Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Het nieuwe journalistieke medium Republik uit Zwitserland heeft het wereldrecord crowdfunding voor media gebroken.
Oordeel
Deels onwaar
Bron van de bewering
De Groene Amsterdammer meldde dinsdag 16 mei 2017 dat het Zwitserse journalistencollectief Republik het wereldrecord voor crowdfunding (crowdfunding houdt in dat een startende onderneming startkapitaal inzamelt bij particulieren) voor mediaproducties heeft gebroken, door binnen een week ruim 2,7 miljoen Zwitserse franken (2,5 miljoen euro) binnen te halen, afkomstig van circa tienduizend donateurs.
Ongeveer drie weken eerder, op donderdag 27 april 2017, maakte Republik al op de eigen website bekend het wereldrecord crowdfunding voor journalistieke media te hebben verbeterd. Het bericht vermeldt dat het vorige record op naam stond van De Correspondent.
Wat klopt er niet, en wat wel?
De Correspondent claimde als eerste het wereldrecord crowdfunding voor een nieuw journalistiek platform. Op 26 maart 2013 werd bekend gemaakt dat 15 duizend mensen meer dan een miljoen euro hadden ingelegd. Toen De Correspondent op 30 september 2013 van start ging, had de crowdfunding 1,3 miljoen opgeleverd.
Het bedrag dat het Zwitserse Republik binnen een week wist binnen te halen is met 2,5 miljoen euro beduidend hoger. Maar er is een ander journalistiek initiatief dat nog meer geld via crowdfunding binnen kreeg. Dat is het Spaanse El Español, dat 3,6 miljoen euro wist in te zamelen. Daar was een langere periode voor nodig, 2 maanden, maar toch, het eindbedrag is ruim een miljoen hoger dan dat van Republik.
Bij navraag laat Christof Moser, een van de initiatiefnemers van Republik, weten dat ze niet over een nacht ijs zijn gegaan en hun claim op het wereldrecord baseren op de expertise van Colin Porleze, hoofddocent en mediaonderzoeker aan de Universiteit van Zürich.
Als ik Porleze vraag hoe het volgens hem zit met dat wereldrecord, legt hij uit dat het er van afhangt hoe je er tegen aankijkt. Als je kijkt naar alle crowdfundingcampagnes van nieuwe journalistieke media, dan is El Español wereldrecordhouder.
Maar, nuanceert Porleze, de crowdfunding van El Español wijkt af van die van De Correspondent en Republik. Bij El Español ontvingen donateurs in ruil voor hun financiële bijdrage een aandeel in het bedrijf. De donateurs werden dus aandeelhouder. Dit wordt aangeduid als ‘equity crowdfunding’ of ‘crowd investing’.
Bij De Correspondent en Republik was daar geen sprake van: de donateurs kochten geen aandeel, maar ze werden lid of abonnee, wat betekent dat ze toegang krijgen tot de journalistieke producties van het medium. Dit wordt ‘reward-based crowdfunding’ of ‘crowd supporting’ genoemd.
Porleze concludeert daarom:
“Als je naar alle crowdfundingcampagnes van nieuwe journalistieke initiatieven kijkt, dan is El Español nog steeds wereldrecordhouder. Maar als je nauwkeurig bent en kijkt naar crowdfundingcampagnes die niet gaan om het werven van aandeelhouders, dan is Republik wereldrecordhouder.”
Overigens, de crowdfundingcampagne van Republik is nog niet ten einde. Op 31 mei weten we of de Zwitsers meer geld hebben ingezameld dan de Spanjaarden van El Español. Op het moment van schrijven staat de teller op ruim 2,8 miljoen euro. De stand is te volgen op de website van Republik.
