Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
De zoetstof aspartaam is gevaarlijk en brengt risico’s met zich mee voor de gezondheid.
Oordeel
Onwaar
Bron van de bewering
Het verhaal dat aspartaam schadelijk zou zijn, doet al jaren de ronde en komt steeds weer terug in een nieuwe vorm. Een paar recente voorbeelden zijn te vinden op websites die gezondheidsadvies geven, zoals Krachttraining-vrouwen en Ecowijs. Een bericht van healthbytes.me wordt het meest aangehaald.
Waarom klopt dit niet?
Het bericht op healthbytes.me doet veel uitspraken over de gezondheidsrisico’s van aspartaam. Deze lijken allemaal terug te voeren op een artikel van Betty Martini, de oprichter van een organisatie die als doel heeft aspartaam te laten verbieden.
Martini’s stuk wordt vaak aangehaald, maar verschaft zelf geen bronnen. Martini en healthbytes.me noemen bijvoorbeeld allebei dat aspartaam afbreekt tot de kankerverwekkende stof DXP. Wie deze bewering zoekt, vindt alleen citaten uit Martini’s originele stuk. Van het oorspronkelijke wetenschappelijke onderzoek waar ze naar verwijst, ontbreekt elk spoor. Volgens Data Lounge is Martini’s stuk gebaseerd op berichten die ze in 1995 en 1996 zelf op Usenet heeft geplaatst en daarna door ene Nancy Markle gedeeld zijn.
Veel van de beweringen in het artikel op Healthbytes.me zijn direct overgenomen uit Martini’s stuk en zijn net zo ongefundeerd. Er is geen enkele aanwijzing dat Lupus, MS of het zogenaamde Gulf War Syndrome zijn toe te schrijven aan aspartaam.
De andere beweringen in het stuk richten zich voornamelijk op twee afbraakproducten van aspartaam: methanol en formaldehyde. Healthbytes gaat hier meteen al de fout in door te zeggen dat aspartaam methylalcohol (beter bekend als methanol) bevat. Aspartaam draagt geen methanol in zich. Wat wel gebeurt is dat ons spijsverteringsstelsel de aspartaam afbreekt tot methanol en twee aminozuren. De lever zet de methanol vervolgens weer om tot formaldehyde.
Die twee stoffen zijn in principe wel schadelijk, maar niet in de hoeveelheden die vrijkomen bij het afbreken van aspartaam. Zo zit in een glas tomatensap tot wel zes keer zo veel methanol als je binnenkrijgt via de aspartaam uit een glas light-frisdrank. Formaldehyde komt zelfs van nature voor in het lichaam. Voor dat beetje dat een glas cola light nog toevoegt, hoef je dus niet bang te zijn.
Als laatste noemt Healthbytes nog een lijst met bijwerkingen van aspartaam die zouden zijn vastgesteld door de Amerikaanse voedsel- en warenautoriteit FDA. Van de lijst bestaat bij de FDA zelf geen spoor. Wie de lijst leest, komt tot de conclusie dat deze verzonnen is. Hij staat bol van de half-afgebroken zinnen en onduidelijke effecten. Zo bevat de lijst onder andere de bijwerkingen “nocturnal” (nachtelijk) en “other extremity” (andere ledematen). Dit betreft duidelijk geen officieel document van de FDA.
De claim dat aspartaam schadelijk voor de gezondheid zou zijn, is dus geheel ongefundeerd. Uit overzichtsstudies die verschillende onderzoeken samenvoegen bleek dat er geen verband was tussen aspartaam en kanker, en dat aspartaam nagenoeg geen effect had op de menselijke stofwisseling.
