‘Mannen worden kaal van strakke knot’, kopte Nu.nl op 25 september 2015. Verschillende dermatologen zouden voor het probleem waarschuwen. Zo beweert de Amerikaanse Sabra Sullivan dat zij wel een of twee keer per week met een dergelijk geval te maken heeft. Naast Nu.nl berichtten onder andere RTL Nieuws en Metro over het nieuwe gevaar. Maar bestaat die nieuwe haaruitval wel? En waarom worden alleen knotjes dragende mannen met kaalheid in verband gebracht, niet vrouwen?
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
De Amerikaanse dr. Sabra Sullivan was de eerste dermatoloog die knotjes dragende mannen met kaalheid in verband bracht. Hierbij zou het gaan om ‘tractie alopecia’, een vorm van haaruitval die acuut optreedt rond het voorhoofd en de kruin door het strak bij elkaar trekken van het haar. Sullivan stelt dat het probleem steeds vaker bij mannen voorkomt en baseert dit op haar eigen ervaring. Zo zou zij wekelijks wel één of twee mannen zien die hier mee te maken hebben.
Dr. Sullivan wordt bijgevallen door stylist Dennis Zuniga en directeur van de Haarstichting Edwin van Wooning. Beiden bevestigen het verband tussen het dragen van een knot en kaalheid. Van Wooning zwakt de stelling iets af: ernstige schade van de haarwortels door een knot verschilt van persoon tot persoon. Bij de een kan het voor kale plekken zorgen, bij de ander niet. Ook stelt hij een oplossing voor: het haar niet meer zo strak naar achteren dragen.
Klopt dit wel?
Emiel Verdonschot, specialist in haarproblemen en medisch directeur van haarkliniek Intermedica, heeft daarentegen nog nooit te maken gehad met mannen die hun haar verloren door het dragen van een knot. ‘’De meerderheid van de mannen die hier langs komen, hebben haarverlies wegens erfelijke kaalheid en niet wegens een bepaalde haardracht’’, aldus Verdonschot. ‘’Echter, feitelijk kan het wel voorkomen dat iemand last heeft van haaruitval wegens het te strak naar achteren dragen van het haar. Deze vorm van haarverlies heet tractie alopecia. Maar hierbij moet gedacht worden aan iemand die dit al jarenlang en op dagelijkse basis doet, het is geen kwestie van een paar maanden.’’
Tractie alopecia: alleen bij mannen?
De website van de Haarstichting stelt dat tractie alopecia vooral voorkomt bij mannen of vrouwen met dreadlocks die te strak zijn vastgezet. Verdonschot ziet het daarentegen alleen maar bij vrouwen. ‘’Tractie alopecia zien we vooral bij vrouwen die al van kinds af aan het haar strak naar achteren dragen. Dit zijn bijvoorbeeld vrouwen met kroeshaar, wier moeder vroeger al een strakke haardracht bij hen maakte. Het haar wordt hierbij zo strak naar achteren getrokken, dat je bij wijze van spreken de spanning erop kunt voelen. Bij mannen daarentegen heb ik het nog nooit gezien.’’
Een hipsterknotje, waarmee tractie alopecia in de media in verband wordt gebracht, is een los knotje waarbij de rest van het haar los naar achteren valt. Het is erg onwaarschijnlijk dat mannen hierdoor last kunnen krijgen van haarverlies. Daan van Houten (22 jaar), die al zes jaar een knotje draagt: “Het lijkt me dat een knot dragen even schadelijk is voor mannen als voor vrouwen. Zelf heb ik in ieder geval nog nooit iets gemerkt van kaal worden.”
Erfelijke kaalheid?
Wellicht was er bij de mannen waarmee dr. Sullivan – die niet reageerde op een verzoek om commentaar – te maken had, wel gewoon sprake van erfelijke kaalheid. ‘’Het zou kunnen dat deze mannen al last hadden van inhammen aan de voorkant vóór zij een knot begonnen te dragen’’, stelt Verdonschot. ‘’Wanneer zij dan het haar naar achteren gaan kammen, worden deze ineens zichtbaar. Echter, deze vorm van haarverlies heeft dan niets te maken met tractie alopecia. Het is gewoon een geval van erfelijke kaalheid.’’
Conclusie
Een hele strakke haardracht kan inderdaad – in theorie – zorgen voor kaalheid. Maar dan moet het haar wel over een reeks van jaren en op dagelijkse basis zo strak vast hebben gezeten, dat je bij wijze van spreken de spanning erop kunt voelen. Bovendien komt het fenomeen veel vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Vooral de kop ‘Mannen worden kaal van strakke knot’ is dan ook misleidend. Een los hipsterknotje kan dus zonder zorgen gedragen worden. Nu.nl wilde niet reageren.
Foto: Digboston (Flickr, CCBY 2.0)