Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
De brand in een Methodistenkerk in Port Talbot (Wales) op 24 april 2025 is aangestoken door twee Pakistaanse immigranten.
Oordeel
Onwaar
Bron van de bewering
Op 24 april vloog een kerk in Port Talbot (Wales) in brand. De Bethany English Calvinistic Methodist Chapel, gebouwd in 1880 en niet meer in gebruik, werd zwaar beschadigd. Vier dagen later, op 28 april, maakte de politie van South Wales bekend dat twee jongens van 14 en 15 waren gearresteerd op verdenking van brandstichting.
Maar al voor die arrestatie hadden duizenden (en inmiddels: miljoenen) gebruikers van X en andere sociale media berichten gezien die claimen dat de brand een terreurdaad is van moslim-migranten. De verspreiding van die bewering is voor een groot deel in kaart gebracht door desinformatieonderzoeker Marc Owen Jones. Cijfers over het bereik van de berichten zijn gebaseerd op de dag van publicatie van deze factcheck, 1 mei 2025.
Het grootste bereik kreeg een bericht van het X-account @RadioEuropes (gearchiveerd), dat sinds 27 april 3,6 miljoen keer werd bekeken en 72 duizend keer gerepost. Een van de Nederlandse posts op 27 april (gearchiveerd; inmiddels verwijderd) werd meer dan 40 duizend keer bekeken.
Een post van Julia Kendrick op X, ook op 27 april (gearchiveerd), noemt zelfs namen: het zou gaan om twee migranten uit India, Raghav Patel en Rahul Kumar. Maar volgens de (Nederlandstalige) ‘TheCrusader’ (gearchiveerd) zijn het twee Afghanen. Het racistische propaganda-account Radio Genoa (gearchiveerd) suggereert alleen dat de daders moslims waren: ‘In recent years, over 1000 churches have been burned or vandalized in Europe. And this is not causal.’ Ook de Britse Tommy Robinson houdt het op Facebook (gearchiveerd) en X (gearchiveerd, goed voor één miljoen weergaven) bij insinuaties: ‘One of the hundreds a year to be destroyed by attack across Western Europe.’
Op 28 april voegt ook de Amerikaanse complotondernemer Alex Jones zich in het koor op X: de brand was een aanval op het christendom door twee ‘Pakistaanse indringers’. Een dag later verschijnt de claim over de identiteit van de brandstichters ook op de moslimhaatsite Jihadwatch van Robert Spencer (gearchiveerd).
Waarom dit onwaar is
De politie van South Wales heeft tegen factcheckers verklaard dat beweringen over moslimmigranten en banden met Pakistan en India onjuist zijn. Ook heeft de politie reacties geplaatst op X-posts, maar deze hebben, vergeleken met de posts met de valse beweringen, een verwaarloosbaar klein publiek bereikt. Het bericht van Alex Jones (gearchiveerd) heeft op het moment van schrijven 1,7 miljoen weergaven. De ondubbelzinnige reactie van de politie (‘This is completely false information’) is slechts 12.600 maal gezien. Het antwoord van de politie op het bericht van Radio Europe deed het beter: 15 duizend weergaven – maar dat is niets vergeleken met de 3,6 miljoen weergaven van het Radio Europe-bericht.
Op Facebook zijn veel van de onjuiste berichten voorzien van een waarschuwing en een factcheck van dpa of Reuters. De valse beschuldigingen op X zijn nog niet gecorrigeerd door community notes.
Eerdere valse beschuldigingen over kerkbranden
Het is niet de eerste keer dat moslims ten onrechte worden beschuldigd van brandstichting in kerken. Het was een van de complottheorieën die de ronde deed over de brand in de Notre Dame in 2019. In een variant werden moslims beschuldigd van vreugde over de brand in de Parijse kathedraal (zie de factcheck van Nieuwscheckers over de foto van ‘lachende moslims’).
Na de brand in de Notre Dame circuleerden ook valse berichten over andere kerkbranden. Zo werd de brand in de kerk in Hoogmade in 2019, ontstaan bij het afbranden van verf, ook in de schoenen geschoven van moslims. De nepnieuwsberichten daarover bereikten ook de VS en Polen. Een fake kaartje met brandstichtingen door moslims werd verspreid door PVV-politici in 2020. Een reeks van deze gefingeerde beschuldigingen is weerlegd door Factcheck Vlaanderen.
Conclusie
De bewering dat de kerkbrand in Port Talbot (Wales) op 24 april is aangestoken door islamitische migranten, een claim die in verschillende varianten rondgaat op sociale media, is onwaar. De politie van Wales heeft twee jongens van 14 en 15 gearresteerd en spreekt beweringen dat het om migranten of moslims zou gaan met klem tegen.
