De geur van rotte eieren helpt bij het krijgen van een erectie. Dat nieuws ging vorige week de wereld over, van Australië tot Engeland. In Nederland verscheen een ANP-bericht met de kop ‘Mannen krijgen stijve van rotte eieren’ op NU.nl en de website van de De Telegraaf. En Elsevier meldde: ‘Mannen raken opgewonden van geur rotte eieren.’ Het bericht zorgde bij Nieuwscheckers meteen voor verwondering: mannen die opgewonden zouden raken van de stank van rotte eieren?
Die verwondering werd nog groter door het lezen van een bericht van de Britse krant The Independent. Daarin stond dat de onderzoekers het ‘erectieonderzoek’ hebben uitgevoerd met behulp van acht transseksuelen en een vleugje waterstofsulfide, het gas dat verantwoordelijk is voor de stank van rotte eieren. Genoeg reden om navraag te doen bij de betrokken hoogleraar Giuseppe Cirino, decaan van de faculteit Farmacie van de Universiteit van Napels.
Transseksuelen en ratten
Cirino vertelt per e-mail dat de onderzoekers geenszins mannen aan rotte eieren hebben laten ruiken: “Wij hebben onderzoek gedaan met ratten. In hun bloedbaan hebben we L-Cystine geïnjecteerd, een stofje dat kan worden omgezet in het gas waterstofsulfide.” Waterstofsulfide zorgt ervoor dat rotte eieren zo vreselijk stinken.
De transseksuelen waar The Independent over schrijft komen wel voor in het onderzoek. Het onderzoeksartikel, gepubliceerd op 2 maart in Proceedings of the National Acadamy of Sciences (PNAS), meldt dat de onderzoekers gebruik hebben gemaakt van penisweefsel van mannen die een sekseoperatie tot vrouw zijn ondergaan en operatief hun penis hebben laten verwijderen. De onderzoekers hebben gevonden dat in dit weefsel L-Cystine kan worden omgezet in waterstofsulfide, een proces dat er voor zorgt dat het weefsel zich ontspant. Dit kan bijdragen aan het krijgen van een erectie.
Bovendien bleek uit de proef met ratten dat de injectie met L-Cystine bij deze dieren een erectie veroorzaakt. De onderzoekers concluderen hieruit dat er aanwijzingen zijn dat het gas waterstofsulfide betrokken is bij het krijgen van een erectie.
Maar aan het onderzoek zijn geen mannen te pas gekomen die aan rotte eieren hebben geroken, zoals de kop van het ANP-bericht (‘Mannen krijgen een stijve van rotte eieren’) suggereert. Op de vraag of dit überhaupt mogelijk zou zijn antwoordt Cirino: “De geur kan met geen mogelijkheid een erectie veroorzaken!” Maar hoe komt het dan dat vele media wereldwijd dit desondanks meldden?
Leuk nieuwtje
Cirino snapt het wel: “De media hebben gebruik gemaakt van het feit dat waterstofsulfide ook in rotte eieren zit. Zij hebben er hun eigen interpretatie aan gegeven, dit levert weer een leuk nieuwtje op.”
De redacteur van het ANP, Laurens Scholten, verklaart inderdaad dat het “hier niet gaat om een wetenschappelijke analyse, maar om luchtig nieuws.” Hij heeft het onderzoeksartikel dan ook niet bekeken, maar heeft het artikel geschreven op basis van wat de Britse media over het onderwerp schreven. Dit laatste staat overigens wel in het ANP-bericht.
The Independent was de eerste Britse krant die over rotte eieren sprak, in een bericht dat is geschreven door wetenschapsredacteur Steve Connor. Connor reageert: “Ik heb de rotte eieren aan het artikel toegevoegd om het relevant en leesbaar te maken voor een breed publiek. In mijn artikel staat duidelijk dat het gas verantwoordelijk voor de stank van rotte eieren een belangrijke rol speelt bij het krijgen van een erectie. Dit is absoluut wetenschappelijk correct. Ik geef toe dat de titel van het artikel (‘How the smell of rotten eggs makes men randy’) nogal dubbelzinnig is, maar titels zijn nooit perfect. Het is jammer dat andere media het artikel te letterlijk hebben genomen, en hebben geconcludeerd dat het ruiken aan rotte eieren alleen al voldoende zou zijn om een erectie te krijgen.”
Zwavelbronnen
De Italiaanse media gaven nog een andere draai aan de rotte eierengeur: de Solfatara di Pozzuoli, een vulkanische krater die waterstofsulfide uitstoot. Dit bericht werd verspreid door onder meer de ANSA (het Italiaanse ANP), en viel bijvoorbeeld te lezen op de website van de krant l’Unita. Deze Solfatara is een toeristische trekpleister aan de Baai van Napels, niet ver van de werkplaats van Cirino. Maar voor de Solfatara geldt volgens Cirino hetzelfde als voor de rotte eieren: een bezoekje zou met geen mogelijkheid een impotentieprobleem op kunnen lossen.
Het onderzoekspaper (Hydrogen Sulfide as a Mediator of Human Corpus Cavernosum Smooth-muscle Relaxation) is te downloaden via PubMed na registratie.
Zag dit bericht ook voorbij komen op mijn nieuwsdienst voor volkskrant.nl en vond al dat er een raar luchtje aan zat 😉 Bij de ‘wetenschappelijke’ berichten van het ANP is het vaak oppassen geblazen.
Het is makkelijk scoren met dergelijke berichten, maar zo komen onwaarheden de wereld in. Hoe onschuldig deze onwaarheden ook lijken, het is niet de taak van journalistiek om in het kader van verstrooiing ongefundeerde weetjes te verspreiden.
Ik blijf nieuwscheckers zeker volgen, met een gepaste trots op mijn opleiding 🙂
Groet! Ook aan Peter Burgers!
Dat is echt interessant! Goed gedaan. Knap uitgezocht. Leuk dat je helemaal terug naar de bron bent gegaan! (Zowel de onderzoeker als de eerste die over het bericht schreef).
Mooi werk Leonie! Goed uitgezocht en helder opgeschreven. Succes met de site, ik blijf hem volgen.
Het staat je vrij om uit mijn reactie te kiezen wat je wil. Maar dat je 99% weglaat omdat je het niet eens bent met de inhoud van mijn reactie vind ik totaal niet gepast. Het hele punt van een reactie is het standpunt van de reageerder weer te geven, de mening van de journalist over dat standpunt doet er niet toe. Daarom nogmaals:
Ik vind dat Steve Connor veel te kort door de bocht gaat als hij zegt: “Het is jammer dat andere media het artikel te letterlijk hebben genomen, en hebben geconcludeerd dat het ruiken aan rotte eieren alleen al voldoende zou zijn om een erectie te krijgen.” Ik zeg nergens dat snuiven aan een rot ei een garantie is voor vunzigheid, ik denk ook niet dat de Albert Heijn door dit artikel ook maar één ei meer heeft verkocht.
Alleen in de (bewust scherp aangezette) kop en lead neig ik naar wat Connor mij in de mond legt, maar in het artikel zeg ik expliciet dat het de stof achter de geur van rotte eieren (waterstofsulfide) is, die een lichamelijke reactie op gang kàn brengen, wat uiteindelijk kàn resulteren in een erectie. Uit de tweede alinea van mijn stuk: “De stank wordt veroorzaakt door waterstofsulfide, … Deze stof blijkt ervoor te zorgen dat de zenuwen in de penis zich ontspannen. Dit stimuleert de bloedtoevoer naar de penis, waardoor de zwellichaampjes makkelijker opzwellen en mannen dus eenvoudiger een erectie krijgen.”
Ik heb dit bericht geschreven als een giebelbericht, als luchtig nieuws, en niet als een wetenschappelijk doorwrochte analyse, dat klopt inderdaad. Maar dat is volgens mij puur een kwestie van vorm, welke schrijfstijl het beste past om een boodschap over te brengen. Hoewel ik het veel luchtiger breng dan Connor, zeggen hij en ik volgens mij hetzelfde.
Beste Laurens,
Ik heb naar aanleiding van je reactie het hele rotte-eierendossier nog eens doorgenomen. Je had in het verhaal op ons blog best krediet verdiend voor de uitleg in de tweede alinea van je ANP-bericht. Uit de gepubliceerde bewerkingen in Nederlandse kranten blijkt helaas dat journalisten toch vooral zijn blijven steken bij kop en lead, wat leidt tot dit soort berichten: ‘De geur van rotte eieren laat mannen bepaald niet onberoerd. Volgens een onderzoek dat wetenschappers van de Universiteit van Napels hebben uitgevoerd, veroorzaakt de lucht een erectie. De stank komt van waterstofsulfide. Deze stof laat de zenuwen in de penis ontspannen, wat de bloeddoorvoer stimuleert, waardoor de zwellichaampjes makkelijker en sneller tot een erectie leiden.’ (Het Parool, 7 maart, onder de kop: ‘Rot ei beter dan viagra’) Het is een knappe lezer die hieruit opmaakt dat de erectie níet wordt veroorzaakt door de geur. Ben je als auteur van persbureaukopij verantwoordelijk voor dit soort inkortingen? Nee, maar met een duidelijker kop en lead was het nieuws correcter geweest.
Behalve Nieuwscheckers heeft alleen de NRC het onderzoek correct (maar nogal saai) weergegeven, en andere kranten maakten het nog een stuk bonter dan het ANP. Het Limburgs Dagblad (11 maart) had zelf geprobeerd om de samenvatting van het onderzoek te lezen, maar had het twee keer over zwaveldioxide in plaats van waterstofsulfide (ook bekend als zwavelwaterstof). Dat leverde de volgende ingezonden brief op:
‘Het artikel over rotte-eierenlucht is geschreven door iemand die niets van scheikunde weet. Rotte eieren stinken naar zwavelwaterstof (H2S), niet naar zwaveldioxide (SO2). Gebruik dus geen zwaveldioxide, want dan wordt je hele lichaam stijf. Dit noemt men rigor mortis.’ (Limburgs Dagblad, 18 maart)
Een andere lezer reageerde: ‘Ik heb zestien jaar in een eiverwerkend bedrijf in Weert gewerkt en ik moet u zeggen: ik heb deze ervaring nog nooit meegemaakt, terwijl wij toch hoofdzakelijk met rotte eieren werkten. Maar misschien was ik na al die jaren gewend aan de reuk en werkte het bij mij niet meer.’ (Limburgs Dagblad, 18 maart)
De Leeuwarder Courant, ten slotte, plaatste op 5 maart een stuk van Italië-correspondent Eelco van der Linden, dat de bakerpraatjes herhaalde over de zwavelbronnen bij Napels. Over een familielid van een van de eigenaars van het terrein schrijft hij:
‘De dampen leken in elk geval wel wat te hebben gedaan met een direct familielid, Sebastiano de Luca: hij verwekte achttien kinderen bij drie vrouwen.’
Peter Burger