Er is een nieuw middel op de markt dat een kater helpt voorkomen: de anti-katerpleister. Eind oktober schreven Metro, gevolgd door Spits, Telegraaf en Editie NL over de wonderpleister die – ontwikkeld door een Amerikaanse plastisch chirurg – dé oplossing zou zijn voor de vervelende gevolgen van te veel alcohol. Dat enthousiasme was voorbarig: kort daarna werd het middel in Engeland uit de handel gehaald. Een alcoholdeskundige van het Trimbos Instituut: ‘Een pleister tegen een kater? Onzin.’
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Volgens de officiële website is de Bytox Hangover Prevention Patch, zoals de pleister officieel heet, simpel en te vergelijken met een nicotinepleister. Een uur voordat je begint met het drinken van alcohol plak je de pleister op en acht uur na het laatste glas verwijder je hem. De pleister zou verschillende vitamines en zuren (van onder andere açaibessen) bevatten, die je bij het drinken van alcohol verliest. Doordat deze vitamines langzaam aan het lichaam worden afgegeven, herstelt de natuurlijke balans zich.
Plastisch chirurg
De man achter de pleister blijkt de Amerikaanse plastisch chirurg Dr. Leonard Grossman. Wat weet een plastisch chirurg van katers? Grossman vertelt Nieuwscheckers dat hij per toeval de werking van vitamines tegen een kater ontdekte: “Toen een patiënt van me last had van een heftige kater, werd ik door de ouders gevraagd om te helpen. Als plastisch chirurg weet ik niks van het behandelen van katers af, maar een collega raadde me aan om mineralen en vitamines te gebruiken. Hierdoor was mijn patiënt binnen tien minuten op miraculeuze wijze genezen.” Hierop besloot Grossman dat hij meer mensen wilde helpen met zijn vondst en hij ontwikkelde de bytox-pleister.
Geen wetenschappelijk bewijs
Maar wat is de reactie van experts op het gebied van alcohol? Directeur van het Nederlandse Instituut voor Alcoholbeleid (STAP), Wim van Dalen, ziet dergelijke berichten regelmatig in de media verschijnen: “Steeds duikt er een nieuw idee op, maar toch is er is tot dusver geen enkel medicijn gevonden tegen een kater.” Ook Eva Ehrling van het Trimbos Instituut ziet een trend: “Er bestaan geen medicijnen en middelen die helpen tegen een kater. Zoiets is nog nooit wetenschappelijk bewezen. Eens in de zoveel tijd duiken dit soort bericht in de media op, maar deze zijn nooit ondersteund door wetenschappelijk bewijs.”
De pleister zou vol zitten met vitaminen en zuren van açaibessen die aan het lichaam worden afgegeven. Ehrling: “Een kater ontstaat door vochttekort in de hersenen, door uitdroging. Daar helpen vitaminen niet tegen. Het bericht is dus onzin.” Dit beaamt ook het Voedingscentrum: “Het enige middel dat wil helpen tegen een kater is veel water drinken, gelijk met alcohol of direct daarna.”
Toch blijft Dr. Grossman volhouden dat zijn pleisters wel degelijk helpen: “Grappig dat je zegt dat de hersenen uitgedroogd raken door het drinken van alcohol, ik heb hetzelfde geleerd. Dit klopt ook wel, want je nieren worden gestimuleerd waardoor je vaker naar het toilet moet en vocht verliest. We raden onze klanten daarom aan om goed te blijven drinken, maar dat is lang niet zo belangrijk als het – een uur van tevoren – plaatsen van de pleister.”
Gelukzoekers
Nieuwscheckers was blijkbaar niet de enige die twijfelde aan de pleister. Een dag na de aanprijzingen in Spits en Telegraaf kwam NOS op 3 met een kritisch bericht: Feestje? Even een anti-katerpleister plakken. Hierin doen verschillende Engelse organisaties zoals Drinkaware hun beklag over de pleister, die zij beschouwen als een excuus om nog meer te drinken. Volgens hen is het “compleet onverantwoord om dit soort producten te verkopen.”
Wat bovendien opvalt, is de promotionele toon van de artikelen in de diverse Nederlandse en Engelse media. Is hier niet gewoon sprake van reclame? De timing van het product en de berichtgeving zijn dubieus, zo net voor de feestdagen. Hebben we hier niet te maken met een slimme pr-truc? Voor Van Dalen (STAP) is het duidelijk: “De makers van deze pleister zijn pure gelukszoekers.”
Ondanks verschillende pogingen een reactie van de betreffende journalisten van Metro en Spits te krijgen, waren beiden niet beschikbaar voor commentaar. Kees de Graaff van Spits liet per email weten dat hij het te druk had, de stagiaire van Metro, die het bericht als eerste online had gezet, reageerde niet op de e-mails en was telefonisch niet bereikbaar.
Uit de schappen
Hadden wij tijdens onze research al zo onze bedenkingen over de werking van de pleister, na een bericht van The Independent op 7 november is het overduidelijk: de werking van de anti-katerpleister is op zijn minst discutabel. De Engelse toezichthouder op medicijnverkoop, het Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA), heeft de fabrikant namelijk verboden te pleister nog langer te verkopen, omdat het product wordt aangeprezen als een geneesmiddel, hoewel er geen wetenschappelijk bewijs is voor de werking. De Bytox Hangover Patches zijn daarom per direct uit de schappen gehaald.