-sigaret minder schadelijk is dan een normale sigaret. Maar de bewering dat dit in alle gevallen 95 procent minder schadelijk is, is te stellig. Hiervoor is de e-sigaret nog niet lang genoeg op de markt, en zijn er te veel verschillende modellen en vloeistoffen waar nog geen onderzoek naar is gedaan. Het artikel van Nu.nl is daarom ongenuanceerd. De redactie heeft niet gereageerd op een verzoek om commentaar.
Foto: Vaping360 (Flickr, CC BY 2.0)