Het dorp Tuk kampte deze zomer met een ware invasie van bladhaantjes. De roodblauwe kevertjes zouden in extreme aantallen neergestreken zijn tussen de huizen. Althans, volgens het artikel op www.natuurbericht.nl op 25 augustus. Het ANP en de NOS pikten het op en vervolgens berichtte bijna elke krant over deze ‘ verschrikkelijke plaag’. Nieuwscheckers ontdekte dat deze invasie zelfs in zo’n klein dorpje maar plaatselijk was.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
‘Het is bekend dat bladhaantjes massaal kunnen voorkomen, maar de aantallen in Tuk zijn zeer extreem’, vertelt het artikel op natuurbericht.nl. De meeste nieuwsmedia nemen dat direct over en de koppen worden steeds groter: ‘Overijssels dorp kampt met invasie bladhaantjes’, bericht Trouw, ‘Kevertsunami in Overijsselse Tuk’, schrijft Spits. De kevers zouden in enorme aantallen opzwermen van de naastgelegen maïsvelden. In het artikel stelde de Wageningse wetenschapper Theodoor Heijerman vast dat het gaat om het tweekleurig zuringhaantje (Gastrophisa polygoni) en dat het groene zuringhaantje (Gastrophisa viridula) daar ook te vinden was, maar in kleinere aantallen.
De inwoners van Tuk
Tuk is een klein dorp in Overijssel in de buurt van Steenwijk, met iets meer dan 1500 inwoners. Als er inderdaad zo’n zware invasie is, dan kan geen enkele bewoner aan deze plaag ontkomen. Enkele telefoontjes naar Tuk vertellen echter iets anders. Schooldirectrice Annelies Langevoort wist van niets. ‘Ik zag het op het nieuws en vroeg dus de kinderen of zij iets van deze plaag wisten, maar geen enkel kind of hun ouders had ervan gehoord.’ Ook de plaatselijke scoutingvereniging had geen idee. Het hoofd van de dorpsvereniging Plaatselijk Belang, Roelof Wolters, tastte net zo goed in het duister.
De wetenschapper
Misschien kon Theodoor Heijerman, de geciteerde wetenschapper in het artikel, meer vertellen. ‘De journaliste van natuurbericht.nl stuurde mij enkele foto’s. Aan de hand van die foto’s verklaarde ik dat het gaat om het tweekleurig zuringhaantje en het groene zuringhaantje. Ik ben zelf niet op de plaats in Tuk geweest, maar op de foto’s leek het best erg. Al vind ik het jammer dat mensen ze bestrijden. De beestjes zijn totaal ongevaarlijk.’ Nieuwscheckers belde ook met de universiteit van Wageningen. De woordvoerder verklaarde dat ze een band hebben met natuurbericht.nl en dat ze nooit klachten hadden over het werk van Theodoor Heijerman. ‘De plaag bevindt zich vooral in de Bergsteinlaan in Tuk,’ aldus de woordvoerder. ‘Dus het is inderdaad erg lokaal.’
De schrijfster
Het bericht op www.natuurbericht.nl is geschreven door Silvia Hellingman. Zij is entomologe. Daarnaast werkt ze voor het bedrijf Biocontrole, dat biologische bestrijdingsmiddelen verkoopt voor verschillende insecten. De plaag was inderdaad erg lokaal, zegt ook Hellingman: ‘Ja, inderdaad, in de Bergsteinlaan is het nu het ergst. Ik weet niet of het er miljoenen zijn. Het zijn er veel, maar ik heb ze natuurlijk niet geteld.’ Op de suggestie dat het bericht misschien wel reclame voor Biocontrole zou kunnen zijn, reageerde ze ontkennend. ‘Nee, dat is het zeker niet. Wij verkopen geen bestrijdingsmiddelen voor bladhaantjes.’
Toch vindt ze niet dat het bericht overdreven was. ‘ De mensen hebben er toch last van en het is goed dat er aandacht is voor de bladhaantjes.’
Conclusies
De tsunami aan bladhaantjes die Tuk teisterde, was toch vele malen kleiner dan in de berichtgeving. De invasie was zelfs zo klein, dat de inwoners van Tuk op het nieuws moesten vernemen dat er een plaag heerste in het dorp. De bladhaantjes bevonden zich vooral in één straat: de Bergsteinlaan. Daar heeft RTV Oost dit filmpje van gemaakt. De aangehaalde wetenschapper in het bericht is niet ter plaatse geweest en de nieuwsmedia hebben zich vooral gebaseerd op het bericht van entomologe Silvia Hellingman. ANP-journaliste Wendy Kind wilde geen reactie geven aan Nieuwscheckers.