Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
In Nederland staan ongeveer 63.000 woningen langer dan een jaar leeg.
Oordeel
Waar
Bron van de bewering
Op 20 februari houdt GroenLinks een meetup over de woningcrisis in Den Haag. De partij organiseert in aanloop van de gemeenteraadsverkiezingen enkele bijeenkomsten (meetups) over belangrijke maatschappelijke onderwerpen. Partij-leider Jesse Klaver voert namens GroenLinks het woord in Den Haag. Daar zegt hij:
“Er is ontzettend veel leegstand. In Nederlands staan ongeveer 63.000 woningen langer dan een jaar leeg.”
Het fragment wordt ook gedeeld via de Instagrampagina van Klaver. Het aantal views is op het moment van publicatie van dit artikel opgelopen naar bijna 150 duizend. In de begeleidende tekst op Instagram staat:
“63.170 huizen staan in Nederland al langer dan een jaar leeg. Dat is alsof de hele gemeente Leeuwarden al meer dan een jaar niet bewoond wordt. En dat terwijl zoveel mensen een huis zoeken.”
Klaver deelt hetzelfde fragment ook via zijn eigen Twitter-account, waar de video ruim 56.000 keer is bekeken. Daarbij schrijft hij:
“Stel je voor dat alle woningen in Leeuwarden leegstaan: 63.000 onbewoonde huizen. Dat is ter grootte van de leegstand in Nederland.”
Niet iedereen gelooft de uitspraken van Klaver. “Hij liegt aan alle kanten. Het woningtekort is structureel 330.000+”, zegt iemand op Twitter. “Hij neemt voor ‘t gemak winkels en kantoorpanden mee die leegstaan.” Een andere twitteraar zegt: “Goh, waar staan die 63.000 huizen dan? Ik zie nergens een leeg huis of heb je weer zelf zitten te rekenen.”
GroenLinks draagt ook een oplossing aan voor het leegstandsprobleem in Nederland. De partij wil namelijk een leegstandsbelasting in gaan voeren, vergelijkbaar met de belasting die wordt geheven in Vancouver, Canada. Want die blijkt effect te hebben, zo valt te lezen in de Instagram-post:
“We weten al dat dit werkt! De stad Vancouver heeft al 3 jaar een leegstandsbelasting, en het resultaat is dat de leegstand met 25 procent is gedaald.”
De feiten
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) publiceert op 26 november 2021 de Landelijke Monitor Leegstand. Die geeft voor alle gemeenten, wijken en buurten in Nederland inzicht in de leegstand van woningen en niet-woningen. Volgens deze cijfers (meetdatum: 1 januari 2021) blijkt dat er 63.170 woningen een jaar lang leegstaan. Uit andere data van het CBS blijkt dat de gemeente Leeuwarden op 1 januari 2021 63.067 woningen telde.
Vancouver heeft in 2017 een belasting ingevoerd om speculatie met onroerend goed en buitenlands woningbezit aan te pakken. Het gaat om de Empty Homes Tax. Veel mensen kopen woningen op, zonder er verder iets mee te doen. Huizenbezitters moeten over leegstaande huizen 1 procent belasting betalen. In 2019 werd het percentage verhoogd naar 1.25 procent. Inmiddels is de belasting opgehoogd naar 3 procent.
Vancouver bracht eind december 2021 een rapport [pdf] uit over de effecten van de invoering van de Empty Homes Tax. Daarin staat als conclusie:
“There is strong evidence that the Empty Homes Tax is reducing the number of vacant residential properties in Vancouver. From 2017 to 2020, the number of vacant properties decreased by 26 procent based on data collected by the City under the EHT program.”
Conclusie
De uitspraak van Jesse Klaver over de woningleegstand in Nederland klopt. Er staan inderdaad 63.170 woning langdurig leeg. Ook de vergelijking met Leeuwarden is correct, blijkt uit cijfers van het CBS. De uitspraak over de werkende belastingmaatregel in Vancouver die ervoor heeft gezorgd dat de woningleegstand met 25 procent is gedaald is (bijna) correct. De meest recente rapportage laat zien dat de woningleegstand met 26 procent is gedaald. We beoordelen de uitspraken van Klaver en GroenLinks als waar.
Deze factcheck is gemaakt in het kader van de factcheckmarathon die ANP, Nieuwscheckers en Pointer doen in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op 16 maart 2022.
