Je mag blij zijn als je een partner hebt die trouw blijft. ‘De helft van Nederland gaat vreemd’, meldde RTL Nieuws naar aanleiding van onderzoek door Psychologie Magazine. Maar een journalist die verder kijkt dan het toegestuurde persbericht en bijvoegde uitleg, concludeert dat het veel genuanceerder ligt: mannen zijn niet veel overspeliger dan vrouwen en ook niet de helft van Nederland gaat vreemd.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Wat onderzoekster en auteur van het oorspronkelijke artikel in Psychologie Magazine Saskia Decorte al voorzag, blijkt ook uit de werkwijze van RTL: de opvallendste resultaten uit het persbericht en bijgevoegd artikel zijn overgenomen. Ze stelde Nieuwscheckers het bestand met ruwe data ter beschikking. En dat riep vragen op. Waar komt bijvoorbeeld ‘de helft van de Nederlanders’ vandaan? Er staan vragen tussen als: ‘Is uw partner wel eens vreemd gegaan of heeft u dat ooit vermoed?’ Als dat ‘vermoeden’ bij die helft is inbegrepen, kun je nooit spreken over harde cijfers. Decorte verklaart dat het percentage is berekend op de eerste vraag van het onderzoek: ‘Bent u ooit vreemd gegaan?’ Daar zitten dus geen vermoedens in.
Andere cijfers
Seksuoloog Astrid Kremers helpt in haar eigen praktijk veel mensen die worstelen met hun seksleven. Zij heeft dit onderzoek ingezien en legt uit waarom de uitkomsten moeilijk generaliseerbaar zijn: “Psychologie Magazine stelt een brede vraag: ‘Ben je ooit vreemd gegaan?’ Het onderzoek is daarom niet afgebakend, waardoor je er weinig over kunt zeggen.”
Rutgers WPF, het kenniscentrum voor seksualiteit, dat elke drie jaar gedegen onderzoek doet naar vreemdgaan, presenteerde in 2009 andere cijfers dan Psychologie Magazine: 3 procent van de vrouwen en 9 procent van de mannen gaf toen aan in de afgelopen zes maanden te zijn vreemdgegaan. Voor dit onderzoek werden 6500 mannen en vrouwen tussen de 15 en 70 jaar ondervraagd. De respondenten geven een representatief beeld van de Nederlandse bevolking. Rutgers WPF concludeert dat vreemdgaan in alle leeftijdsgroepen vaak voorkomt. Etnische minderheden (13 procent), mensen in sterk stedelijke gebieden (12 procent) en vrouwen in een LAT-relatie (11 procent) gaan het vaakst vreemd. Hieruit blijkt dat toch vooral vrouwen niet trouw aan hun partner zijn.
Eenzijdig onderzoek
In het artikel van RTL Nieuws is niets te vinden over het aantal respondenten of de vraagstelling in het onderzoek van Psychologie Magazine. Er wordt alleen gelinkt naar de website van Psychologie Magazine. Een korte blik op het opgevraagde onderzoek geeft het inzicht dat in totaal 2284 mensen daaraan meededen. 1815 vrouwen en 469 mannen. Daarnaast blijkt ook dat de respondenten allemaal lezers van Psychologie Magazine zijn of lezers van het blad Runner’s World. Een specifieke groep die niet heel Nederland weerspiegelt.
Niet te generaliseren
Onderzoekster Decorte heeft in het artikel in Psychologie Magazine voortdurend de generaliseerbaarheid genuanceerd: “In het artikel spreken we steeds in termen als: ‘50% van de ondervraagde mensen’. Als ik vervolgens naar de verschillende artikelen in de media kijk, staat er ‘50% van de Nederlanders’, en dat klopt gewoon niet.”
Reactie RTL Nieuws
De betrokken RTL-auteur vertelt dat er in nieuwskoppen snel gegeneraliseerd wordt. In het bericht wordt de kop vervolgens genuanceerd: “Als het om een webtekst gaat, is het bericht korter dan in de krant en dat kan ten koste gaan van de nuance. Er is minder ruimte voor mits en maar.” In het artikel wordt de nieuwskop inderdaad uitgelegd met: ‘Bijna de helft van de mensen zegt ooit in zijn leven bedrogen te zijn door een partner.’ Deze nuancering strookt weinig met de titel. De auteur benadrukt dat er altijd keuzes gemaakt worden en de nuance niet altijd wegvalt.
Hoe had RTL het artikel volgens Nieuwscheckers beter kunnen schrijven?
Onderzoek Psychologie Magazine: “50% van de mensen is ooit vreemd gegaan”De helft van alle ondervraagden in een onderzoek van Psychologie Magazine is ooit vreemd gegaan. Psychologie Magazine deed een onderzoek onder 2284 lezers van het eigen blad en sportmagazine Runner’s World. Hoewel er meer vrouwen dan mannen aan het onderzoek meededen, bleek dat mannen niet (veel) vaker vreemd gaan dan vrouwen.
Ook gaf een kwart van de deelnemers aan dat hun huidige partner vreemdgaat of dat zij dat vermoeden. Dat de helft van Nederland vreemdgaat, valt niet te zeggen gezien de beperkte omvang van het onderzoek, maar de uitkomst is opmerkelijk hoger dan die van gerenommeerde onderzoeksbureaus als Rutgers WPF. In die onderzoeken zegt 3 procent van de vrouwen en 9 procent van de mannen in de afgelopen zes maanden te zijn vreemd gegaan.