Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Het World Economic Forum (WEF) wil door middel van technologie ‘mind-control voor de massa’ inzetten om de individuele vrijheid weg te nemen.
Oordeel
Onwaar.
Bron van de bewering
Een artikel op Frontnieuws beweert dat het WEF een mind-controlprogramma uitrolt om individueel bezit af te nemen. Klaus Schwab, de oprichter van het WEF, zou als een dictator totale controle willen door de menselijke geest te ‘hacken’. Sterker nog, Schwab zou zelf hebben beweerd ‘dat het WEF uw onderbewustzijn kan controleren door uw dromen te hacken’, zoals in de Frontnieuws-kop te lezen valt. Het gaat klaarblijkelijk niet om een geheim plan maar om een openlijke bewering die, volgens een foto onder het artikel, zelfs op het Twitter-account van het WEF werd gepubliceerd.
In deze complexe theorie gaat het over hersenchips of implantaten, bezitloosheid, hacken, gedachtenlezen en dromen. Het artikel probeert deze theorie te ondersteunen door verwijzingen naar vooraanstaande personen. Deze spreken over futuristische technologie of zijn bezig deze te ontwikkelen en worden terloops en bijna altijd ten onrechte verbonden aan het WEF.
Frontnieuws is een Nederlandse site die al eerder opviel bij factcheckers. Vorig jaar onthulde Nieuwscheckers dat Frontnieuws Russische propaganda over de oorlog in Oekraïne vertaalt en publiceert.
Het artikel van Frontnieuws is een letterlijke Nederlandse vertaling van een Engelstalig artikel (gearchiveerd) op The People’s Voice (hierna afgekort als TPV), en is geïllustreerd met foto’s van de stichter van het World Economic Forum (hierna afgekort als WEF), Klaus Schwab. Bijzonder is dat dit bronartikel links bovenaan met twee vinkjes vermeldt dat het ‘fact checked’ zou zijn. Een klik op deze vinkjes leidt vreemd genoeg naar de ‘about’ pagina van de site.
TPV is een Amerikaanse commerciële nieuwssite die nieuws brengt dat andere media liever vermijden. De site richt zich op een conservatief publiek en wordt volgens zijn ‘about’ pagina iedere maand door meer dan 5 miljoen unieke bezoekers gelezen. De auteur van het artikel is Baxter Dmitry, die volgens deze site eerder verschillende onnauwkeurige gezondheidsclaims heeft gedaan en wiens profielfoto in werkelijkheid die van een Letse computerprogrammeur is, die in The Sunday Times heeft gezegd dat zijn identiteit is gestolen. Dmitry werkte eerder mee aan de nepnieuwssite Newspunch.
In het TPV-artikel, dat dateert van 22 mei, is ook een filmpje van 12.40 minuten te zien dat is geüpload vanuit Rumble, een online videoplatform waar een kleine minderheid van Amerikaansse conservatieven nieuws lezen. De video is op Rumble al meer dan 132 duizend keer bekeken. De audio hiervan komt overeen met de tekst van het artikel.
Het artikel eindigt met een oproep om je op het kanaal van TPV te abonneren en de video zo veel mogelijk te verspreiden en een foto van een Tweet op het officiële Twitterkanaal van het WEF met de tekst ‘we can now implant fact checks directly into your mind’.
Waarom onwaar?
De theorie die in deze factcheck centraal staat, is een complexe mix van het implanteren van microchips, het afnemen van de individuele vrijheid, het hacken van gedachten en het beïnvloeden van dromen. In een uitgebreide uitleg bespreken we deze elementen.
Het World Economic Forum
Het World Economic Forum (WEF) is een non-profitorganisatie die een platform wil zijn voor de uitwisseling van ideeën tussen politici, vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en internationale organisaties, academici, maatschappelijke organisaties en journalisten en die jaarlijks vergadert in het Zwitserse Davos. De Duitse ingenieur, econoom en oprichter van het WEF, Klaus Schwab, is sinds de Coronacrisis de spil in verschillende complottheorieën, die steeds weer in nieuwe vormen opduiken.
Schwab geeft in dit interview aan dat het WEF zich richt op innovaties in de toekomst en daarvoor contacten heeft met de 30 belangrijkste universiteiten in de wereld. Binnen de vierde industriële revolutie, een van de speerpunten die het WEF voor 2023 voor ogen heeft, zijn digital inclusion, digital trust and safety en de metaverse belangrijke thema’s.
Implanteren van hersenchips
Volgens het artikel van Frontnieuws zou Klaus Schwab het al lange tijd hebben over “een toekomst waarin hersenchips zullen worden geïmplanteerd bij menselijke proefpersonen om hun gedachten te controleren”. Bij deze vage tijdsaanduiding wordt echter niet naar een bron verwezen, maar Schwab heeft eens gezegd dat “men zich kan voorstellen dat er in de toekomst chips worden geïmplanteerd in hersenen”. Dat was in een interview uit januari 2016. Op de website van het WEF wordt echter nergens gesproken over het controleren van gedachten.
Onderdeel van de Davos-agenda was wel dat de productie van microchips volgens Ursula von der Leyen van de Europese Commissie omhoog moest. Ze merkte terecht op dat chips onmisbaar zijn voor digitale ontwikkelingen en dat ze wil dat tegen 2030 20 procent van de wereldwijde productie in Europa zal plaatsvinden.
In gesprek met Ursula von der Leyen die deze nieuwe chipwet aankondigt, reageert Schwab enthousiast en zegt, vanaf minuut 22:47: “Ik wil graag benadrukken wat u zei over de Europese Chipwet, omdat het een zeer belangrijke stap is om het fysieke brein voor digitalisering te creëren, en om het tot op zekere hoogte in Europa te vestigen.” Vele Facebookgebruikers (hier, hier, hier) deden het lijken alsof hij het heeft over microchips die in het menselijk brein worden geïmplanteerd, om die te veranderen of te controleren. De uitspraak van Schwab is echter metaforisch zoals blijkt uit de context en deze eerdere factcheck.
De link tussen het implanteren van micro-chips en het WEF is naast de uitspraak van Schwab en de chipwet waar hij enthousiast over was, mogelijk ook te herleiden tot dit artikel op de site van het WEF. Uit deze factcheck bleek dat het slechts een opiniestuk was en niet de visie van het WEF zelf. Het WEF fungeert als een platform om ideeën uit te wisselen, waarvoor het ook in contact staat met belangrijke universiteiten. In dit geval was het Kathleen Philips, vicepresident van imec en directeur van de Nederlandse vestiging van imec in Eindhoven, die zich afvroeg of de maatschappij bereid zou zijn tot micro-chipimplantaten om bijvoorbeeld kinderen traceerbaar te maken uit veiligheidsoverwegingen. Zijzelf was voorstander, maar was zich ook bewust van de maatschappelijke discussie en ethische bezwaren.
Ook het werk van Elon Musk, de visionaire ondernemer en eigenaar van onder andere SpaceX en Neuralink, en voor het artikel waarschijnlijk een symbool van de ‘mondiale elite’ die genoemd wordt, wordt aangevoerd om de link tussen het WEF en implantaten kracht bij te zetten. Het WEF zou volgens het artikel maar wat blij zijn met Musk, die wil beginnen met het testen van hersenimplantaten bij mensen.
Musk is op zijn zachtst gezegd echter niet zo blij met het WEF, zo blijkt uit een tweet van 18 januari 2023: “WEF is increasingly becoming an unelected world government that the people never asked for and don’t want”. Ook maakte hij het WEF al eens belachelijk. Zelf geeft hij aan dat hij een uitnodiging afsloeg, omdat hij het saai vond klinken, maar zo verzekeren de organisatoren van de jaarlijkse bijeenkomst in het Zwitserse Davos, Musk stond hiervoor nooit geregistreerd. Het is dan ook niet duidelijk hoe de miljardair, die duidelijk niets moet hebben van het WEF en helemaal niet door het WEF benoemd is tot ‘Global Leader’, ‘boog voor de globalistische elite’ zoals TPV beweert.
Feit is dat Neuralink, een door Musk opgericht bedrijf dat al eerder omstreden dierproeven uitvoerde, pas op 26 mei 2023 toestemming kreeg om hersenimplantaten te gaan testen op mensen, terwijl het bronartikel van TPV van 22 mei dateert. Meer details dan alleen de afgegeven toestemming van toezichthouder FDA zijn op dit moment niet beschikbaar.
Wel is bekend dat het bedrijf zich, zoals op zijn site te lezen valt, op het moment richt op brain-computer interfaces (een technologie waarbij via een computerchip in iemands hersenen met een computer gecommuniceerd kan worden). Hiermee kunnen bijvoorbeeld verlamde mensen met hun gedachten woorden intypen op hun computer. Het bedrijf wil in de toekomst ook andere gebruikers de kans geven om hun perceptie van de wereld te vergroten.
Afpakken vrijheid en bezit
Dat het WEF individueel bezit zou willen afnemen, en in het huidige geval via mind-control door implantaten, is een volgende factor uit de theorie in het artikel van Frontnieuws. Deze claim valt te herleiden tot de zin ”You’ll own nothing. And you’ll be happy”, die op een poster met daarop onder andere Klaus Schwab, als ‘citaat’ werd weergegeven en daardoor ten onrechte de indruk wekte dat de uitspraak van Schwab zelf kwam. De zin komt echter uit een bijschrift bij een video die door het World Economic Forum op 18 november 2016 op Facebook werd gepubliceerd. De zin wordt echter direct gevolgd door: ‘This is how our world could change by 2030’, wat aangeeft dat het om een mogelijke toekomst gaat en niet om een concreet plan.
Deze mogelijke toekomst werd geschetst door de Deense politica Ida Auken, die overigens wel genomineerd is voor Young Global Leader door het WEF, en die in 2016 een discussie wilde starten over de huidige technologische ontwikkelingen. Zij schreef een opiniestuk, dat inmiddels niet meer op de site van het WEF staat maar hier wel te lezen is in een gearchiveerde versie, met een voorspelling voor 2030. Auken zegt weliswaar “I don’t own anything” in haar opiniestuk, maar als we wat verder lezen ook “one by one all these things [zij bedoelt producten zoals auto’s, huizen en kleding] became free, so it ended up not making sense for us to own much.” Opnieuw is er dus een zin verdraaid en een eigen leven gaan leiden.
Om het vooruitstrevende karakter van het WEF wellicht te verbinden met bovenstaande ‘plannen’ die onterecht werden toegeschreven aan de organisatie, wordt de Israëlische historicus, filosoof en bestsellerauteur van Sapiens Yuval Harari genoemd. Deze zou hebben toegegeven dat Klaus Schwab ‘in de voetsporen van autoritaire dictators zou treden bij het nastreven van de droom om privacy uit te bannen, iedereen in de gaten te houden en alles te weten wat u denkt, droomt, voelt en doet’, waarna vreemd genoeg verwezen wordt naar een ander artikel van TPF, waarin wordt gesteld dat het WEF deze macht te danken heeft aan mensen zoals Musk en zijn bedrijf Neuralink.
Het is uit bovenstaande overduidelijk dat dit niet klopt. Googlen van het citaat van Harari levert een reeks aan artikelen op die hem allemaal hoofdadviseur van Schwab noemen, wat veelzeggend is over de betrouwbaarheid ervan. Harari is als vooruitstrevende denker interessant voor het WEF in Davos en geeft er wel lezingen, maar dat hij de hoofdadviseur van Klaus Schwab zou zijn, is een claim die hier al eerder niet waar bleek en ook nergens te vinden is op Harari’s website.
Het ‘hacken’ waar het artikel over spreekt, maar geen precieze definitie van geeft, moeten we mogelijk opvatten zoals Harari het hier bedoelt. Van hem komt immers de uitspraak dat mensen nu ‘hackable animals’ zijn. Het moment dat naast computers, e-mails en bankrekeningen ook mensen gehackt kunnen worden is volgens Harari, in een interview met Al Jazeera, door de combinatie van kunstmatige intelligentie en biotechnologie bijna aangebroken. Dit kan door enorme hoeveelheden (biologische) data en apparaten die meten wat in je lichaam gebeurt. Fitbits meten nu bijvoorbeeld al bloeddruk en hartslag, maar als dit gecombineerd wordt met wat je koopt en kijkt, dan weet bijvoorbeeld Netflix straks wat er in je lichaam gebeurt als je een serie kijkt.
Harari legt in een artikel van CBS News over de gevaren van kunstmatige intelligentie, een ontwikkeling die als vooruitstrevende organisatie uiteraard ook door het WEF gevolgd wordt, uit dat het hacken van een mens inhoudt dat de hacker de persoon nog beter kent dan hij of zij zichzelf en dat deze persoon vervolgens vatbaar wordt voor manipulatie. Hij legt uit dat data niet allemaal op één plek moeten worden bewaard en dat er wereldwijde samenwerking nodig is om de enorme kracht van kunstmatige intelligentie te beteugelen, die volgens hem niet op nationaal niveau te beheersen valt.
Daarnaast waarschuwt Harari in The Economic Times heel duidelijk ook voor dictatuur als gevolg van dataconcentratie. Zijn visie op het in goede banen leiden van deze ontwikkeling sluit aan op de vierde industriële revolutie die het WEF, als een van de speerpunten voor 2023, voor ogen heeft. Hierin wordt namelijk een globale in plaats van een lokale aanpak tussen bedrijven en landen voor meer veiligheid en vertrouwen nagestreefd. Regelgeving blijft volgens Euronews immers vaak achter op technologische ontwikkeling waardoor deze aanpak noodzakelijk is.
Gedachtenlezen
Het Frontnieuws-artikel verbindt het hacken ook met gedachten lezen en dromen. Dat het WEF nu door middel van technologie gedachten kan lezen, zou volgens het artikel beweerd zijn door Nita Farahany, een Amerikaans-Iraanse hoogleraar rechten en filosofie aan de Duke Univerisity. In werkelijkheid heeft Farahani, die tevens expert is in bioethiek, genomica, en kunstmatige intelligentie, en auteur is van het boek The Battle for your Brain: Defending the Right to Think Freely in the Age of Neurotechnology, niets specifieks gezegd over het gebruik van deze technologie door het WEF.
Zij heeft echter wel enkele keren in Davos gesproken. In een lezing voorspelde zij dat overheden en bedrijven in de toekomst door middel van draagbare apparaatjes emoties, simpele vormen, de gezichten die je in gedachten hebt of de pincode van je bankrekening (dat laatste zegt zij rond 05:28 van de video), kunnen oppikken. Maar TPV verbindt dit idee met het niet meer hebben van eigen bezit en in dit geval ‘dat uw gedachten niet langer uw eigen gedachten zijn’. In werkelijkheid was ‘your thoughts are not your own’ een bijschrift van Twitteraar Tim Hinchliffe, die bijdragen levert aan een andere site met daarop soortgelijke dubieuze claims als deze, boven een fragment van een toespraak van Farahani op het WEF. In dit fragment geeft ze ook direct aan dat zij het hier niet heeft over implantaten maar over een soort FitBits voor het brein. Zij bouwde voort op wat al mogelijk is, namelijk het decoderen van hersengolven, dat is het afleiden van verwerkte informatie in het brein aan de hand van patronen in hersenactiviteit. Ze legt hier uit dat we complexe gedachten nog niet kunnen afleiden uit hersenactiviteit. Ze zegt in een fragment dat Hinchliffe hier postte, en dat hier op de website van het WEF in de volledige versie is te vinden, ook dat de technologie naast voordelen ook een middel tot onderdrukking zou kunnen worden, waarmee ze op een lijn zit met Harari en in zekere zin ook met de WEF-kritische Musk.
Dromen beïnvloeden
Nu duidelijk is dat het inplanten van microchips, het afnemen van de individuele vrijheid, en het hacken van gedachten geen reële plannen van het WEF zijn, maar toekomstvisies waarover binnen het WEF nagedacht en gediscussieerd wordt, is de laatste factor ‘dromen’ uit de hoofdclaim nog over. Dromen worden in een adem verbonden aan de door Farahani besproken apparaatjes maar zijn niet haar expertise, maar van een andere wetenschapper, namelijk Deirdre Barrett, psychologe en droomonderzoeker aan Harvard.
Barrett is geen ‘medewerker van het WEF’ zoals wordt beweerd door TPV en lijkt er zelfs nooit een toespraak te hebben gehouden. Wel werkte ze, zoals het artikel terecht aangeeft, samen met het Amerikaanse biermerk Coors om met behulp van ‘Targeted Dream Incubation’ (TDI), volgens het MIT Media Lab een manier om te beïnvloeden waarover mensen dromen, een nieuwe manier van reclame mogelijk te maken.
In het Coors-‘experiment’ kregen deelnemers de nacht voor de Superbowl, de American football-finale, een film en een 8 uur durende soundtrack aangeboden over de Coors Super Bowl–reclame. Ze keken de film, namen zich bewust voor erover te gaan dromen en gingen vervolgens slapen. In de REM-fase, de fase waarin gedroomd wordt, werden de deelnemers gewekt en werd hen gevraagd wat ze droomden, waarbij de deelnemers inderdaad blijk gaven van de invloed van de Coors-reclame.
Barrett geeft duidelijk aan dat de medewerking van de personen noodzakelijk is om hun dromen te beïnvloeden en publiceerde in een blog ook haar complete reactie op de zorgen van enkele collega’s. Deze waarschuwden dat er nog geen regels zouden zijn over ‘in-dream advertising’ en dat smart speakers zoals Alexia de slaapfases van mensen zouden kunnen detecteren en geluiden zouden kunnen afspelen om mensen tijdens hun slaap, waarin zij vatbaar voor suggesties zijn, te beïnvloeden met onbewuste reclame.
Barrett echter stelt in haar blog dat advertentietechnieken als deze weinig impact zullen hebben en dat dream incubation ook niet erg kostenefficiënt is vergeleken met andere soorten reclame. Bovendien legt ze uit dat de alarmerende roep om “new protective policies [that] are urgently needed” een gebrek aan kennis van de regels aantoont. Section 5 van de Federal Trade Commission Act die automatisch ook voor alle nieuwe media geldt, zegt namelijk dat een reclame altijd als zodanig herkenbaar moet zijn en daarom niet misleidend mag zijn.
Ook Dennis Hirsch, hoogleraar rechten en privacy-expert aan de Ohio State University in Columbus denkt dat de U.S. Federal Trade Commission Act voldoende is. Tore Nielsen, net als Barrett een droomonderzoeker maar dan aan de universiteit van Montreal, denkt zoals zij dat technieken als TDI niet werken als de dromer zich er niet van bewust is en maakt een terechte vergelijking met hypnose, die ook niet werkt zonder de medewerking van de persoon die het ondergaat. Beide standpunten zijn na te lezen in dit artikel waar TPV nota bene zelf naar verwijst.
Belangrijk is dat Barrett het bedrijf Coors, dat deelnemers overigens een duidelijke omschrijving aanbood van de audio die ‘s nachts zou worden afgespeeld, tevergeefs probeerde te overtuigen om termen als “implanting dreams”, die deden denken aan mind-control, in hun publiciteit rond het experiment te gebruiken. Deze hadden mogelijk hun weerslag op de brief die, zoals TPV terecht opmerkt, hier door wetenschappers is ondertekend en daadwerkelijk verstuurd is aan senator Elizabeth Warren. Ook komt de term voor in een foto van een tweet in het artikel van TPV. Deze foto met de zin ‘we can now implant fact checks directly into your mind’ suggereert dat deze door het officiële Twitteraccount van het WEF geplaatst zou zijn. Een advanced Twitter search levert, zoals na bovenstaande uitleg valt te verwachten, geen resultaten op.
TPV stelde dat het voor het WEF mogelijk is om dromen te hacken, het onderbewustzijn binnen te dringen en gedachten opnieuw te bedraden en suggereerde dat overtuigingen als ‘dat een vrouw geen penis kan hebben, of dat pedofilie slecht is’ ermee veranderd kunnen worden. Waar deze opmerkelijke claim vandaan komt blijft een groot raadsel. Wat wel duidelijk is geworden, is dat hacken misbruik van data veronderstelt en dromen vooralsnog alleen beïnvloed kunnen worden met medewerking van de dromer én onder voorwaarde dat men zich aan de wet houdt.
Conclusie
Het artikel van The People’s Voice en de Nederlandse vertaling op Frontnieuws schildert een dystopische toekomst maar onthult geen concreet plan. Het speelt in op oudere onwaarheden die in een nieuw jasje werden gestoken zodat er een groter, meer omvattend verhaal ontstond, namelijk dat het World Economic Forum door middel van technologie ‘mind control voor de massa’ wil inzetten om de individuele vrijheid weg te nemen. Deze complexe claim is onjuist gebleken.
Klaus Schwab is als oprichter van het WEF geïnteresseerd in nieuwe ontwikkelingen en nodigt relevante denkers uit om hun toekomstvisies te delen. Door uitspraken uit hun verband te halen, worden deze daarbij ten onrechte als plannen van het WEF geïnterpreteerd. Dat de genoemde experts banden hebben met het WEF wordt slechts terloops genoemd, zodat het lijkt alsof het al algemeen bekend is. Elon Musk werkt weliswaar aan baanbrekende technologische ontwikkelingen, maar heeft verder niets met het WEF gemeen. Yuval Harari en Nita Farahani waarschuwen in Davos voor misbruik van technologie. Droomonderzoeker Deirdre Barret ten slotte geeft aan dat de huidige regelgeving geen ‘mind-control’ toelaat, en bovendien dat medewerking van mensen noodzakelijk is om hun dromen te beïnvloeden. Klaus Schwab heeft nooit beweerd dat het WEF uw onderbewustzijn kan factchecken. Het artikel op The People’s Voice is niet eerder gefactcheckt, zoals de vinkjes naast het artikel claimen. Dat is bij deze wel uitgebreid gedaan.