“Never eat these six foods before bed, otherwise you won’t know how you died.” Het TikTok-account health.info19 waarschuwt in een energiek gemonteerde video voor de gevaren van cheesecake, zoetstoffen, pizza, energy drank, ontbijtspek en magnetronpopcorn. Het filmpje is gemaakt met AI-beelden en heeft ruim 2 miljoen views verzameld.
De video blinkt uit in overdrijving en een alarmerende toon. Vette pizza eten voor het slapen gaan of te veel cafeïne drinken met energydrank kan inderdaad de nachtrust verstoren, maar de medische risico’s zijn echt niet zo groot als wordt voorgesteld. Lang niet iedereen neemt de video serieus: in de ruim zevenhonderd comments grappen veel mensen dat ze gezien hun snackgewoonten allang dood hadden moeten zijn.
'Walnoten zijn goed voor je hersenen'
Er zijn op TikTok meer accounts die AI-video’s posten over voeding, spiergroei en supplementen. Het account @ElevateMindHQ lijkt zich te specialiseren in simpele listicles, zoals een top vijf van voedingsmiddelen die ergens goed voor zijn, of die je beslist moet vermijden. Zo leer je dat pure chocolade het beste voedsel is tegen stress en dat worteltjes ideaal zijn voor je ogen. Een andere video gaat in op vijf voedingsmiddelen voor snelle spiergroei. Deze opsomming – eieren, zalm, yoghurt – is voorzien van chemische structuren en afkortingen (zoals CLA, ofwel geconjugeerd linolzuur).
De informatie die zulke video’s aanreiken klopt deels – ja, er zitten eiwitten en omega-vetzuren in eieren en zalm – maar de positieve eigenschappen worden schromelijk overdreven. Zalm is geen wondervoedsel, net zomin als zoetstof vergif is. Sommige AI-video’s vertellen fabels. Het Duitstalige account @ernahrungsmentor geeft in een fantasievolle video een dieetadvies gebaseerd op de kleur en vorm van voeding. Tomaten zijn rood, net als het hart; walnoten zien eruit als kleine hersenen. Zo kun je zien wat goed voor je is.
AI-video op TikTok lijkt vooral een nieuwe, flitsender verpakking voor voedingsverhalen die al circuleren op het platform. Het account @Healtschool0 gebruikt bijvoorbeeld echte video voor dezelfde soort fabels over voeding die je metabolisme een boost geeft (melk plus kaneel) of acne verhelpt (tomaat plus honing). Zulk advies wordt afgewisseld met ongefundeerde horror over wat er gebeurt als een vrouw dagelijks cola drinkt.
Influencers hebben op TikTok nog altijd de grootste impact terwijl ze simpelweg voor de camera vertellen over voedingsmiddelen en supplementen. Neem bijvoorbeeld @leefbewustnederland die in een TikTok met meer dan 1,5 miljoen views vertelt dat gember net zo goed werkt tegen migraine en menstruatiepijn als de pijnstiller ibuprofen.
Nederlandse accounts
Het gebruik van AI- video’s over voeding en gezondheid lijkt op Nederlandstalig TikTok niet wijdverbreid. Het is in ieder geval nog niet gelukt Nederlandse varianten van @ElevateMindHQ te lokaliseren en het Voor jou-algoritme van TikTok presenteert vooral influencers. Er zijn wel Nederlandse accounts die AI-beeld gebruiken, maar de vormgeving is gewoon minder flitsend.
Het TikTok-account @supplementgeheimen post slideshows met 4 of 5 foto’s plus tekst. Het eerste beeld van een slideshow is een AI-gegenereerd portret. De begeleidende tekst suggereert dat het gaat om medici of voedingsdeskundigen die een geheim delen. Wat daarna volgt is meestal onzin: kikkererwten die je borsten verstevigen, energydrank die onvruchtbaar maakt of rozemarijnolie die helpt tegen grijze haren.
Het is onduidelijk of @supplementgeheimen deze slides zelf samenstelt of beelden neemt die ook door andere accounts worden gebruikt. Zo post het TikTok-account @consejos.belleza5 soortgelijke portretten met Spaanse teksten. Op Instagram gebruikt het account @wellness_vault hetzelfde beeld-format en ook op X komen dit soort posts voorbij.
Verdienmodel
Het verdienmodel achter deze clickbait varieert van betaling door platforms voor posts die heel veel views krijgen, tot reclame-inkomsten of vergoeding voor het linken naar specifieke producten. Zo verwijst @consejos.belleza5 in de laatste foto van elke slide naar haargroeimiddelen die op Amazon te koop zijn. Het account @supplementgeheimen noemt in de slides soms specifieke supplementen en linkte in de bio enige tijd naar een boek over afvallen.
Scoren met een stappenplan
Het maken van TikTok-slides met foto’s en tekst vraagt niet heel veel digitale vaardigheden, maar hoe zit dat met de flitsende AI-video’s met voice-over en muziek? TikTok-account @ElevateMindHQ wijst de weg met een link naar een tutorial op Youtube. Dat presenteert een stappenplan en de tools om video’s te maken die miljoenen views halen op TikTok, Youtube en Facebook. Vooral met gezondheid & wellness of spiergroei kun je volgens de voice-over goed scoren.
Voor het produceren en samenstellen van video met AI-beeld kun je ChatGPT gebruiken om invalshoeken te genereren (‘Stop met het eten van deze vijf voedingsmiddelen’), een videoscript en korte teksten. Voor video-editing en het genereren van een voice-over wordt CapCut aanbevolen. Tot slot is de site Lexica een database voor het downloaden van spectaculair AI-beeld. Deze sites en programma’s leveren een gratis startcombinatie, vertelt de voice-over, maar wie echt spectaculaire video wil maken, moet op zoek naar betaalde software.
Zo beschreven klinkt het maken van TikTok-video’s met AI-assistentie als het doorroeren van een Cup-a-Soup, maar in de praktijk valt dat tegen. Voor virale posts moet je als een regisseur een projectmatige workflow organiseren. Ondertiteling, video-effecten en voice-over naadloos samenvoegen met tientallen AI-beelden kun je niet automatiseren. Ervaring met video-editingsoftware levert dus een voorsprong, want alleen met de juiste beeldeffecten en overgangen ontstaat de indruk dat je naar een video kijkt.
Tot slot kun je niet scoren vanaf de eerste post, waarschuwt de voice-over. Je moet trouw blijven posten terwijl je bijna geen views krijgt. Pas na enkele maanden kun je merken dat het TikTok-algoritme jouw video’s gaat pushen. Met een paar muisklikken viraal gaan en geld verdienen zit er dus niet in. Die combinatie van inspanning en geduld verklaart waarschijnlijk waarom AI-video nog niet heel wijdverbreid is op TikTok.
Met dank aan masterstudenten Journalistiek & Nieuwe Media Esmée van Soest en Lisan Vugts voor tips en links
Dit is deel 2 in een serie over Kitschmatige Intelligentie, deel 1 focust op AI-clickbait op Facebook
