Een ezel als bewaker voorkomt niet dat wolven schapen aanvallen

Een ezel in een kudde zorgt ervoor dat wolven geen schapen aanvallen.

Onwaar

De wolf was het gesprek van de dag in het Tweede Kamerdebat van 25 maart. De hoofdvraag was: moeten we de wolf indammen of wellicht zelfs het land uit jagen? Dion Graus (PVV) wierp zich op als beschermer van de wolven. Hij had ook nog wel een tip voor schapenhouders die geplaagd worden door aanvallen van wolven op hun kuddes:

Graus suggereerde hier dus eigenlijk dat een ezel ervoor zorgt dat wolven schapen niet zullen aanvallen.

“Ezels kunnen inderdaad trappen en wellicht een individuele wolf verjagen”, vertelt Frans van Bommel van het bureau Faunawerk, dat onderzoek doet naar wolven in Nederland. Maar, vervolgt hij, “aangezien wolven succesvol runderen en paarden aanvallen, zal ook een ezel aangevallen en gedood kunnen worden.”

Dat wolven runderen en paarden aanvallen is te lezen in het rapport ‘Literatuurstudie wolvenpredatie rund en paard’ [pdf], opgesteld door Van Bommel Faunawerk in mei 2024. Deze dieren zijn wel een stuk minder vaak slachtoffer dan schapen. In de periode 2015-2023 werden in Nederland in totaal 3.186 landbouwhuisdieren door wolven aangevallen:  97% schapen,  2% runderen en 1% paarden en pony’s.

Het aanvallen van runderen, paarden en pony’s, is volgens het rapport niet onnatuurlijk voor wolven: “Zo is het van wolven immers ook bekend dat ze prooien als wisent of bizon kunnen doden, een rund of paard valt binnen dat spectrum.”

Het rapport brengt ook de ezel als waakdier ter sprake:  “Af en toe wordt in Nederland gesuggereerd om ezels als preventieve maatregel ter bescherming van schapen of paarden in te zetten.” Dat is niet aan te raden, stelt het rapport: “Ezels zijn weerloos tegen aanvallen van een wolvenpaar of -roedel en bieden alleen bescherming tegen nog onervaren zwervende wolven.” Het rapport merkt op dat in Zuid-Europa, zoals Griekenland, Italië en Kroatië, ezels door wolven zijn aangevallen en gedood.

Maar dichter bij huis gebeurt het ook. In de database van BIJ12, de organisatie die cijfers bijhoudt over het aantal aanvallen van wolven op vee, staat één ezel als slachtoffer geregistreerd. Op 5 november 2024 werd deze ezel gedood in de buurt van Wekerom. Dit is ook terug te vinden in mediaberichten. Omroep Gelderland meldde dat ‘s nachts drie ezels – ondanks hun luide gebalk – werden aangevallen door een aantal wolven. Eén van de ezels bezweek aan zijn verwondingen.

In het bericht zegt Christian Jansen van BIJ12: “Ezels reageren agressief op gevaar en maken daarbij veel geluid. Dat kan wolven afschrikken, maar het is niet bewezen effectief. Ezels kunnen misschien werken als bescherming bij een onervaren zwervende wolf, maar ze zijn weerloos tegen aanvallen van een wolvenpaar of -roedel.”

BIJ12 en Faunawerk raden schapenbezitters dan ook niet aan om een ezel als bewaker in te zetten, maar andere maatregelen te nemen. Als eerste optie noemt Van Bommel een hekwerk met stroom: “Daar kunnen wolven niet in een keer overheen springen of onderdoor kruipen. Als wolven er toch overheen proberen te klimmen krijgen ze een stroomschok.”

De andere optie is een stroomraster in combinatie met kuddebeschermingshonden. “Wanneer er roedels actief zijn dienen dat tenminste twee honden te zijn. Mogelijk meer, als het te beschermen gebied en het aantal dieren groot is.”

Maar ook deze maatregelen kunnen niet voorkomen dat wolven een schaap te pakken kunnen krijgen, waarschuwt Van Bommel: “Wolven zijn vindingrijker dan een aantal jaren geleden werd aangenomen. De maatregelen zijn om de kans te verminderen, een garantie dat er geen wolvenaanval plaatsvindt is niet mogelijk.”

Dion Graus (PVV) dacht een simpele oplossing te hebben voor de aanvallen van wolven op schapen. Maar de door hem voorgestelde ezel in de wei om wolven met getrap weg te jagen, blijkt niet afdoende te zijn, want ezels kunnen zelf aangevallen worden door wolven en het loodje leggen.