Geen sprake van overdosis fentanyl in video van agent uit Florida

Tijdens een drugscontrole in Florida werd een politieagent blootgesteld aan fentanyl, waarna hij een overdosis van de stof zou hebben gekregen.

Onwaar.

Op nieuwssite NU.nl wordt een video gedeeld van een agent die onwel is geworden tijdens een drugscontrole. Er staat bij dat dit komt omdat de agent de stof fentanyl heeft binnengekregen. In de bronvermelding staat dat de video van Flagler County Sheriff’s Office afkomstig is. Ook diverse lokale media in de VS, de New York Post, Fox News en The Daily Mail deelden de video met dezelfde bewering.

In de video die nu.nl deelde, wordt aangegeven dat het onduidelijk is hoe de agent in aanraking kwam met fentanyl. Bij het raadplegen van diverse Amerikaanse lokale nieuwsbronnen over hetzelfde incident wordt ook niet duidelijk hoe de agent het middel zou hebben binnengekregen. Deze informatie is cruciaal, aangezien het vanuit medisch oogpunt onwaarschijnlijk is dat iemand een overdosis fentanyl krijgt door het enkel aan te raken of in te ademen, zoals tijdens een drugscontrole.

Er bestaat een wijdverbreid misverstand dat fentanyl zo krachtig is dat blootstelling via de huid al tot een overdosis kan leiden. Terwijl wetenschappelijke studies en toxicologie-experts hebben bevestigd dat het risico op een overdosis door huidcontact met fentanyl minimaal is. Sterker nog, er is geen enkel gedocumenteerd geval van een dergelijke overdosis. Dat stelde de American College of Medical Toxicology (ACMT) en de American Academy of Clinical Toxicology in een position statement uit 2017, waarin ze ook benadrukken dat opioïde toxiciteit door blootstelling aan fentanyl via de huid of lucht vrijwel onmogelijk is.

Dr. Ryan Marino, een medisch toxicoloog, stelt in een artikel van Buzzfeed News ook dat een overdosis door huidcontact “chemisch en fysiek onwaarschijnlijk” is. Dr. Andrew Stolbach, een medisch toxicoloog bij het Johns Hopkins ziekenhuis, voegt hieraan toe dat als fentanyl gemakkelijk door de huid zou worden opgenomen, mensen het niet zouden injecteren of snuiven. Dr. Leana Wen, een spoedeisendehulparts, bevestigde aan CNN dat opioïden “buiten situaties van biologische oorlogsvoering”, “niet worden verspreid en ingeademd via de lucht”.

Ook de symptomen die de agent vertoonde, waaronder een verhoogde hartslag, komen niet overeen met een typische fentanyl-overdosis, zoals verlies van bewustzijn, trage ademhaling, braken en blauwe lippen of vingernagels. Een vertraagde hartslag kan een symptoom zijn van een opioïde overdosis, maar een verhoogde hartslag, zoals bij de agent, is dat juist niet.

Een betere match voor de symptomen van de agent is een paniekaanval. Diverse artikelen, waaronder een onderzoeksartikel uit 2021 in het International Journal of Drug Policy, suggereren dat de symptomen die eerstehulpverleners rapporteren na vermeende blootstelling aan opioïden, zoals duizeligheid en pijn op de borst, vaker overeenkomen met paniekaanvallen dan met overdosissen fentanyl.

De Amerikaanse overheidsorganisatie die drugswetten handhaaft, de DEA, heeft waarschijnlijk bijgedragen aan de misinformatie en daaropvolgende paniek die nu nog welig tiert, door in 2016 een video en verklaring te delen waarin werd beweerd dat zelfs een kleine hoeveelheid fentanyl dodelijk kan zijn bij huidcontact. Deze video en verklaring zijn inmiddels verwijderd. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat veel politieagenten nog steeds niet goed begrijpen hoe fentanyl werkt en misplaatste angst hebben voor een overdosis na huidcontact.

Deze op misinformatie gebaseerde angst kan tot gevaarlijke situaties leiden, waarin agenten en hulpverleners soms onterecht kunnen aarzelen om slachtoffers van een overdosis te helpen. Sommige politiediensten hebben het bereik van de misinformatie versterkt door ook video’s en berichten op sociale media te plaatsen waarin wordt beweerd dat agenten een overdosis hebben gekregen door blootstelling aan fentanyl.

Media spelen een rol in de verspreiding van deze misvattingen. CNN meldt dat veel nieuwsorganisaties politieverhalen over fentanyl herhalen zonder grondige factchecking. Uit een onderzoek naar “Fentanyl panic” bleek dat mediaberichten met verkeerde informatie over de blootstelling aan fentanyl ongeveer 450.000 keer gedeeld waren via Facebook, met een mogelijk bereik van zo’n 70.000.000 gebruikers in de periode 2015-2019.

In de video op nu.nl wordt op basis van verklaringen van politie beweerd dat een agent uit Florida een overdosis fentanyl heeft opgelopen tijdens een drugscontrole. Uit wetenschappelijke studies, verklaringen van toxicologie-experts en medische professionals, blijkt dat het risico op een overdosis door contact via de huid of lucht met fentanyl minimaal tot vrijwel onmogelijk is en er ook geen gedocumenteerde gevallen zijn van een dergelijke overdosis.

Bovendien komen de symptomen die de agent vertoonde, zoals een verhoogde hartslag, niet overeen met een typische fentanyl-overdosis, maar lijken ze eerder op die van een paniekaanval. Alle studies en uitspraken van experts overziend, achten we het scenario in het nieuwsbericht van een agent die tijdens een drugscontrole een overdosis fentanyl oploopt zo onwaarschijnlijk, dat we het als onwaar beoordelen.