Arbeidsmigratie is een belangrijk thema in de verkiezingen voor het Europees Parlement. In de huidige situatie kunnen werknemers vrij door Europa reizen en dat leidt ertoe dat Polen naar West-Europa trekken en Oekraïners de Poolse vacatures opvullen. In totaal gaat het om twee miljoen Oekraïense werknemers, zegt althans SP-leider Lilian Marijnissen. Maar ze kan die bewering niet staven met officiële cijfers.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
In Polen werken nu twee miljoen Oekraïners om daar vacatures te vullen.
Oordeel: ongefundeerd
Bron van de bewering
SP-fractieleider Lilian Marijnissen debatteert in een uitzending van Buitenhof met D66-voorman Rob Jetten over arbeidsmigratie binnen de Europese Unie. Volgens Marijnissen ‘houdt grootschalige, ongereguleerde arbeidsmigratie lonen laag’. Door de open grenzen in de Schengenzone kunnen arbeidsmigranten gemakkelijk in een ander land werken. Marijnissen zegt dat de Poolse arbeidskrachten naar West-Europa trekken en hun werkplekken worden opgevuld vanuit Oekraïne: ‘In Polen werken nu twee miljoen Oekraïners om daar de vacatures te vullen’, meent ze.
Die uitspraak is gebaseerd op een artikel in Trouw, gepubliceerd op 28 mei 2018, laat de SP ons weten. Het artikel refereert aan cijfers van de Poolse Kamer van Koophandel, waaruit zou blijken dat inmiddels twee miljoen Oekraïners in Polen werken. ‘Het zou gaan om 1,7 miljoen goedgekeurde aanvragen voor tijdelijk werk plus een schatting van het aantal illegale arbeiders.’ De Trouw-redactie laat weten dat de bron voor het getal de Oekraïense krant Kyiv Post is, die zich baseert op een uitspraak van de directeur van de Pools-Oekraïense Kamer van Koophandel.
Waarom is dit ongefundeerd?
Omdat Marijnissen de uitspraak een klein jaar na publicatie van het artikel deed, kan het zijn dat de genoemde cijfers gedateerd zijn. In het stuk wordt immers gesproken over aanvragen ‘voor tijdelijk werk’. De twee miljoen Oekraïners die in Polen zouden werken, wordt ook genoemd in een actueler stuk: The Guardian schrijft er op 18 april 2019 over.
Navraag bij de Pools-Oekraïense Kamer van Koophandel leert dat de 2 miljoen niet gebaseerd is op officiële cijfers en dat het getal gedateerd is. Ook zegt een voorlichter dat dit om ‘een onrealistische schatting’ gaat. Officiële cijfers uit 2019 wijzen op 450.000 ingeschreven Oekraïense werknemers met een vergunning. Vorig jaar hadden 421.000 Oekraïense werkenden een sociale verzekering afgesloten, blijkt uit opgevraagde cijfers van statistiekbureau GUS. Dat zegt niet alles, aangezien veel Oekraïners in ‘grijs gebied’ werken, waar geen werkvergunning voor is aangevraagd.
Voor veel tijdelijk werk is ook geen vergunning nodig dankzij toegekende vrijstellingen. ‘De vraag naar buitenlandse werknemers in Polen is primair groot bij laaggeschoolde banen in de bouw, landbouw, transport en industrie. De meerderheid van de arbeidskrachten werkt een aantal maanden per jaar,’ reageert een woordvoerder van het Poolse ministerie van Sociale Zaken.
Van alle buitenlandse werknemers in Polen staan de Oekraïners steevast bovenaan in de lijstjes met nationaliteiten, maar voor harde cijfers komt het ministerie niet verder dan een schatting: ‘Deskundigen schatten het aantal buitenlandse werknemers op de Poolse arbeidsmarkt tussen de 800.000 en 1,3 miljoen,’ aldus de woordvoerder. Deze cijfers bieden een indicatie van het totaal aantal buitenlandse werknemers in Polen en dat aantal ligt lager dan de genoemde 2 miljoen Oekraïense werknemers.
Ook de Poolse Nationale Bank kan geen echte duidelijkheid bieden. ‘In Polen zijn geen officiële betrouwbare statistieken over immigratie,’ zegt een voorlichter. ‘Economen maken schattingen op basis van beschikbare informatie zoals het socialezekerheidsstelsel, registratie voor seizoenswerk, werkvergunningen en visa. Volgens onze inschatting werkten er eind 2018 ongeveer 1,2 miljoen Oekraïners in Polen.’
Conclusie
Oekraïense werknemers zijn sterk vertegenwoordigd op de Poolse arbeidsmarkt, maar er zijn geen harde bewijzen dat er op dit moment twee miljoen Oekraïners in Polen werken. De officiële cijfers wijzen op een lager aantal. Maar deze cijfers zijn niet compleet genoeg om iets te kunnen zeggen over het totaalaantal Oekraïense werknemers in Polen. Schattingen duiden in ieder geval op een lager aantal. Daarom beoordelen wij de uitspraak van Marijnissen als ongefundeerd.
Wil je geen enkele factcheck van ons missen? En wil je op de hoogte blijven van nieuws en onderzoek naar nepnieuws, desinformatie en factchecken? Meld je dan aan voor de wekelijkse nieuwsbrief van Nieuwscheckers
