Een van de Macedoniërs die door Nieuwscheckers en Lead Stories zijn geïdentificeerd als exploitanten van haatzaaiende valse berichten, werkt als officier voor de militaire inlichtingendienst. Een ander is soldaat. Hun online activiteiten worden onderzocht door het Ministerie van Defensie. Een derde werkt volgens Macedonische nieuwsberichten als politie-inspecteur. De overheid van het Balkanland kondigde nader onderzoek aan toen de onthullingen over de ‘Kumanovo-Connectie’ ook werden gepubliceerd door Macedonische media. De tientallen websites van dit netwerk en de honderden fake Twitter-accounts die het promootten, zijn inmiddels offline.
Een Macedonisch netwerk van nepnieuwssites wist de afgelopen twee jaar miljoenen Amerikanen en anderen te bereiken, onthulde Nieuwscheckers in samenwerking met de Belgische factchecker Maarten Schenk (LeadStories) twee weken geleden. Om geld te verdienen met advertentie-clicks, verspreidden de exploitanten met behulp van valse Twitter- en Facebook-accounts haatzaaiende nepberichten over moslims en migranten. In principe is dat op zich niet illegaal (al is het wel tegen de gebruiksvoorwaarden van allerlei diensten die ze daarvoor gebruikten). Wel waren veel van de berichten overgenomen uit andere bronnen zonder toestemming van de oorspronkelijke auteurs en dat is natuurlijk wel tegen de wet.
Een jaar geleden had Schenk al een uitbater van dergelijke sites ontmaskerd als legerofficier Marjan Zlatanovski. Deze gaf volmondig toe dat hij samen met zijn vrouw bijverdiende met nepnieuwssites. Zijn werkgever, het Macedonische Ministerie van Defensie, deed een jaar lang niets met die informatie en reageerde toen zelfs niet op de vraag om te bevestigen dat Zlatanovski er inderdaad werkzaam was.
Na aandacht van de Macedonische media is er inmiddels wel een onderzoek geopend naar zijn online activiteiten. Zlatanovski werkt als majoor voor de militaire inlichtingendienst, zo bevestigde een woordvoerder van het ministerie ons ondertussen. Een tweede exploitant en kennis van Zlatanovski, Slagan Bojkovski, is nog steeds soldaat, aldus de woordvoerder, hoewel Bojkovski ons zelf vertelde dat hij al een jaar niet meer voor het leger werkte.
Een derde, Viktor Kolevski, net als de andere twee afkomstig uit de stad Kumanovo, is volgens zijn LinkedIn-profiel politie-inspecteur. Hoewel hij tegen ons beweerde dat hij voor zichzelf was begonnen, werkt hij volgens Macedonische media nog steeds bij de politie. Een woordvoerder van het Ministerie van Binnenlandse Zaken wilde alleen bevestigen dat er inderdaad iemand met die naam op de loonlijst stond.
Implosie
Het netwerk – dat in totaal 75 sites telde – is inmiddels van internet verdwenen. Nadat we de uitbaters confronteerden met onze bevindingen, gingen alle nog actieve vijftig sites offline, samen met de duizenden berichten erop met anti-islam en pro-Trump-propaganda. Ook honderden fake Twitter-accounts, een handvol valse Facebookprofielen en het persoonlijke Facebook-profiel van Bojkovski zijn weg.
In het nieuws
Macedonische nieuwsmedia besteedden ruimschoots aandacht aan de zaak nadat het Macedonische persbureau MIA het bericht oppikte uit Belgische en Nederlandse media. De video hieronder is van de zender 1TV: