Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
De gemiddelde hond heeft naar verhouding een voedselafdruk die tien keer zo groot is als die van de mens.
Oordeel
Onwaar
Bron van de bewering
de serie ‘Wat houdt ons tegen?’ van omroep HUMAN onderzoeken journalisten, onder wie voormalig hoogleraar journalistiek Jeroen Smit, hoe we grote klimaatproblemen het beste te lijf kunnen gaan. De eerste aflevering van het vijfde seizoen, ‘Vieze viervoeters’, gaat over de voedselafdruk van honden. Volgens de beschrijving van de aflevering op NPO Start zou die tien keer zo groot zijn als die van de mens.
Kijken we in de uitzending zelf, dan vinden we hier twee beweringen over terug. De eerste, te horen rond 2:58, stelt dat de voedselafdruk van de gemiddelde hond verhoudingsgewijs tien keer zo groot is als de mens doordat honden veel vlees eten. De tweede bewering (rond 12:21) plakt hier een getal op: de voedselafdruk van de gemiddelde hond is 2,28 hectare.
Een van de makers van Wat houdt ons tegen?, Jan van Poppel, noemde een ander getal in radioprogramma De Nieuws BV: in verhouding tot mensen eten honden tussen de drie en tien keer zoveel vlees in een jaar (rond 2:38).
Waarom dit onwaar is
De voedselafdruk meet hoeveel hectare land per jaar nodig is voor het maken en transporteren van een bepaalde hoeveelheid voedsel. Volgens een onderzoek uit 2019 is de voedselafdruk van Nederlandse honden ongeveer 2,28 hectare. Hoofdonderzoeker van deze studie is Pim Martens, hoogleraar planetaire gezondheid aan de Universiteit Maastricht, die ook in de aflevering van Wat houdt ons tegen? aan het woord komt.
In het onderzoek berekenden hij en twee andere onderzoekers de voedselafdruk van honden en katten in China, Japan en Nederland. Ze berekenden dat de gemiddelde Nederlandse hond een voedselafdruk heeft van tussen de 0,9 en 3,66 hectare per jaar. 2,28 hectare is het gemiddelde van die twee uitersten. Bij deze cijfers is uitgegaan van honden van 10 à 20 kilo die per jaar 61 tot 247 kilo droogvoer eten (brokken met kippenvlees en graan). Voorbeelden van hondenrassen met dit gewicht zijn de Schotse Terriër en de Border Collie.
Mensen in Nederland hadden in 2016 volgens het Voedingscentrum een voedselafdruk van 1,6 hectare per jaar. De voedselafdruk van Nederlandse honden is dus hoger dan die van Nederlanders, maar hooguit tweemaal en niet tienmaal, want dan zou de voedselafdruk van honden 16 hectare bedragen. Hoe zwaar moet een hond dan zijn om zo’n grote voedselafdruk te hebben?
Met de formules in het aanvullende materiaal van het onderzoek kunnen we berekenen dat een hond met een voedselafdruk van 16 hectare per jaar 1081 kilo brokken per jaar moet eten. Volgens formules die te vinden zijn op de site van het Landelijk Informatiecentrum Gezelschapsdieren, zou een volwassen hond die zoveel eet, ongeveer 443 kilo wegen. Ter vergelijking: de zwaarste hond ooit gemeten woog bijna 156 kilo.
Reactie van Pim Martens en HUMAN
Waar ging het bij Wat houdt ons tegen? dan over? Toen Nieuwscheckers professor Martens om verduidelijking vroeg, maakte hij een vergelijking tussen de hoeveelheid vlees die mensen en honden eten en had hij het niet over de voedselafdruk:
“Het gaat om grote honden van bijvoorbeeld 70 kilogram, niet gemiddelde honden. Deze eten wel tot 2 kilogram vlees (een gemiddeld persoon eet 100 gram) per dag. Dat is dus twintig keer zo veel. Maar wij eten ook nog groenten en zo (maar hiervan is de voetafdruk een stuk kleiner), dus dan wordt het verschil weer minder.”
Honden die 70 kilo of meer wegen, behoren tot de heel grote hondenrassen, zoals de Sint-Bernard of de Mastiff.
De redactie van HUMAN en Wat houdt ons tegen? laat verder het volgende weten:
“Pim Martens gaf aan dat we moesten spreken van een 10 keer grotere ecologische voetafdruk in verband met de mens op gebied van voedsel [red: voedselafdruk] en dat deze vergelijking klopt. Achteraf gezien heeft hij het genuanceerd – dat het voor grotere honden geldt is nauwkeuriger – vandaar ook dat wij de toevoeging verhoudingsgewijs hebben gebruikt.”
Conclusie
Dat de voedselafdruk van honden tien keer zo groot zou zijn als die van mensen, is onjuist. Nederlandse honden met een gemiddeld gewicht van 10 à 20 kilo hebben een voedselafdruk van tussen de 0,9 en 3,66 hectare per jaar. Voor Nederlanders was dit in 2016 1,6 hectare. Een hond met een voedselafdruk die tien keer zo groot is, zou bijna drie keer zoveel moeten wegen als de zwaarste hond ooit.
