Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Een Indiaas meisje van 13 krijgt stokslagen omdat ze haar vader zou hebben ‘verleid’.
Oordeel
Deels onwaar
Bron van de bewering
Het bericht over het met stokslagen bestrafte incestslachtoffer uit India is het afgelopen jaar door Nederlandse klikpulpexploitanten gepubliceerd op minstens veertien websites en op een minstens even groot aantal daarmee geassocieerde Facebookpagina’s. Voor het laatst gebeurde dit in december 2017, toen een zevental Facebookpagina’s het pushten.
Het bericht noemt als bron, maar zonder daarnaar te linken, de Washington Post.
Wat klopt er niet en wat wel?
Het verhaal over het Indiase meisje is inderdaad terug te vinden in de Washington Post, onder de kop: ‘An Indian teen was raped by her father. Village elders had her whipped’ (9 mei 2016). In een reportage over vrouwenonderdukking in India geeft journaliste Annie Gowen schokkende voorbeelden van lijfstraffen voor ‘onzedelijk gedrag’, opgelegd door dorpsoudsten. Dergelijke dorpsraden zijn illegaal, maar de Indiase overheid slaagt er niet in om ze te doen verdwijnen.
Een van de gevallen is die van een meisje van dertien, die verkracht werd door haar vader terwijl ze lag te slapen naast haar zusje van zeven. Het Nederlandse bericht spreekt van een broertje, maar andere verdraaiingen en weglatingen zijn belangrijker.
Anders dan het Nederlandse bericht suggereert, werd ook de vader bestraft: hij kreeg een boete en vijftien ‘stokken’, het meisje werd veroordeeld tot vijf ‘stokken’. Dit houdt in dat ze werden geslagen met dit aantal dunne takken, totdat deze braken. Pas na de afranseling verscheen het officiële gezag: het meisje werd gehoord door een vrouwelijke politie-agent, werd medisch onderzocht en kreeg een vergoeding uit het slachtofferfonds.
Waar komen de foto's vandaan?
Het Nederlandse bericht is geïllustreerd met twee foto’s. De linker is – zonder bronvermelding – overgenomen uit de Washington Post-reportage. De foto, genomen door Enrico Fabian, toont een van de vier meisjes uit een ander gruwelijk geval uit India: de vier werden door een dorpsraad veroordeeld tot een groepsverkrachting, als onderdeel van een conflict over landbezit.
De foto rechts – eveneens zonder credits – is op 28 december 2015 genomen in Indonesië, door Chaideer Mahyuddin, voor AFP/Getty Images. De vrouw is de studente Nur Elita (20), die door een sharia-rechtbank in Banda Atjeh werd veroordeeld tot stokslagen omdat ze een verhouding had met een man zonder dat de twee getrouwd waren.
Ook de foto bij de Facebookposts van 11 december 2017 is misleidend en gebruikt zonder bronvermelding. Hij komt uit een bekroonde serie foto’s van de Duitse fotografe Sandra Hoyn, gemaakt in een bordeel in Bangladesh. De vrouw op de foto heet Kajol, de man is een van haar klanten. Kajol ‘denkt dat ze 17 is, maar weet haar precieze leeftijd niet’. Ze moest trouwen toen ze negen was en heeft in de reportage een baby van zes maanden.
Maatregelen van Google en Facebook
Het clickbaitbericht was, ondanks publicatie op minstens veertien websites en een minstens even groot aantal Facebookpagina’s, geen viraal succes. Het werd minder dan 500 keer gedeeld (blijkt uit een telling met Netvizz). Waarschijnlijk komt dit mede doordat Google en Facebook hun algoritmen zo hebben aangepast dat sites en pagina’s met veel reclame en weinig inhoud minder zichtbaar zijn. Het viel Nieuwscheckers op dat de bewuste webpagina’s en Facebookposts moeilijk te vinden waren, ook als we zochten op stukken tekst uit de berichten zelf.