Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.

Bewering

Het aantal wolven in Drenthe neemt toe, evenals het aantal door wolven doodgebeten schapen. In Drenthe veroorzaken wolven de meeste schade van alle provincies.

Oordeel

Waar

Bron van de bewering

In de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen van 2023 publiceert NRC reportages over alle provincies. De krant spreekt met inwoners over specifieke kwesties die spelen op provinciaal niveau, en geeft een overzicht van het huidige beleid en het politieke debat. Zo krijgt de lezer een indruk van wat er in elke provincie op het spel staat.

Op 5 maart was Drenthe aan de beurt. In het bewuste artikel gaat het over de wolf, die voor de nodige onenigheid zorgt in Drenthe. Ook de politiek is verdeeld. Enerzijds zijn er politieke partijen die pleiten voor de bestrijding van wolven (zoals VVD, PVV, BBB, JA21 en CDA), anderzijds zijn er partijen die de wolf willen blijven beschermen (zoals PvdD, GroenLinks, Volt en PvdA).

In het artikel komt ook schaapsherder Marianne Duinkerken aan het woord. Ze beheert een kudde van vierhonderd schapen op de hei rond Balloo en maakt zich zorgen over de wolven in Drenthe:

“Het worden er meer, ze bijten vaker schapen dood, en als het zo doorgaat […] kan ik mijn kudde wel opdoeken.”

Ook noteert de journalist in het artikel: “De aangerichte schade is nergens zo groot als in Drenthe.”

Waarom dit waar is

In deze factcheck controleren we drie zaken: het groeiend aantal wolven in Drenthe, het aantal doodgebeten schapen in Drenthe en de wolvenschade in Drenthe ten opzichte van andere provincies.

Aantal wolven in Drenthe

De eerste bewering is dat het aantal wolven in Drenthe groeit. Het aantal wolven in Nederland wordt gemonitord door BIJ12, de interprovinciale organisatie die provincies ondersteunt bij de zorg voor natuur en omgeving. BIJ12 keert ook schadevergoedingen uit aan eigenaren van wie dieren worden doodgebeten door wolven.

Het orgaan publiceert Tussenreportages over de activiteit van de wolf in Nederland, waaruit blijkt dat er voor 2021 in Drenthe slechts incidenteel wolven werden waargenomen. Dit veranderde toen eind 2021 duidelijk werd dat een wolvenpaar zich in Drenthe had gevestigd. In het voorjaar van 2022 hebben ze drie welpen gekregen, waardoor er nu sprake is van een roedel. Het aantal wolven in Drenthe is dus gegroeid.

Als we dit vergelijken met de rest van Nederland, zien we dat er ongeveer 20 wolven in Nederland in beeld zijn. De helft heeft de Veluwe als leefgebied, de andere helft heeft geen vaste plek. Deze zwervende wolven worden echter meestal niet in Drenthe aangetroffen, maar vaak eveneens op de Veluwe, in Noord-Brabant or in Limburg.

Doodgebeten schapen

Het tweede deel van de bewering zegt dat wolven vaker schapen doodbijten. BIJ12 heeft een meldpunt voor dieren die zijn doodgebeten door wolven. Eigenaren ontvangen een eventuele schadevergoeding op basis van hun melding bij BIJ12, dus de meeste gevallen zullen geregistreerd zijn.

Hoe wordt vastgesteld of dieren zijn doodgebeten door wolven?

BIJ12 onderzoekt of dode of gewonde dieren, zoals schapen, het slachtoffer zijn van een wolf. Dat gebeurt in een aantal stappen:

  1. De organisatie vraag diereneigenaren foto’s of video’s te sturen, zodat deskundigen kunnen bekijken of het mogelijk gaat om een wolvenaanval.
  2. Als dat het geval is, neemt een taxateur een DNA-monster af van het dode of gewonde dier. Ook legt hij de situatie vast, zoals de vindplaats en omschrijving van de locatie.
  3. Dit DNA-monster wordt geanalyseerd door Wageningen Environmental Research (WENR).
  4. Als de DNA-analyse geen uitsluitsel geeft, kijkt BIJ12 naar andere aspecten, zoals de verwondingen en gevonden sporen. Op basis hiervan kan alsnog besloten worden dat een wolf de dader is.

Als de uitkomst van het DNA-onderzoek ‘wolf’ is, krijgt de eigenaar van het dier een tegemoetkoming in de schade van BIJ12.

Lees meer

Van de meldingen wordt een openbaar databestand bijgehouden. Dit zijn dan ook de gegevens die we gebruiken om de bewering te checken. Als we hierin zoeken naar het aantal doodgebeten schapen door wolven in Drenthe zien we de volgende aantallen:

Bron: datawrapper.dwcdn.net

Deze grafiek laat alleen het aantal doodgebeten schapen zien. De bewering betreft immers alleen schapen, maar ook andere dieren zoals koeien, paarden, geiten of honden komen soms om. Veel verschil maakt dat niet, omdat in Drenthe het overgrote deel van de slachtoffers uit schapen bestaat.

Uit de grafiek blijkt dat het aantal doodgebeten schapen is toegenomen. In absolute zin is de tweede bewering dus zeker waar. De bewering geldt ook relatief: hetzelfde wolvenpaar valt sinds 2022 veel vaker vee aan. Hierover lezen we meer in de meest recente tussenrapportage:

“De toename in aanvallen op vee kan verklaard worden uit het feit dat de roedel, door hun opgroeiende jongen, een grotere voedselbehoefte heeft.”

Dit verschijnsel is ook te zien in de data van Friesland, omdat het leefgebied van de Drentse roedel ook een stuk van Zuid-Oost Friesland bestrijkt.

Grootste schade in Drenthe

In Gelderland, waar het grootste gedeelte van de Veluwe ligt, zien we ook dat het aantal doodgebeten dieren is gestegen in 2022. Als we niet alleen schapen maar alle landbouwhuisdieren tellen, inclusief de gevallen waarbij de oorzaak onbekend is, zien we dat het aantal gemelde gevallen een stuk kleiner is dan in Drenthe. Ook vergeleken met alle andere provincies heeft Drenthe in 2022 veel slachtoffers:

Bron: datawrapper.dwcdn.net

Conclusie

Volgens schaapsherder Marianne Duinkerken neemt het aantal wolven in Drenthe toe, en bijten ze vaker schapen dood. Er heeft zich inderdaad een wolvenpaar in de provincie gevestigd, dat bovendien jongen heeft gekregen. Dit heeft vervolgens geleid tot een vervijfvoudiging in het aantal door wolven gedode schapen. Drenthe is de provincie waar wolven de meeste slachtoffers maken.

Deze factcheck is uitgevoerd in het kader van de gezamenlijke factcheckmarathon van Pointer, Nieuwscheckers, het AD en aangesloten regionale titels in aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen.

Aafko Boonstra

Aafko Boonstra

Redacteur

Aafko Boonstra is redacteur en factchecker voor Nieuwscheckers. Hij studeert wiskunde aan de Universiteit Leiden. Houdt zich bij …
Profiel-pagina