Mannen gaan vijf keer vaker vreemd als ze financieel afhankelijk zijn van hun vrouwelijke partner dan wanneer ze dit niet zijn. Een kort bericht met die strekking was te lezen in NRC Next van 27 september. De krant had het nieuws overgenomen van The New York Times. Het artikel is gebaseerd op het onderzoek “The Effect of Relative Income Disparity on Infidelity for Men and Women” uitgevoerd door de Amerikaanse onderzoekster Christin Munsch.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Maar klopt het? Gaan mannen echt wel vijf keer vaker vreemd wanneer ze financieel afhankelijk zijn van hun vrouw? ‘Onzin’, vindt Cas Wouters, socioloog en schrijver van het boek “Seks en de seksen. “Om mee te beginnen vind ik het al schandalig om zo’n bericht als feit met een universele waarde in de krant te zetten.” Volgens Wouters zijn er in Europa hele andere verschillen tussen de seksen dan in Amerika. Hierdoor mag je niet zeggen dat overal ter wereld geldt dat mannen die afhankelijk zijn van hun vrouw vaker vreemdgaan. “Het is niet te vergelijken”, aldus de onderzoeker.
Opgeklopt
Of het onderzoek wel geloofwaardig is voor de Amerikaanse bevolking, betwijfelt Wouters: “Het klinkt mij in de oren als een opgeklopt verhaal, echt Amerikaanse toestanden.” Het is volgens hem maar de vraag in hoeverre de antwoorden door de proefpersonen naar waarheid zijn gegeven. De persoon in kwestie kan bijvoorbeeld opscheppen in zijn antwoord of zich juist schamen over het vreemdgaan en daarom liegen. Ook kun je nooit met duidelijkheid zeggen hoe een proefpersoon de vraag opvat. “Je weet nooit wat je meet,” zegt Wouters.
Wouters vindt dit een typisch voorbeeld van een onderzoek dat gepubliceerd is in de krant om te scoren bij het grote publiek. “Het is echt bedacht door mensen die gericht zijn op effecten die ze op korte termijn kunnen halen. Ik vertrouw het voor geen meter.” Ook Bram Buunk, hoogleraar bij de Faculteit Gedrags- & Maatschappijwetenschappen op de Rijksuniversiteit Groningen, vindt de odd ratios in het wetenschappelijke artikel wat misleidend. “Ze geven overschatting van effecten.” Hij kan nergens duidelijk uit het artikel opmaken waar staat dat mannen vijf keer vaker vreemdgaan.
Onderzoekster Munsch laat per mail weten dat het altijd een zorg is of ondervraagden wel de waarheid vertellen. Ze denkt wel dat mensen zich juist eerder zullen schamen wanneer ze vreemdgaan, dan dat ze hierover zullen opscheppen. “Ik krijg wel significante resultaten. Dat betekent dat dit een betrouwbare bevestiging is van mijn theorie.” Ze is het ermee eens dat in de berichtgeving ten onrechte de suggestie wordt gewekt dat haar resultaten ook gelden voor andere culturen: “Ik heb alleen Amerikanen ondervraagd. Ik denk dat de resultaten sterker zijn in een cultuur waarin veel waarde wordt gehecht aan ‘mannelijkheid’ dan in een cultuur waarin dat minder het geval is.”
ANP’tje
Maar waarom plaats een krant nu een nieuwsbericht dat niet blijkt te kloppen? Een redacteur van NRC Next geeft aan dat de krant probeert berichten zoveel mogelijk te checken voordat ze worden gepubliceerd. Helaas schiet het er door tijdgebrek wel eens bij in om berichten afkomstig van persbureau ANP te checken: “We gebruiken het ANP liever niet als disclaimer, maar bij zo’n klein bericht gaan we er wel een beetje van uit dat het klopt. Anders kun je nooit meer een ANP’tje gebruiken.”
Al met al lijkt het erop dat de Nederlandse vrouw ‘s ochtends met een gerust hart de deur achter zich kan dichttrekken, een lange werkdag tegemoet, zonder zich al te veel zorgen te maken over het wel en wee van haar minder verdienende partner.