Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Het kankermedicijn DCA wordt geheim gehouden door de farmaceutische industrie en de media omdat er geen geld aan te verdienen valt.
Oordeel
Deels onwaar
Bron van de bewering
Het verhaal doet al even de ronde op clickbaitsites met dubieuze gezondheidstips. Healthbytes.me, newsmonkey.be, degoednieuwskrant.nl en ninefornews.nl schreven de afgelopen jaren allemaal over het zogenaamde wondermiddel. Het originele artikel, door onderzoekers van de universiteit van Alberta in Canada, werd in januari 2007 gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Cell.
Wat klopt er niet, en wat wel?
De auteurs van het originele artikel beweren nergens dat DCA een wondermiddel zou zijn, alleen dat het een mogelijk interessante werking heeft die de groei van tumoren beïnvloedt. De bewering dat de studie bewust genegeerd wordt door de farmaceutische industrie, vindt volgens de Amerikaanse factcheckers van Snopes zijn oorsprong in een uitspraak van een van de auteurs, dr. Evangelos Michelakis. Hij uitte de zorg dat DCA, omdat het niet te patenteren was, commercieel te weinig interessant was om te ontwikkelen als medicijn.
Het artikel in Cell is een bijzonder vroeg stadium van medicijnenonderzoek. Het beschrijft alleen effecten die het middel DCA lijkt te hebben op tumoren in petrischaaltjes en in proefdieren. Dat DCA de groei van tumoren in ratten vertraagde, betekent absoluut niet dat het hetzelfde effect zou hebben in mensen. Proefdieronderzoek is niet één op één te vertalen naar de mens. Dit was ook het geval bij twee beroemde onderzoeken (1,2) naar stoffen die in proefdieren tumoren razendsnel lieten slinken. Toen onderzoekers de stoffen op mensen uitprobeerden, bleef het effect uit. Zo zijn er nog duizenden andere stoffen die in ratten en muizen leken te werken, maar niet effectief zijn in mensen.
Dr. Leonard Lichtenfeld, een bestuurder van de Amerikaanse Kankerstichting, schreef in een blog dat het heel vaak voorkomt dat veelbelovende stoffen toch niet blijken te werken. Ook waarschuwt hij voor wondermiddelen die beweren alle vormen van kanker kunnen genezen. DCA is dat volgens hem zeker niet.
Wie het originele artikel in Cell opzoekt via de wetenschappelijke database van Google Scholar, kan zien dat het meer dan 1100 keer geciteerd is in andere wetenschappelijke artikelen. Van een complot om het middel geheim te houden kan dus geen sprake zijn. Er zijn naar aanleiding van het artikel zelfs klinische tests geweest in mensen, maar deze hadden geen bijzondere resultaten. DCA is slechts een van de vele stoffen die potentie lijken te hebben. Dat betekent absoluut niet dat het een wondermiddel is.
Er is eerder sprake van een omgekeerd effect: DCA werd in de media zo geprezen als wondermiddel, dat mensen het gingen gebruiken voordat überhaupt was aangetoond dat het werkte. De mediahype heeft er zelfs toe geleid dat de Amerikaanse medicijnenwaakhond FDA in 2007 al een website moest sluiten die het middel illegaal verkocht als medicijn.
