‘Geur van ovulatie maakt man macho’ kopte NRC Next op 23 september. Volgens het berichtje ruiken jonge mannen wanneer een vrouw in haar vruchtbare periode is en gaan ze zich daarnaar gedragen. Ze denken dan sneller aan seks en proberen indruk te maken. Het artikel, gebaseerd op onderzoek van twee psychologen uit Florida, roept de nodige vragen op. Hoe kunnen mannen ovulatie ruiken? Kunnen alle mannen dat? En hoe meet je de effecten?
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Het oorspronkelijke wetenschappelijke artikel geeft deels antwoord. Onderzoekers Miller en Maner zagen dat bij dieren de hoeveelheid testosteron toeneemt door de geur van ovulerende vrouwtjes. Om te onderzoeken of dit ook bij mensen het geval is, lieten ze vrouwen drie dagen lang hetzelfde t-shirt dragen. Vervolgens lieten ze mannen aan drie t-shirts ruiken. Het ene was gedragen door een vrouw in de ovulatieperiode, het andere door een vrouw die niet in de ovulatieperiode was. Het laatste t-shirt was door niemand gedragen.
Nadat de mannen aan een shirt hadden geroken, werd speeksel afgenomen. Hierin werd de hoeveelheid testosteron gemeten. Het gehalte testosteron bleek hoger als de man aan het shirt van een ovulerende vrouw had geroken. De mannen mochten daarna aangeven welk shirt ze had lekkerst vonden ruiken. Het shirt van vrouwen die ovuleerden werd het lekkerst bevonden.
Macho
Hoe kunnen mannen ruiken of vrouwen ovuleren? Peter Leusink, huisarts en seksuoloog, vertelt: “Mannen en vrouwen scheiden feromonen af. Via de neus prikkelen die rechtstreeks bepaalde hersencentra. Hierdoor wordt de ander aantrekkelijk of geschikt gevonden als ‘partner’.” In feromonen zitten verborgen boodschappen over lichaamsgesteldheid, zoals vruchtbaarheid. Deze boodschappen worden doorgegeven aan bijvoorbeeld de hypothalamus. Dit is een hersencentrum dat invloed heeft op stemmingen, (seksueel) gedrag en algemene lichaamsfuncties. Feromonen hebben zo directe invloed op de hormoonhuishouding van anderen.
Bij mannen wordt er door de feromonen die vrouwen aanmaken tijdens de ovulatie dus meer testosteron gemaakt. Maar volgens het bericht in NRC Next gaan mannen zich vervolgens ook meer macho gedragen. Blijkt dat ook uit het onderzoek van Miller en Manner?
Dat hangt ervan af wat je onder macho-gedrag verstaat. Bij testosteron denken mensen aan veel spiermassa, agressie en asociaal gedrag. Deze reputatie is niet terecht. Uit Zwitsers onderzoek blijkt dat testosteron er juist voor zorgt dat je beter voor jezelf opkomt. Zo zorg je ook beter voor jezelf. Daarnaast bepaalt het testosterongehalte voor een groot deel je energiepeil, vetpercentage en libido.
Testosteron maakt ook eerlijker, zo blijkt uit een experiment waarin zestig vrouwen een som geld moesten verdelen. De ene helft kreeg een dosis testosteron toegediend en de andere een placebo. De vrouwen die testosteron hadden gekregen speelden eerlijker en minder agressief en egocentrisch dan de vrouwen met een placebo. (Het experiment werd met vrouwen uitgevoerd omdat deze een laag testosterongehalte hebben, waardoor het effecten duidelijker te meten zijn dan bij mannen.)
Romantiek
Ook uit een volgend experiment van Miller en Maner bleek geen haantjes gedrag. De onderzoekers keken naar de veranderingen van het gedrag van mannen nabij een ovulerende vrouw. Ze ontdekten dat mannen dan sneller aan seks denken, meer risico in kaartspelletjes nemen en vaker de houding van de vrouw imiteren. Omdat de man doorkrijgt dat de vrouw vruchtbaar is, zal hij automatisch eerder aan seks denken. Hij wil zich immers voortplanten. Om een vrouw te imponeren neemt hij meer risico met spelletjes. Het imiteren van houdingen schept een band tussen mensen en zorgt ervoor dat mensen elkaar aardig gaan vinden.
Dus eigenlijk worden mannen juist socialer en zorgen ze beter voor zichzelf door de signalen van ovulatie bij een vrouw. Mannen merken dit zelf niet. Leusink: “De feromen ruiken we niet en de veranderingen gebeuren onbewust. Waarschijnlijk zijn alle mannen hiervoor gevoelig; een soort restanten uit de evolutie.”
Kortom: de inhoud van het artikel uit de NRC Next klopt. De titel is hooguit wat ongelukkig gekozen. Maar ‘Geur van ovulatie verandert het gedrag van mannen’ is wat lang. Natuurlijk blijven er wel enkele vragen over. Want hoe zit het met de invloed van parfum en deodorant? En waar blijft de romantiek? Wellicht leuk onderzoek voor de toekomst.