Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Het drinken van augurkensap verlicht menstruatiekramp
Oordeel
Ongefundeerd
Bron van bewering
“Heb je regelmatig last van krampen? Schenk dan eens een glas augurkensap voor jezelf in, want volgens Amerikaanse wetenschappers kan dat de pijn aanzienlijk verzachten”, schrijft Libelle onder kop ‘Dít verrassende product helpt tegen (menstruatie)kramp.’ Augurkensap beschikt over een hoge zuurtegraad die zenuwprikkels in ons lichaam beïnvloedt. “Daardoor nemen de spiercontracties die kramp veroorzaken af, en ontspant een verkrampte spier weer.”
Meer media hebben aandacht voor de heilzame werking van dit groengele conservennat. Zo publiceerde Elle een artikel over de gezondheidsvoordelen van augurkensap (maar niet ter verlichting van menstruatiekramp), naar aanleiding van een TikTok-trend die de redactie signaleert. Op TikTok zijn inderdaad tientallen video’s te vinden met positieve getuigenissen. Deze DrJoe is bijvoorbeeld enthousiast over het effect van augurkensap op menstruatiekramp.
Waarom is dit ongefundeerd?
Zowel Libelle als Elle verwijzen naar een studie in The American Journal of Gastroenterology naar de effecten van augurkensap op spierkrampen bij mensen die lijden aan een chronische leverziekte (cirrose). Deze ziekte wordt meestal veroorzaakt door langdurige schade, zoals door alcoholgebruik of een infectie met Hepatitis C. De functie van de lever wordt door levercirrose ernstig aangetast, en dit heeft vergaande consequenties voor tal van lichamelijke processen. Zo is de elektrolysebalans verstoord en krijgen zij vaker last van hevige en pijnlijke spierkrampen.
De onderzoekers deden een experiment met 82 patiënten met levercirrose die regelmatig spierkrampen hadden. De deelnemers werden opgedeeld in twee groepen en dronken bij het optreden van kramp ofwel een slok augurkensap of een slok kraanwater. De ernst van de spierkrampen werd door patiënten beoordeeld van 0 (geen pijn) tot 10 (meest ernstige pijn). Na 28 dagen bleek dat de groep die augurkensap dronk gemiddeld 2.25 punten lager scoorde, terwijl de kraanwatergroep een vermindering van 0.36 punten rapporteerde.
Zo werd duidelijk dat augurkensap een effectief middel kan zijn om spierkrampen bij deze patiëntengroep te verlichten. Het effect ontstaat niet doordat het sap de elektrolytenbalans direct herstelt, maar omdat het zure sap de zenuwen in de mond en keel stimuleert. Die sturen een signaal naar de hersenen om de overactieve zenuwen die de kramp veroorzaken te kalmeren. “Omdat augurkensap krampen niet voorkomt, kunnen aanvullende therapieën nodig zijn”, schrijven de onderzoekers
Mineralen versus zenuwreflex
Krampverlichting komt dus niet door de mineralen in het sap, maar vermoedelijk door een zenuwreflex in reactie op azijnzuur, schrijven Miller et al. (2010). Zij deden een experiment met tien sporters die na een fietsoefening in een ruimte van 41 graden flink wat vocht en mineralen hadden verloren. Dat laatste vergroot de kans op spierkramp. Met elektrische prikkels werd vervolgens bij deze bezwete proefpersonen spierkramp opgewekt in de voet, waarna ze direct 75 milliliter water of augurkensap dronken. Na een slok augurkensap duurde de kramp gemiddeld 49 seconden korter in vergelijking met water.
Bij experimenten met cirrosepatiënten en uitgedroogde sporters laat wetenschappelijk onderzoek zien dat augurkensap spierkramp kan verlichten, maar geldt dat ook voor menstruatiekramp? Hoewel augurkensap via dezelfde route zou kunnen helpen bij het verminderen van pijnlijke menstruatiekrampen, is er geen wetenschappelijk onderzoek naar gedaan.
Bovendien zijn er verschillen tussen spierkramp in de benen of baarmoeder. Spierkramp door levercirrose of intensief sporten ontstaat door uitdroging of een gebrek aan mineralen, zoals kalium en magnesium. Menstruatiepijn of -kramp wordt veroorzaakt door productie van prostaglandinen in het baarmoederslijmvlies. Prostaglandinen zijn chemische stoffen die de spieren van de baarmoeder aanzetten tot krachtige samentrekkingen. Deze beperken de bloedtoevoer naar de baarmoeder, wat zuurstoftekort en pijn veroorzaakt.
Conclusie
Hoewel uit kleine onderzoeken blijkt dat het drinken van augurkensap helpt om de duur van spierkrampen te verminderen bij cirrose-patiënten en uitgedroogde sporters, ontbreekt bewijs dat het ook zou werken bij menstruatiekrampen.
