Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
De huidige stikstofnorm in Nederland wordt al overschreden bij een hoeveelheid stikstof die gelijk staat aan één hondendrol per hectare per jaar.
Oordeel
Waar
Bron van de bewering
Tijdens de uitzending van Ongehoord Nieuws op donderdag 3 maart 2022, was Wybren van Haga, partijleider van Belang van Nederland (BVNL), te gast. Hij sprak hier over de stikstofnorm en stelde dat er in Nederland alleen een stikstofprobleem is omdat wij een te strenge norm hanteren: 0,05 mol of ongeveer 0,7 gram per hectare per jaar. Wiskundige en antropoloog Jan van de Beek ondersteunde dit idee en beweerde dat de huidige grenswaarden in Nederland om een vergunning nodig te hebben zo streng zijn, dat een hoeveelheid stikstof die gelijk staat aan één hondendrol per hectare per jaar deze grenswaarde al overschrijdt:
“Ik las een tijd terug een leuke vergelijking over hoe streng die norm wel niet is, en die vergelijking was één hondendrol per hectare. Dus dat betekent: je hebt een natuurgebied van een hectare, eens per jaar laat iemand daar een hond uit en dan heb je die norm al overschreden.”
Deze vergelijking komt uit een artikel van het online magazine Wynia’s week, geschreven door wetenschapsjournalist Arnout Jaspers.
De feiten
Om te weten of de bewering van Van de Beek klopt, moeten we twee dingen weten: wat de hoeveelheid stikstof is in één hondendrol en wat de huidige norm in Nederland is.
Laten we beginnen met die hondendrol. De hoeveelheid poep die een hond produceert is sterk afhankelijk van het hondenras. Zo poept een grote sint-bernard veel meer dan een kleine chihuahua. Volgens een recent onderzoek van de Universiteit Gent weegt een gemiddelde hondendrol ongeveer 100 gram en bevat hondenpoep 44,3 mg stikstof per gram poep (droog gewicht). Dat betekent dat een gemiddelde hondendrol ongeveer 100 * 44,3 mg oftewel 4,4 gram stikstof bevat.
Is deze 4,4 gram dan genoeg om de stikstofnorm in Nederland te overschrijden? Helaas is er geen duidelijke grenswaarde om mee te vergelijken. Althans, die is er niet meer. Van Haga beweerde in de uitzending van Ongehoord Nieuws dat de grenswaarde in Nederland 0,05 mol of ongeveer 0,7 gram stikstof is. Wanneer een project of activiteit een stikstofneerslag van minder dan deze 0,7 gram stikstof zou hebben, dan hoefde er geen vergunning te worden aangevraagd.
Een hondendrol zit met 4,4 gram stikstof ruim boven de grenswaarde van 0,7 gram en zou deze dus inderdaad overschrijden. De grenswaarde van 0,05 mol was vastgesteld in het Programma Aanpak Stikstof (PAS), maar de Raad van State heeft in mei 2019 een streep gezet door het PAS, omdat dit de natuurgebieden niet voldoende zou beschermen. De door Van Haga genoemde grenswaarde van 0,7 gram is dus niet meer van kracht.
Dat de grenswaarde van 0,7 gram is afgeschaft betekent niet dat de bewering nu meteen onwaar is. De afschaffing van de grenswaarde betekent namelijk dat de grenswaarde nu effectief 0,00 gram is. Met andere woorden, voor ieder project waarbij extra stikstofneerslag plaatsvindt is nu een vergunning nodig. Een project waarbij de stikstofneerslag gelijk is aan die van een hondendrol (4,4 gram) overschrijdt dus inderdaad de ‘grenswaarde’ van 0,00.
Het is wel belangrijk om enige nuance aan te brengen. Deze strenge normen gelden voor natuurgebieden die stikstofgevoelig zijn, zoals heidegebieden, waar de stikstofdepositie al (te) hoog is. Iedereen die een project wil starten waarbij stikstofdepositie plaatsvindt, moet dit invoeren in het programma AERIUS. Dit is een computermodel dat door het RIVM gebruikt wordt om te berekenen wat de stikstofdepositie van een bepaald project is in omliggende Natura 2000-gebieden. Als deze berekende stikstofdepositie hoger is dan 0,00 gram in een stikstofgevoelig natuurgebied, dan is een vergunning nodig, zo staat op de website van BIJ12, uitvoeringsorganisatie voor de provincies. Maar wanneer hier geen sprake van is, omdat er bijvoorbeeld geen stikstofgevoelige natuurgebieden in de omgeving zijn, dan is er ook geen vergunning nodig. Een stikstofdepositie vergelijkbaar met die van een hondendrol is dan dus ook geen probleem.
Conclusie
De grenswaarde voor stikstofdepositie in Nederland is in mei 2019 afgeschaft door de Raad van State. Voor een stikstofdepositie van meer dan 0,00 gram in een stikstofgevoelig Natura 2000-gebied is een vergunning nu vereist. Dat betekent dat een stikstofdepositie die gelijk staat aan die van één hondendrol (4,4 gram stikstof) per hectare per jaar al de huidige stikstofnorm overschrijdt. We beoordelen de bewering daarom als waar.
Bronnen
- Uitzending Ongehoord Nieuws
- Wynia’s Week: Nederland heeft de stikstofcrisis helemaal aan zichzelf te danken
- Onderzoek van de Universiteit Gent naar de stikstofwaardes van een hondendrol
- Stikstofloket over vergunning aanvragen
- Programma Aanpak Stikstof (nu niet meer geldig) [pdf]
- Uitspraken Raad van State over het PAS
Deze factcheck is gemaakt in het kader van de factcheckmarathon die ANP, Pointer en Nieuwscheckers doen in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op 16 maart 2022.
