Enkele jaren geleden waren studenten met een hbo- of universitair diploma nog redelijk verzekerd van een vaste baan. Tegenwoordig is het anders. De arbeidsmarkt wordt steeds krapper en het tekenen van een vast contract is minder vanzelfsprekend dan voorheen. ‘Kans op vast contract historisch laag‘, kopt Metro zelfs. En nu.nl voorspelt dat er over twintig jaar ‘helemaal geen ruimte meer zal zijn voor vaste contracten of CAO’s’. Nieuwscheckers onderzocht of het inderdaad zo dramatisch is gesteld met het krijgen van een vast contract en kwam tot de conclusie dat de situatie minder rampzalig is dan wordt voorgesteld.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Metro schrijft dat steeds minder afgestudeerde studenten binnen anderhalf jaar een vaste baan hebben. Van de hbo’ers tekent maar 41 procent binnen anderhalf jaar een vast contract en van de academici is dat zelfs maar 34 procent. Bron van deze cijfers is een onderzoek van Elsevier naar de banen van afgestudeerde studenten. Dat Metro Elsevier volledig vertrouwt, blijkt niet alleen uit het overnemen van de cijfers, maar ook uit het quoten van de woorden dat de kans op een vast contract ‘historisch laag’ is.
Elsevier
Het onderzoek van Elsevier werd gehouden onder 20.000 afgestudeerde studenten die meededen aan een schriftelijke enquête. Uit dit onderzoek blijkt inderdaad dat het krijgen van een vast contract moeilijk is. Maar dat is het al jaren. Sinds 2008 is er al sprake van een dalende lijn in het percentage vaste contracten onder afgestudeerden, die zich in 2011 verder doorzet. In 2010 had 33 procent van de academisch geschoolden en 43 procent van de afgestudeerde hbo’ers binnen anderhalf jaar een vast contract. In 2011 is dit respectievelijk 31 en 39 procent. Dit verschil is bijna verwaarloosbaar te noemen. De term ‘historisch laag’ – die de Elsevier zelf gebruikt – klopt dus wel, maar is te vaag en doet een ergere situatie vermoeden dan dat daadwerkelijk relevant is.
Interessant is ook dat de verschillen tussen de beroepen groot zijn. Voor de afgestudeerde hbo’ers is de kans op een vast contract in de sector cultuur, sport en recreatie en in de horeca het laagst, respectievelijk 12 en 26 procent. Overigens heeft wel 56 procent van de hbo’ers in de horeca uitzicht op een vast contract. De zekerste sector voor hbo-afgestudeerden is de gezondheids- en welzijnszorg met 50 procent vaste contracten en 35 procent uitzicht op een vaste aanstelling. Voor de academici zijn gezondheids- en welzijnszorg en onderwijs juist onzekere sectoren met respectievelijk 19 en 17 procent kans op een vast contract, en 24 en 20 procent uitzicht op een vaste aanstelling. Wil een afgestudeerde WO’er zijn kans op een vast contract vergroten, dan moet hij in de landbouw en visserij of bij de nutsbedrijven gaan werken, waar 66 procent van de afgestudeerden al de belangrijke krabbel heeft bemachtigd.
Verwarring
Een ander punt van kritiek is dat Elsevier gebruik maakt van verschillende cijfers. Oplettende lezers kunnen in verwarring worden gebracht en denken dat er sprake is van een verkeerde berekening. ‘Het betreft hier echter geen ‘fout’ in de berekening, maar een verwarring van twee begrippen’, aldus Ernest Berkenhout, die het artikel schreef. In het overzicht vanaf 2000 wordt er gebruik gemaakt van gecorrigeerde cijfers om de kans op een vast contract weer te geven. Op die manier kunnen de cijfers van voorgaande jaren correct met elkaar vergeleken worden. Er worden echter ook cijfers gegeven die niet gecorrigeerd zijn. De 41 en 34 procent waarover in het artikel van de Metro gesproken wordt, refereren specifiek naar de percentages van 2011 en zijn niet gecorrigeerd.
Metro
Metro heeft de cijfers op een correcte manier overgenomen. De 41 en 34 procent zijn namelijk niet gekoppeld aan de gegevens van voorgaande jaren. Daarentegen is Metro wel te gemakzuchtig geweest door de term ‘historisch laag’ over te nemen. Hoewel de term in feite correct is, is het geen duidelijke omschrijving en stuurt het de lezers de verkeerde richting op. Elsevier geeft de cijfers van alle jaren, waardoor de lezer zelf kan vaststellen wat ‘historisch laag’ precies inhoudt. Metro neemt die woorden over, maar niet de complete cijfers. De lezer kan hierdoor een verkeerde indruk krijgen van de huidige situatie.
Hoofdredacteur Robert van Brandwijk van Metro verklaart dat het bericht rechtstreeks afkomstig is van www.studenten.net, een site die vaker berichten levert voor de Metro-site. Wie dit bericht zonder controle heeft overgenomen en geplaatst, is bij Metro niet duidelijk. ‘Helaas is er geen auteur of bron vermeld onder het stukje. Dat had wel gemoeten. Voor een inhoudelijke reactie op het stuk verwijs ik je naar studenten.net. Ik kan vanaf hier niet beoordelen hoe het stuk tot stand is gekomen’, aldus Van Brandwijk. Na contact met studenten.net bleek het artikel geschreven te zijn door Arnoud Timmerman. Timmerman is inmiddels niet meer werkzaam bij studenten.net en reageerde niet op telefoontjes en mails van Nieuwscheckers.