Honing met kaneel: een wondermiddel?

Een combinatie van honing en kaneel kan vele ziektes voorkomen en genezen.

Deels onwaar

Dat honing keelpijn kan verlichten is al langer bekend. Maar volgens levenlangfit.com kan honing nog veel meer: in combinatie met kaneel zou dit huismiddel een waar wondermiddel zijn. Volgens de clickbaitsite is het een geneesmiddel dat beter werkt dan antibiotica, omdat het natuurlijk is.

De geruchten over de vermeende wondercombinatie zijn niet alleen bij levenlangfit te lezen, maar circuleren op veel plekken op het internet. Zoeken op ‘honing met kaneel’ levert op Google veel hits op: allemaal websites waar de ‘gouden combinatie’ van de twee wordt bejubeld.

Levenlangfit.com biedt een lijst met ‘gezondheidsfeiten’ die een indrukwekkend beeld schept van de werking van honing met kaneel:

• Het verlaagt het cholesterolgehalte.
• Het beschermt tegen ziektes als verkoudheid en griep. Het vermindert bovendien het risico op hartfalen.
• Het helpt tegen spierpijn, gewrichtspijn en ontstekingen.
• Het geneest infecties en versterkt de galblaas.
• Het verzacht keelpijn.

Hoewel honing en kaneel een positieve werking op de gezondheid kunnen hebben, zijn de claims van levenlangfit.com overdreven. Dit was ook de conclusie van de Amerikaanse factcheckers van Snopes.com in 2015.

Verlaging van het cholesterolgehalte
Een zuivere combinatie van honing met kaneel wordt nauwelijks beschreven in de medische literatuur, maar er zijn wel een paar bruikbare publicaties te vinden. Zo is er bijvoorbeeld een artikel dat ingaat op de werking van honing waaraan niet alleen kaneel, maar ook chroom en magnesium zijn toegevoegd. Hoewel er bij proefpersonen een afname in gewicht en slecht (LDL-)cholesterol werd waargenomen, kan er niet veel aan dit onderzoek worden opgehangen: het werd uitgevoerd met slechts twaalf individuen. Bovendien valt niet vast te stellen of het effect afkomstig is van de combinatie van honing en kaneel, of van de toegevoegde chroom of magnesium. De onderzoekers stellen zelf dan ook dat er meer onderzoek nodig is, voordat er echte conclusies getrokken kunnen worden.

Onderzoeken naar het effect van alleen honing op het cholesterolgehalte leveren niet veel meer op: de meeste studies zijn te klein. Zo concludeerde een wetenschapper uit Dubai dat honing het cholesterol verlaagt, op basis van acht proefpersonen. Zo’n klein onderzoek biedt geen enkele garantie dat de resultaten niet op toeval berusten.

Duitse onderzoekers voerden een soortgelijk onderzoek uit, maar dan met zestig  proefpersonen. Deze hadden voor aanvang allen een te hoog cholesterolgehalte. De helft van hen moest twee weken lang een oplossing drinken van 75 gram honing in water. De andere helft dronk een suikeroplossing.

Na afloop bleek dat honingconsumptie niet tot een verlaging van de LDL-cholesterolgehaltes leidde. Toch kan het volgens de onderzoekers nuttig  zijn om suiker te vervangen door honing, omdat suikerconsumptie het cholesterol kan verhogen, terwijl dit effect bij honingconsumptie niet werd waargenomen. Volgens de onderzoekers geldt dit met name voor vrouwen.

Voor kaneel kwam een soortgelijke conclusie naar voren. Een grote analyse van verschillende publicaties bracht aan het licht dat kaneel het LDL-cholesterol niet verlaagt, maar wel effect heeft op een andere vorm van vet in het bloed: triglyceriden. Ook de aanwezigheid van triglyceriden kan het risico op hart- en vaatziekten verhogen.

De onderzoekers vonden dat het effect niet groter werd wanneer zij de kaneeldosis verder verhoogden. Wel had het een positief effect als de kaneel voor een langere periode gegeven werd. Het kan dus zinvol zijn om over een langere periode dagelijks een kleine hoeveelheid kaneel te eten. De onderzoekers maakten wel een kleine kanttekening: de onderzoeken zijn voornamelijk uitgevoerd bij diabetici. Het effect van kaneel op gezonde mensen zal nog verder moeten worden onderzocht.

Risico op hartfalen verminderen
Twee onderzoekers uit Maleisië schreven een review over de vraag of honing in staat is om hartziekten te voorkomen. Volgens hen gaat het hierbij om de capaciteiten van de natuurlijke antioxidanten die honing rijk is. Op basis van verschillende onderzoeken concludeerden zij dat deze antioxidanten in staat zijn om bloedvaten te verwijden, bloedproppen te voorkomen en om een van de stappen in het proces van aderverkalking tegen te gaan. Honing is daarom inderdaad in staat om hartziekten te voorkomen. Maar: het gaat hier wel om onderzoeken met proefdieren. De onderzoekers stellen daarom dat er meer en diepgaander onderzoek nodig is.

Uit een onderzoek uit Frankrijk blijkt dat kaneel, net als honing rijk aan natuurlijke antioxidanten, in staat is om bepaalde risicofactoren voor hart- en vaatziekten tegen te gaan. Het effect treedt volgens de onderzoekers echter alleen op wanneer iemand over een langere periode, namelijk twaalf weken, dagelijks kaneel nuttigt. Een periode van zes weken is hiervoor te kort.

Omdat het verminderde risico op hart- en vaatziekten vooral op de werking van de antioxidanten berust, betekent dit dat honing en kaneel hierin niet bijzonder zijn. Er zijn immers vele voedingsmiddelen die antioxidanten bevatten en die daardoor minstens net zo krachtig hartziekten voorkomen.

Verhelpen van ontstekingen
In Portugal is een onderzoek uitgevoerd naar de werking van honing als medicijn. Honing blijkt een dubbele rol te spelen bij ontstekingen: de ene keer bevordert het ontstekingen, de andere keer remt het ze. Onderzoekers denken dat wanneer er weinig ontstekingsactiviteit in het lichaam is, honing een ontsteking kan bevorderderen. Omdat ontsteking een cruciale rol speelt bij bijvoorbeeld de genezing van wonden,  kan honing hier dus aan bijdragen. Er is echter wel kritiek op de opzet van studies hiernaar, waardoor er nog geen definitieve conclusies getrokken kunnen worden.

Op het moment dat er al ontstekingsactiviteit in het lichaam is, bijvoorbeeld bij een infectie, lijkt honing deze infectie tegen te kunnen gaan. Onderzoeken hiernaar zijn echter alleen met dieren en met cellen in het laboratorium gedaan. Het effect van honing op ontstekingen in levende mensen is vooralsnog dus nog onbekend.

Dat honing ontstekingen kan verhelpen is wel overdreven: het artikel spreekt van een ondersteunende rol bij medicatie. Bovendien is er nog verder onderzoek nodig. Kaneel lijkt bovendien helemaal geen effect te hebben op ontstekingen. Een artikel van Iraanse onderzoekers beschrijft dat het consumeren van kaneel de aanwezigheid van bepaalde ontstekingsindicatoren bij patiënten met Diabetes type 2 niet verhoogde. Hoewel het onderzoek nog niet met gezonde individuen gedaan is, lijken de resultaten niet erg veelbelovend.

Antibacteriële werking
Een andere publicatie uit Iran beschrijft het effect van honing, kaneel en de combinatie hiervan in de strijd tegen de Streptococcus mutans-bacterie. S. mutans-bacteriën leven bij mensen in de mondholte en zijn de veroorzaker van gaatjes in het gebit. Uit het onderzoek bleek dat de combinatie van honing met kaneel een sterker antibacterieel effect had dan deze voedingsmiddelen afzonderlijk.

Volgens de onderzoekers kwam dit doordat de gist in kaneel de antibacteriële werking van honing versterkt. De hoeveelheid honing was hierbij niet van belang: zelfs in kleine concentraties werd dit effect waargenomen en dit werd niet sterker bij het verhogen van de hoeveelheid kaneel. In het onderzoek werd overigens vermeld dat gember eenzelfde effect kan bewerkstelligen.

Versterking van de galblaas
Daar kunnen we kort over zijn: een zoektocht naar studies over het effect van honing en kaneel op de galblaas leverde, in meerdere wetenschappelijke databases, geen enkel resultaat op. Het lijkt er dus op dat hier nog geen onderzoek naar gedaan is. Dit zou betekenen dat de claims van clickbaitsites over de galblaas uit de lucht gegrepen zijn.

Al met al lijken zowel honing als kaneel afzonderlijk, als soms de combinatie van de twee, positieve effecten te kunnen hebben. Hoewel de wonderen die  clickbaitsites beloven hoogstwaarschijnlijk uit zullen blijven. Of het minder grote positieve effecten zal opleveren, is ook nog maar de vraag. Verder onderzoek zal dit uit moeten wijzen. Omdat beide voedingsmiddelen ongevaarlijk zijn, kan het echter geen kwaad deze combinatie te nuttigen.

• Al-Waili, N. S. (2004). Natural honey lowers plasma glucose, C-reactive protein, homocysteine, and blood lipids in healthy, diabetic, and hyperlipidemic subjects: comparison with dextrose and sucrose. J Med Food, 7(1), 100-107. doi:10.1089/109662004322984789
• Khalil, M. I., & Sulaiman, S. A. (2010). The potential role of honey and its polyphenols in preventing heart diseases: a review. Afr J Tradit Complement Altern Med, 7(4), 315-321.
• Maierean, S. M., Serban, M. C., Sahebkar, A., Ursoniu, S., Serban, A., Penson, P., & Banach, M. (2017). The effects of cinnamon supplementation on blood lipid concentrations: A systematic review and meta-analysis. J Clin Lipidol, 11(6), 1393-1406. doi:10.1016/j.jacl.2017.08.004
• Miguel, M. G., Antunes, M. D., & Faleiro, M. L. (2017). Honey as a Complementary Medicine. Integr Med Insights, 12, 1178633717702869. doi:10.1177/1178633717702869
• Munstedt, K., Hoffmann, S., Hauenschild, A., Bulte, M., von Georgi, R., & Hackethal, A. (2009). Effect of honey on serum cholesterol and lipid values. J Med Food, 12(3), 624-628. doi:10.1089/jmf.2008.0188
• Rezvani, M. B., Niakan, M., Kamalinejad, M., Ahmadi, F. S., & Hamze, F. (2017). The synergistic effect of honey and cinnamon against Streptococcus mutans bacteria. Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine, 7(4), 314-320. doi:https://doi.org/10.1016/j.apjtb.2016.11.029
• Roussel, A. M., Hininger, I., Benaraba, R., Ziegenfuss, T. N., & Anderson, R. A. (2009). Antioxidant effects of a cinnamon extract in people with impaired fasting glucose that are overweight or obese. J Am Coll Nutr, 28(1), 16-21.
• Talaei, B., Amouzegar, A., Sahranavard, S., Hedayati, M., Mirmiran, P., & Azizi, F. (2017). Effects of Cinnamon Consumption on Glycemic Indicators, Advanced Glycation End Products, and Antioxidant Status in Type 2 Diabetic Patients. Nutrients, 9(9). doi:10.3390/nu9090991
• Whitfield, P., Parry-Strong, A., Walsh, E., Weatherall, M., & Krebs, J. D. (2016). The effect of a cinnamon-, chromium- and magnesium-formulated honey on glycaemic control, weight loss and lipid parameters in type 2 diabetes: an open-label cross-over randomised controlled trial. Eur J Nutr, 55(3), 1123-1131. doi:10.1007/s00394-015-0926-x