Hét vakantietaboe van 2009 is overtollig lichaamshaar. Dat nieuws brachten Nu.nl, Gezondheidsnet, de Gazet van Antwerpen, Sp!ts, Kassa en andere nieuwsmedia op 10 juni. Topless zonnen of nudisme – het maakt allemaal niks meer uit. Lichaamsbeharing is het nieuwste hot issue.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Meer dan 87 procent van de ondervraagden zou lichaamsbeharing niet op prijs stellen. Bij vrouwen ging het om de gewone plekken zoals de oksels, benen en de bikinilijn. Dat is allemaal niet zo heel verrassend.
Het verrassende resultaat was dat ook mannen een hekel aan hun lichaamsbeharing begonnen te krijgen. En nog verrassender: hier actie op ondernamen. Bijna 24 procent van de ondervraagden scheen zijn bikinilijn bij te houden, terwijl een iets kleiner percentage zijn oksels zou scheren.
Etos
Maar waar komt deze informatie vandaan? Geen van de berichten maakt er een geheim van: het was een onderzoek in opdracht van Etos.
Etos? Is dat dezelfde nationale drogisterijketen die producten zoals zonnebrand, scheerschuim, en ontharingsmiddelen verkoopt? Ja, dat is precies dezelfde. Geen van de media die het bericht melden schijnt hier vraagtekens bij te zetten, maar wij van Nieuwscheckers doen dat uiteraard wel!
Een speurtocht in de omgekeerde richting laat zien dat Nu.nl de informatie van Gezondheidsnet heeft gehaald. Dat verwijst weer naar de website van Etos zelf. Hier aangekomen is het lastig navigeren, maar wat graafwerk van uw reporter haalt het volgende naar boven.
Koop elk jaar verse zonnebrand
Het door Etos uitgegeven persbericht opent met de volgende alinea: “Juist deze zomermaanden kopen we massaal zomerse verzorgingsproducten bij Etos. En dan wil je als Beste drogist van Nederland natuurlijk optimaal inspelen op nieuwe trends én voorlichting geven.”
Etos maakt bepaald geen geheim van het doel van het onderzoek. De voorlichting en adviezen van het bedrijf komen nadrukkelijk naar voren in de rest van het persbericht. Zo adviseert Etos “ieder jaar nieuwe zonnebrand aan te schaffen” wanneer 30 procent van de respondenten oude zonnebrand blijkt te gebruiken, iets dat schadelijk is voor je lichaam. Daarnaast is het “interessant” voor Etos dat 7 procent van de mensen wel eens in de zon in slaap valt, want ook al is dat vervelend voor de vakantieganger, “het is goed voor de verkoop van after sun!”
Al gauw komen we bij de alinea waar het nieuws op gebaseerd lijkt te zijn. De afkeer van lichaamsbeharing. Bijna 87 procent van de respondenten geeft aan hier niet van gediend te zijn. Het persbericht zelf is iets uitgebreider dan de berichtgeving in de media en noemt ook overtollig haar op de buik en oren. Met de bijna 24 procent van de mannen die toenemende aandacht heeft voor zijn eigen lichaamsbeharing, is dit “reden voor Etos om de ruime keuze aan scheer- en ontharingsproducten voor hem en haar deze maanden eens extra aandacht te geven.”
Online enquête
Maar hoe komt Etos aan deze resultaten? Maartje van Wijk, persvoorlichter bij Etos, laat ons weten dat het onderzoek online is uitgevoerd door PanelWizard, en dat er meer dan 500 mannen en vrouwen vanaf zestien jaar zijn ondervraagd.
Samenvattend gaat het hier dus om de verspreiding van resultaten van een door Etos uitgevoerd onderzoek. Etos zelf verbindt hier verkoopadviezen aan en maakt dit centraal onderdeel van een persbericht. Een vorm van reclame is voor het eigen merk, dus. Niks mis mee, zeker aangezien Etos het zo open doet, maar waarom berichten websites zoals Gezondheidsnet en Nu.nl hier dan over alsof het nieuws is?
Reactie Nu.nl
Wieland van Dijk, chef redactie van Nu.nl, laat weten dat zijn nieuwssite berichten rechtstreeks van Gezondheidsnet geleverd krijgt en dat deze kant-en-klaar geplaatst worden als ze interessant zijn voor de lezer. In dit geval wist hij niet zeker wie degene was die dit bericht had geplaatst. “Maar in dit soort gevallen melden wij wel altijd de opdrachtgever. Dit komt de transparantie alleen maar ten goede, zodat de lezer zijn eigen conclusie kan trekken.”
Interessant is dat op Nu.nl de berichten twee maal zijn geplaatst in andere categorieën en met andere bronvermelding. Het bericht in de categorie Gezondheid komt van Gezondheidsnet, het bericht in de categorie Lifestyle komt van Vrouwonline. Dit tweede bericht is uitgebreider en noemt meer percentages uit het persbericht, maar voegt behalve dat niks toe.
Waarom is dit nieuws? Op naar Gezondheidsnet. Waarom hebben zij dit bericht geplaatst?
Reactie Gezondheidsnet
“We vonden het vooral een leuk berichtje,” zegt Ilona Meernik van Gezondheidsnet. “Vooral met het oog op de vakantie, en omdat dit mensen lijkt bezig te houden.” Meernik laat weten dat zij het oorspronkelijke persbericht heeft gelezen. Zij heeft bewust de adviezen en reclame van Etos uit haar bericht weggelaten. Op de vraag of een dergelijke reclamestunt dan juist niet geplaatst zou moeten worden laat Meernik weten dat dit niet uitmaakt. “Wij zijn zeker een serieuze website, maar voor de categorie ‘medisch’ zijn wij een stuk kritischer dan voor de categorie ‘uiterlijk’. Het was gewoon een leuk vakantieberichtje.”
Wat vindt Etos zelf er nou van? Maartje van Wijk, persvoorlichter: “Het is een bericht dat leuk is voor journalisten en voor hun lezers. Het onderzoek laat namelijk zien dat de producten die Etos verkoopt van belang zijn, en dat Etos meegaat met de trends die mensen bezighouden.”
