Leiden vuurwerkvrij, liefst helemaal en komende jaarwisseling zeker de binnenstad. Vuurwerkverkoper Sjaco Griffioen (winkels in Leiden, Leiderdorp en Voorschoten) kwam donderdag de commissie Leefbaarheid en Bereikbaarheid helpen bij het nemen van de ‘juiste’ beslissing: liever geen verbod. Vier van zijn claims worden hier gecheckt, drie kloppen er.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Het afsteken van vuurwerk tijdens Oud & Nieuw is sinds 2015 opgenomen in de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland en behoort tot ons cultureel erfgoed. Een traditie waar politiek Leiden in meerderheid van af wil. Er zijn al verschillende vuurwerkvrije plaatsen aangewezen en voor de jaarwisseling van 2019-2020 moet daar de binnenstad bijkomen.
Tegen deze achtergrond sprak Sjaco Griffioen donderdag in tijdens de commissie Leefbaarheid en Bereikbaarheid. De vuurwerkhandelaar met winkels in Leiden, Leiderdorp en Voorschoten, had daarbij een duidelijk doel voor ogen: “Om u te helpen de discussie op een goede manier te voeren, willen wij (de verkopers van vuurwerk in Leiden – red.) u voorzien van goede informatie.”
Claim 1
“Wij durven te stellen dat vernielschade door vuurwerk in bijna alle gevallen door illegaal knalvuurwerk komt – ons consumentenvuurwerk heeft er de kracht niet voor.”
Deze claim klopt. De kracht van illegaal vuurwerk is inderdaad fors toegenomen, blijkt uit onderzoek van TNO uit 2017. Met name de zogenoemde Cobra 6 en 8 kunnen ernstige schade veroorzaken aan personen en aan voertuigen (gaten en versplinterd glas). De Nederlandse politie concludeert dat ook de ME-helm, het schild en de speciale inzetstukken in het uniform (om beschermd charges uit te kunnen voeren) niet bestand zijn tegen Cobra 6 en 8, wel tegen consumentenvuurwerk.
Claim 2
“We zien dat het aantal slachtoffers op de spoedeisende eerste hulp de afgelopen zes jaar meer dan gehalveerd is (…) qua aantallen zijn we wel op de goede weg.”
Die claim klopt niet. In 2013-2014 werden volgens VeiligheidNL 700 mensen in het ziekenhuis behandeld, in 2018-2019 waren dat er 396. Ten opzichte van 2013-2014 een afname van 43 procent. Dat is veel, maar minder dan ‘gehalveerd’. Een tweede nuance geldt de veiligheidsregio Hollands-Midden (waaronder Leiden valt). Daar is in de laatste drie jaar sprake van een toename van het aantal slachtoffers bij de spoedeisende hulp: 21 in 2016-2017, 25 een jaar later en weer 25 tijdens de jaarwisseling van 2018-2019. Vorig jaar vielen in de categorie jonger dan 15 zelfs zeven slachtoffers meer dan het jaar daarvoor. Ten slotte blijkt uit gegevens van ziekenhuizen en 63 huisartsenposten in Nederland (Ongevallen met vuurwerk, Jaarwisseling 2018-2019, VeiligheidNL) dat er ten opzichte van 2017-2018 weliswaar 38 slachtoffers minder bij de spoedeisende hulp binnenkwamen, maar er wel meer mensen naar een huisartsenpost ging (honderd meer). Er vielen bij de jaarwisseling 2018-2019 dus meer vuurwerkslachtoffers dan het jaar daarvoor. Maar minder slachtoffers gingen naar de spoedeisende hulp.
Claim 3
“Vooral als we het hebben over verminking van ledematen dan komt dit vrijwel altijd door zwaar illegaal vuurwerk of experimenteren met vuurwerk – zelden door het Nederlandse consumentenvuurwerk.”
Die claim klopt. VeiligheidNL constateert dat 80 procent van alle noodzakelijke amputaties worden veroorzaakt door illegaal vuurwerk, 20 procent door rotjes of single shots die legaal in de winkels verkrijgbaar zijn. 11 procent van het oogletsel wordt veroorzaakt door illegaal vuurwerk en 20 procent van de brandwonden.
Claim 4
“Heel veel mensen willen voor de deur vuurwerk afsteken, met elkaar.”
Die claim klopt. Op de stelling ‘Het afsteken van vuurwerk is een mooie traditie die we in stand moeten houden’, antwoordde 58 procent van de ondervraagden positief (Vuurwerktraditie leeft, maar meerderheid is voor verbod op knalvuurwerk, I&O Research, december 2018). Een meerderheid van de Nederlanders (63 procent) is wel voor een verbod op knalvuurwerk is, maar tegen een verbod op vuurpijlen (41 procent).
Nieuwscheckers (Universiteit Leiden) en het Leidsch Dagblad werken samen om feitelijke beweringen in vergaderingen van de Leidse gemeenteraad te checken. Deze serie is mede mogelijk gemaakt door het Leids Mediafonds.
