Hoax: gratis vliegtickets na invullen enquête

Je ontvangt twee gratis vliegtickets na het invullen van een online enquête.

Onwaar

“Bedankt voor de tickets” lezen we in verschillende Facebookberichten. Facebookgebruikers verwijzen met dit bericht naar een enquête; na het invullen zou je twee gratis vliegtickets ontvangen.

Een voorbeeld is het bovenstaande bericht: “Transavia beloont vandaag iedereen met 2 gratis vliegtickets aangezien zij 14 jaar wereldklasse service vierden”. Los van de opmerkelijke werkwoordsvervoeging aan het einde van de zin (vierden), valt het bericht op omdat er tickets worden uitgeloofd aan ‘iedereen’.

Na het beantwoorden van drie korte vragen krijgt de bezoeker te horen dat hij/zij de tickets krijgt. Maar eerst moet je wél de enquête opnieuw delen op Facebook. Daarnaast moet de bezoeker de website toegang geven tot persoonlijke Facebookgegevens. Op deze manier belandt de link naar de enquête weer op de tijdlijnen van anderen, waardoor de cyclus zich herhaalt en het bericht steeds meer mensen bereikt.

Verschillende versies

Niet alleen de naam van Transavia is misbruikt. Gelijkluidende berichten verwijzen naar een vragenlijst van de KLM en Ryanair. Daarnaast zijn gefingeerde enquêtes van vliegtuigmaatschappijen geen nieuw fenomeen: aan het begin van 2017 was er een vrijwel identieke Engelse versie in omloop, waar Britse media al voor waarschuwden.

Maar dergelijke scams gaan nog verder terug: in september 2015 waarschuwde TicketDetective voor een enquête die de naam van de KLM  misbruikte. Ook hier werden er met het delen van het bericht gratis tickets beloofd.

Onlangs is er weer een soortgelijke variant bijgekomen: door het beantwoorden van drie korte vragen, maakt de ‘geselecteerde’ bezoeker kans op een KLM voucher ter waarde van 500 euro. Nadat deze actie natuurlijk gedeeld is op de eigen pagina. Alles wijst erop dat de huidige berichten op Facebook varianten van dezelfde loktruc zijn.

Waarom klopt dit niet?

Wat we hier zien staat bekend als een ‘survey scam’. De mensen van Hoax-Slayer leggen dit fenomeen uitstekend uit. Facebookgebruikers worden gelokt met een aantrekkelijke actie waarbij ze iets kunnen winnen. Helaas gaat het hier om misleiding en win je niets. Fraudeurs zijn uit op je persoonlijke gegevens om zo spam naar je e-mailadres te versturen. Daarnaast kunnen je gegevens doorverkocht worden aan derden. In het ergste geval val je ten prooi aan een virus dat in je mailbox belandt.

De vliegticketenquêtes hebben alle kenmerken van zo’n survey scam.
Bij het bericht van de KLM-vouchers, blijkt de oplichting bijvoorbeeld uit dat elke keer als de pagina gerefresht wordt, er weer een ander aantal vouchers beschikbaar is. Het gaat hier altijd om ‘de laatste vouchers’, met een variërend aantal tussen de 150 en 200 stuks.

Bovendien wekken de reacties van andere Facebookgebruikers onder het bericht argwaan. Niet alleen geven overduidelijk Engelse namen Nederlandse reacties, ook blijken deze accounts niet te bestaan of kunnen ze worden teruggeleid naar een twitteraccount. De zogenaamde Facebookaccounts kunnen ook niet worden aangeklikt, zoals dit normaal mogelijk is. Het is maar de vraag of deze mensen afweten van het misbruik van hun account.

Zowel Opgelicht?! van de AVROTROS, als Hoaxmelding.nl hebben de vliegticket-scam onderzocht en waarschuwen voor de gevolgen. Omdat Facebookgebruikers dit soort berichten moeten delen, worden ze zelf spammers en kunnen de fraudeurs steeds meer persoonlijke gegevens verzamelen, doorverkopen en misbruiken. Transavia reageerde via Twitter:

Ook een woordvoerder van KLM liet in een reactie weten dat de mogelijkheid om vouchers te winnen GEEN actie van KLM betreft.

Volgens Facebook-woordvoerder Tineke Meijerman zijn dit soort berichten niet toegestaan op Facebook, omdat ze in strijd zijn met de regels van de site. Maar wat kan Facebook doen tegen dit bedrog? “Als het gerapporteerd wordt als spam, zullen we het verwijderen.”