Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
CO2-uitstoot door de mens zorgt niet voor klimaatverandering, want die bedraagt maar 0,0016 procent van de dampkring.
Oordeel
Onwaar
Bron van de bewering
Op X gaat een grafiek rond waarin de gassen staan waar de dampkring uit bestaat. We zien hem bijvoorbeeld hier, hier, hier en hier in het Nederlands en hier in het Engels. De grafiek circuleerde eind november op sociale media, maar eerder ook al in maart. De Nederlandstalige posts zijn weinig bekeken, maar de Engelse meer dan 200.000 keer.
Op de grafiek zien we een grid dat bestaat uit vijftig bij vijftig hokjes, die gassen in de dampkring uitbeelden. Van die hokjes beelden verschillende kleuren specifieke gassen uit: stikstof in het geel, zuurstof in het blauw, argon in het rood en koolstofdioxide (CO2) in het groen. Het aandeel van CO2 dat door de mens wordt uitgestoten is hier een klein wit vlekje, onderdeel van de vier groene vakjes die het aandeel CO2 vormen.
Het punt dat de mensen die de grafiek delen willen maken is dat de uitstoot van de mens maar een zeer klein deel van de totale dampkring beslecht. Onze invloed op klimaatverandering, die wordt veroorzaakt door broeikasgassen zoals CO2, zou dus gering zijn.
Waarom dit onwaar is
In de grafiek staan percentages voor de gassen waar de dampkring uit bestaat: lucht zou voor 78,08 procent bestaan uit stikstof, voor 20,94 procent uit zuurstof, 0,93 procent uit argon en 0,04 procent uit CO2. Als we de website van de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), een agentschap van de overheid van de Verenigde Staten, erop naslaan, zien we dat deze percentages min of meer kloppen. De percentages op de site van de NOAA tellen op tot meer dan 100 procent, waarschijnlijk door afronding.
Naast stikstof, zuurstof en argon bestaat de dampkring uit veel gassen die relatief weinig voorkomen (minder dan 0,1 procent van de totale dampkring) zoals methaan, waterstof en ozon. Het percentage CO2 op de website van de NOAA is wat verouderd en inmiddels ligt het iets hoger: ongeveer 0,0425%. Omdat het percentage zo klein is, wordt de concentratie CO2 doorgaans uitgedrukt in parts per million (ppm). 424,87 ppm CO2 betekent bijvoorbeeld dat voor elke miljoen deeltjes waar lucht uit bestaat, er 424,87 daarvan CO2-moleculen zijn. De verdeling van gassen die zeer weinig in de lucht voorkomen is als volgt in ppm.
Verstoorde koolstofcyclus
CO2 vormt dus een klein deel van de dampkring en dat de mens maar voor een klein deel van die CO2 verantwoordelijk is, klopt ook. Het Vlaamse Knack checkte in 2022 vergelijkbare beweringen over CO2. Tegenover het nieuwsmerk bevestigde Philippe Huybrechts, professor fysische geografie aan de Vrije Universiteit Brussel, dat de mens maar verantwoordelijk is voor een klein deel van de CO2 in de dampkring: zo’n 3,6 procent. Dat is net iets minder dan in de grafiek op X wordt aangegeven.
Maar voor de invloed op klimaatverandering maakt het meer uit dat de CO2 die de mens uitstoot, zich ophoopt. De natuur kent cycli waarbij stoffen zoals CO2 de atmosfeer in komen, maar ook weer worden opgenomen door bijvoorbeeld planten en plankton. Hierdoor bleef de hoeveelheid CO2 in de dampkring lange tijd stabiel, maar sinds het begin van de Industriële Revolutie in de tweede helft van de achttiende eeuw, is dit evenwicht verstoord. Niet alle extra CO2 die de mens uitstoot wordt opgevangen door de natuur: iets minder dan de helft blijft aanwezig in de lucht. Hierdoor hoopt CO2 zich op in de dampkring.
Dit bevestigt Jan Willem Erisman, hoogleraar Environmental sustainability aan de Universiteit Leiden, tegenover Nieuwscheckers:
“Het klopt dat in het natuurlijk systeem de opname en afgifte van CO2 groter zijn dan de menselijke bijdrage. Deze natuurlijke fluxen zijn in evenwicht en zouden niet tot opwarming moeten leiden. De uitstoot door mensen leidt wel tot opwarming, omdat het zorgt voor meer CO2 in de atmosfeer. Een deel van de CO2 uitgestoten door menselijke activiteiten wordt opgenomen door de oceanen en bossen en bodems, maar netto is er sprake van een toename.”
Jan Willem Erisman
Waar er in oktober 2025 424,87 ppm CO2 in de dampkring zat, was dat ter vergelijking in 1750 280 ppm volgens de NOAA. De mens is dus verantwoordelijk voor een derde van de CO2 in de dampkring, ondanks dat we jaarlijks maar een klein gedeelte van alle CO2 in de dampkring uitstoten.
Erisman vertelt ook dat de natuur minder CO2 opneemt: “Door klimaatverandering met bosbranden, ziekte en plagen tot gevolg neemt de opname van bossen en bodems af, waardoor de laatste jaren de CO2 concentratie harder stijgt in de atmosfeer.”
Conclusie
Het klopt dat CO2 die door de mens wordt uitgestoten maar een klein deel van de totale hoeveelheid gassen in de atmosfeer bedraagt: ongeveer 0,0015 procent. Maar voor klimaatverandering maakt dat weinig uit, omdat de extra CO2 die de mens uitstoot niet allemaal wordt opgenomen door de natuur. Hierdoor hoopt CO2 zich op in de lucht en dit bedraagt inmiddels bijna een derde van alle CO2 in de dampkring.
